De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft vorig jaar geconcludeerd dat supermarktketen Jumbo de Tabakswet overtreedt door verboden tabaksreclame te maken. Desondanks heeft de NVWA besloten er voorlopig niets tegen te doen.
Door de webredactie

Het woord ‘Tabak’ staat groot afgebeeld op de matglazen deuren waarachter supermarktketen Jumbo haar rookwaren bewaart. De supermarkt voerde in juni 2016 een gedeeltelijke afdekking van sigaretten en shag in, onder druk van een aanstaande invoering van een displayban. Aan tabaksverkopers was gevraagd zelf een convenant af te sluiten om te regelen dat tabaksproducten alleen nog uit het zicht verkocht worden. Omdat zo’n convenant er niet kwam, werd onlangs een motie van Carla Dik-Faber (CU) en Marith Volp (PvdA) aangenomen in de Tweede Kamer, waarin is vastgelegd dat de overheid hier wetgeving voor moet gaan maken.

Klacht

Jumbo was er dus vroeg bij, zou je zeggen: nog voordat duidelijk was welke eisen aan de displayban gesteld gaan worden, voerden zij de matglazen deuren in met daarop het woord ‘Tabak’. Staatssecretaris van Rijn (VWS) gaf er min of meer zijn goedkeuring aan door bij de onthulling van het nieuwe Jumbo-tabaksdisplay aanwezig te zijn.
Jurist Kaj Hollemans van KH Legal Advice diende hierop een klacht in bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), de instantie die toeziet op de naleving van de Tabakswet. Hierin is ook het reclameverbod voor tabak opgenomen. De hele bedoeling van een displayban voor rookwaren is nu juist dat een (jonge) consument de tabaksverpakkingen niet ziet, niet aan roken herinnerd wordt en dus minder snel in de verleiding komt om sigaretten te kopen. Doordat Jumbo het woord ‘Tabak’ loeigroot op de matglazen deuren zette is er weliswaar geen sprake meer van een reguliere presentatie, maar wel degelijk van tabaksreclame.

Overtreding

De NVWA oordeelde dat Hollemans gelijk had en dat Jumbo de Tabakswet overtreedt met deze overhaast ingevoerde displayban. Winkels mogen duidelijk maken dat ze tabaksproducten verkopen, maar moeten daar terughoudend mee zijn. Bij Jumbo is dat niet het geval, oordeelde de NVWA. Logischerwijs zou Jumbo een boete moeten krijgen voor deze overtreding of een aanmaning tot aanpassing van hun tabaksdisplay. Maar gek genoeg onderneemt de NVWA geen actie.

Duidelijke kaders ontbreken

TabakNee kreeg inzage in de reactie van de NVWA, waarin staat beschreven: “Op basis van de geconstateerde feiten en de omstandigheden, is vooralsnog niet gekozen voor het opmaken van een relaas van bevindingen. Het betreft hier namelijk een nieuwe vorm van presenteren van tabaksproducten waarbij de tabaksproducten uit het zicht worden gehaald.” De NVWA vond het kennelijk genoeg om Jumbo op de geldende regels te wijzen. “Het uit het zicht halen van de tabaksproducten kan gezien worden als een positieve ontwikkeling, maar duidelijke kaders waaraan deze vorm van presenteren moet voldoen ontbreken nog.”

Verbijsterd

De instantie die de Tabakswet moet handhaven doet dus voorlopig niets. “De NVWA zal voor wat betreft het toezicht op de afgeschermde presentatie van tabaksproducten, e-sigaretten en navulverpakkingen en eventuele vervolgstappen bij JUMBO deze wetgeving afwachten.” 
Jurist Hollemans is verbijsterd over deze opstelling van de NVWA: “Het duurt gemiddeld zo’n 1,5 tot 2 jaar voordat nieuwe wetgeving wordt ingevoerd.” Dat betekent dat Jumbo ongestraft verboden tabaksreclame mag blijven maken, totdat er een nieuwe wet is.

Aanstaande woensdag, 15 februari, vergadert de Tweede Kamer weer over het tabaksbeleid.