Alle tabaksspeciaalzaken die als afhaalpunt voor postpakketjes dienst doen moeten straks net als de tankstations en supermarkten hun tabakswaren afdekken. Dat zegt staatssecretaris Paul Blokhuis van Volksgezondheid op Kamervragen van de SP. Aanleiding voor die vragen was de recente onthulling op TabakNee over de verwevenheid van de tabaksindustrie met de kleine tabakswinkeliers die ook afhaalpunten zijn.

Door de webredactie

Op 8 december 2017 bracht TabakNee de onthulling dat afhaalpunten voor pakketjes worden misbruikt door de tabaksbranche. Een noodkreet van een verontruste student medicijnen was de aanleiding om op onderzoek uit te gaan. Als de student in de rij staat om een online pakketje te brengen of af te halen, kijkt hij uit “op een grote muur van allerlei tabaksartikelen, wat ikzelf als anti-roker niet echt fijn vind”. TabakNee ontdekte dat er geen sprake is van toeval.

Simpel en effectief

De NSO, de belangenorganisatie voor kleine tabakswinkeliers in Nederland en feitelijk spreekbuis van de tabaksindustrie (zie onze serie over postbus 262), stimuleert al enige tijd haar leden ook een servicepunt voor pakketpost te worden. De gedachte hierachter is even simpel als effectief: wanneer mensen een pakketje afhalen worden ze geconfronteerd met sigaretten en daarmee vergroot je de kans op een extra tabaksklant, lees: een kind of een gestopte roker. Een even perverse als slimme marketingtruc.

Innig verstrengeld

Ondernemers die een post- en pakketpunt (en financiële dienstverlening) in hun winkel hebben, zoals tabakswinkels en supermarkten, worden vertegenwoordigd door de VVP, de vereniging van postale en bancaire retailers. TabakNee ontdekte dat de tabakswinkeliersvereniging NSO innig verstrengeld is met die VVP. Zo is NSO-directeur Janwillem Burgering één van de twee VVP-bestuursleden.

Sluiproute

Kinderen die hun online gekochte speelgoed in een winkel ophalen waar tabak open en bloot wordt uitgestald? Dat lijkt verdacht veel op een sluiproute om het toekomstige uitstalverbod van tabakswaren te omzeilen. Behalve bij tabaksspeciaalzaken moeten bij alle verkooppunten, zoals supermarkten en tankstations, in 2022 alle rookwaren uit het zicht zijn.
Dit is vastgelegd in het uitstalverbod voor tabak en aanverwante producten van voormalig staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid). De maatregel moet jongeren beschermen tegen de verleiding om te gaan roken maar is ook belangrijk voor mensen die al met roken zijn gestopt of willen stoppen.

Longarts Wanda de Kanter zei in een reactie op de onthulling dat hier een consequentie aan moet worden verbonden: “Als tabakswinkels, waar de sigaretten dus niet hoeven te worden afgedekt, een afhaalpunt willen zijn, moeten ook daar tabakswaren worden afgedekt, net als in supermarkten in de toekomst. Zo voorkom je dat niet-rokers, ex-rokers en kinderen die hun pakketjes ophalen, op een muur van tabak stoten en in de verleiding worden gebracht om te gaan roken.”

Antwoord

Staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) blijkt het met haar eens te zijn. Op 11 januari 2018 beantwoordde hij de Kamervragen (13 december 2017) van SP-Tweede Kamerlid Nine Kooiman naar aanleiding van het TabakNee-artikel. Hij zegt dat in het Tabaks- en rookwarenbesluit is bepaald “dat vanaf 2022 een uitstalverbod zal gelden in alle verkooppunten met uitzondering van speciaalzaken die slechts tabaksproducten, aanverwante producten en daarbij behorende accessoires in de handel brengen. Dit betekent dat bij alle winkels en speciaalzaken die dienen als afhaalpunt voor het ophalen van pakketten, mensen niet meer geconfronteerd worden met zichtbare tabaksproducten”.

TabakNee is benieuwd waar de tabakswinkels voor gaan kiezen: voor het uitstallen van tabak óf voor de pakketjesservice. Van twee walletjes eten mag niet meer.