In een reactie op een tweet van staatssecretaris Blokhuis wees Trouw-journalist Joop Bouma op een blinde vlek bij het ministerie van Volksgezondheid: al in de jaren 80 was bekend dat de tabaksindustrie sjoemelde met de metingen van gif in tabaksrook.

Door de webredactie

“Dank @rivm voor het kijkje in jullie lab!” schreef staatssecretaris Blokhuis op Twitter. “Het blijft ontluisterend wat de industrie bedenkt om mensen aan het #roken te krijgen. En hoeveel gif er uit sigaretten komt als je eerlijk meet. We gaan met frisse moed door met de strijd tegen roken & voor gezondheid! #preventieakkoord.”

De Canadian Intense

Vorig jaar kwam het Rijksinstituut Volksgezondheid en Milieu (RIVM) naar buiten met de resultaten van een meetmethode (de Canadian Intense) die eerlijker meet wat rokers binnenkrijgen. De tabaksindustrie heeft namelijk gaatjes in de filters van sigaretten aangebracht die valse lucht aanzuigen, waarmee de tabaksrook verdund wordt en de meetwaarden met de wettelijk verplichte ISO-methode lager uitvallen. De metingen met de Canadian Intense-methode, waarbij die sjoemelgaatjes zijn afgeplakt, lieten zien dat er minimaal twee keer zoveel en soms wel twintig keer zoveel teer, nicotine en koolmonoxide in de rook zit. Ook bleek de commissie die vanuit het Nederlands Normalisatie-instituut NEN advies geeft aan de ISO (International Organization for Standardization) bijna volledig uit leden van de tabaksindustrie te bestaan. Reden voor het RIVM en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die beide één zetel in de commissie hadden, om eruit te stappen.

Nieuwe wetgeving nodig

Staatssecretaris Blokhuis liet op het nieuws over de sjoemelsigaret, de wettelijk verplichte ISO-methode en de tabaksfabrikanten die in de commissie van het NEN zaten, weten dat er vanuit Europa nieuwe wetgeving nodig is om van de ISO-methode af te kunnen stappen. Hij zou zich daarvoor in gaan zetten bij de verantwoordelijke Eurocommissaris voor Volksgezondheid, Vytenis Andriukaitis.
Nu hij op Twitter over zijn bezoek aan het RIVM berichtte en het ontluisterend zegt te vinden wat de industrie allemaal bedenkt om mensen aan het roken te brengen en hoeveel gif er in sigaretten zit als je eerlijk meet, reageert Trouw-onderzoeksjournalist Joop Bouma scherp: “En dan te bedenken dat @MinVWS sinds begin jaren tachtig (vorige eeuw) al wist van de extreem misleidende uitkomsten van teer-, nicotine- en koolmonoxide-metingen door @_NVWA en @rivm #sjoemelsigaret #zorgplicht.”

In zijn boek Het rookgordijn (2003), over de macht van de tabaksindustrie, toonde Bouma al aan hoe de industrie sinds de jaren 80 met sjoemelgaatjes te werk ging om de meetmethode te omzeilen. (Eind juni komt Bouma met een nieuw boek: De sjoemelsigaret.)

VWS heeft dus al meer dan dertig jaar de tijd gehad om de wet, ook op Europees vlak, zo aan te laten passen dat er met een meetmethode gemeten kan worden die de benadering van het roken beter nabootst omdat er geen valse lucht wordt aangezogen. Het uitblijven hiervan zou ertoe hebben geleid dat sigaretten nu meer gif bevatten dan wettelijk is toegestaan.

Handhavingsverzoek

Eerder deed de Stichting Rookpreventie Jeugd een handhavingsverzoek bij de NVWA, die is belast met de handhaving van de Tabakswet, om alle sigaretten uit de handel te halen omdat ze met de Canadian Intense-methode veel meer gif bevatten dan volgens de wet zou mogen. Het verzoek werd echter afgewezen omdat de Canadese methode niet is voorgeschreven in de wet en de door de industrie beïnvloede en gemanipuleerde ISO-methode wel. Ook een beroep op die beslissing zorgde er niet voor dat de bescherming van de gezondheid van de roker voor de letter van de wet ging.