Met de bekende, valse argumenten tracht de tabaksindustrie in Nederland, als verwacht, twijfel te zaaien over het nut van de invoering van neutrale verpakkingen voor sigaretten, zoals aangekondigd door staatssecretaris Blokhuis.

Door de webredactie

Plain packaging vermindert het aantal rokers niet, het werkt de handel in illegale sigaretten in de hand en scheelt de overheid aanzienlijke accijnsinkomsten. Bovendien is het een inbreuk op het merkenrecht. Met die terugkerende, loze argumenten trachtte de Vereniging Nederlandse Sigaretten- en Kerftabakfabrikanten (VSK) vorige week in een persbericht de voorgenomen invoering van standaardverpakkingen voor sigaretten te dwarsbomen.
Met het persbericht reageert de VSK op de internetconsultatie die staatssecretaris Blokhuis (VWS) vorige week uitschreef voor zijn voorgenomen besluit om standaardverpakkingen voor sigaretten per 2020 verplicht te stellen. De invoering hiervan is opgenomen in het Nationaal Preventieakkoord, waarover de Tweede Kamer zich nog moet uitspreken.

Bekende argumenten

Dat de tabaksindustrie zich tegen de invoering van plain packaging en andere besluiten in het Preventieakkoord zou gaan verzetten was eerder al voorspeld door het Instituut voor Onderzoek naar Leefwijzen & Verslaving (IVO). En ook de argumenten waarmee zij dat nu inderdaad doet zijn geen nieuws. Overal in de wereld waar landen overwegen of besluiten plain packaging in te voeren, reageert de tabaksindustrie met dezelfde argumenten, bedoeld om twijfel te zaaien over de effectiviteit van de standaardverpakkingen.
“Plain packaging werkt niet,” stelt directeur Jan Hein Sträter van de VSK in het persbericht dat zijn vereniging verspreidde. Kijk maar naar Australië, het eerste land in de wereld waar de standaardverpakkingen zijn ingevoerd. Het percentage rokers zou er niet door zijn afgenomen.
In werkelijkheid is er steeds meer onderzoek dat aantoont dat neutrale verpakkingen wel degelijk effect hebben op het aantal rokers. In 2016, vier jaar na de invoering van plain packaging in Australië werd al vastgesteld dat een kwart (0,55 procentpunt) van de daling van het aantal rokers tussen 2012 en 2015 was toe te schrijven aan de neutrale verpakkingen. In de schattingen van onderzoeker Tasneem Chipty scheelde dat ruim 108.000 rokers.

Illegale handel

“Tegelijkertijd is de illegale markt voor sigaretten in Australië naar schatting met 30 procent gestegen,” stelt Sträter verder, die zich baseert op een rapport van accountantsfirma KPMG, dat zoals bekend werkt in opdracht van de tabaksindustrie. De Australische overheid zou daardoor bijna 1 miljard euro aan accijnsinkomsten hebben misgelopen.
Sträter: “Daar is niemand bij gebaat: de inkomsten van deze illegale handel worden onder meer ingezet voor de financiering van terreurorganisaties, de overheid loopt haar accijnsinkomsten mis, MKB-ondernemers moeten vrezen voor hun voortbestaan en consumenten lopen het risico om ongereguleerde producten te consumeren.”
Daarnaast maakt Sträter zich boos over de inbreuk op het intellectueel eigendom van de tabaksfabrikanten: “In dit land is het eigendomsrecht wettelijk verankerd. Dit voorstel walst daaroverheen op een manier die schadelijk is voor het vestigingsbeleid in Nederland. Het internationale bedrijfsleven is allergisch voor overheden die willekeurig eigendomsrechten schenden.”

‘Geen draagvlak’

Tot slot haalt Sträter een onderzoek aan dat in opdracht van tabaksfabrikant JTI werd uitgevoerd en waaruit zou blijken dat er geen draagvlak voor de invoering van plain packaging zou zijn. Meer dan 68 procent van de Nederlandse bevolking zou de neutrale verpakkingen onnodig vinden.
Onderzoek van Maurice de Hond op verzoek van Stichting Rookpreventie Jeugd vond in oktober 2018 echter dat eenzelfde percentage Nederlanders (69 procent) vóór het streven van de overheid is om stevige maatregelen te nemen om het roken te ontmoedigen.

Uitspraak WTO-commissie

Ondertussen haalde ook een geschillencommissie van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) alle overige argumenten van de tabaksindustrie tegen plain packaging onderuit. Neutrale verpakkingen hebben in Australië bijgedragen aan het terugdringen van het aantal rokers en voor een toename van de illegale handel in sigaretten zijn volgens de WTO geen aanwijzingen.
Twee Australische wetenschappers concludeerden in een opiniestuk in JAMA Internal Medicine dan ook dat de uitspraak een mondiale overwinning voor de volksgezondheid is. Overheden hoeven zich niets gelegen te laten liggen aan de valse argumenten die de tabaksindustrie aanvoert tegen de standaardverpakkingen. Juridisch maakt de tabaksindustrie dan ook geen schijn van kans. Desondanks zal de tabaksindustrie er alles aan doen om de invoering van plain packaging in Nederland zo veel mogelijk te frustreren. Op de grote advocatenkantoren lopen ze zich zonder twijfel al warm.