De lobby voor tabak vindt plaats via allerlei machtige of invloedrijke (branche)organisaties, zoals de supermarktkoepel CBL en de bekende BOVAG. Er zijn ook frontorganisaties die door de tabaksindustrie worden betaald. Hoe steekt deze lobby in elkaar?

Door de webredactie

Belangrijk voor de tabaksindustrie is het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), de brancheorganisatie voor de supermarktbranche en foodservicebedrijven. Het CBL lobbyt voor een speerpunt van de tabaksindustrie: zo veel mogelijk verkooppunten. Supermarkten verdienen goed op tabak, terwijl een ruime meerderheid van de mensen in Nederland de tabaksverkoop wil beperken tot de tabaksspeciaalzaken, zodat het roken kan worden teruggedrongen. Maar Wouter Kolk, de hoogste baas van Albert Heijn, de marktleider van de supermarkten en daarmee topverkoper van tabak in Nederland, zet de hakken in het zand.

Brancheorganisaties

De lobby voor tabak gebeurt ook via de bekende BOVAG, de brancheorganisatie van zo’n 9000 ondernemers die zich met mobiliteit bezighouden. Ook de VNPI, de Vereniging Nederlandse Petroleum Industrie, die dertien petroleumindustriemaatschappijen in Nederland vertegenwoordigt, de NOVE (Nederlandse Organisatie Voor de Energiebranche) en de BETA, de belangenvereniging voor tankstations, promoten tabak. Genoemde organisaties hebben zich verenigd in het Platform Verkooppunten Tabak. Lid van dit platform zijn ook CBL (de supermarktenkoepel), TZN (Tabak- en Zoetwarengroothandel Nederland) en de NSO (tabaks- en gemakswinkels). Bij dreigende tabaksaccijnsverhogingen en andere kwesties die de verkoop van tabak bedreigen, sturen zij protestbrieven naar Den Haag.

Frontorganisaties

Ten slotte maakt de tabaksindustrie gebruik van frontorganisaties, die (in)direct voor de belangen van de industrie opkomen, dikwijls geld en/of advies krijgen van de tabaksindustrie en een fijn aansprekend beeld moeten vormen voor de media. Een zielige roker, horecabaas of tabakswinkelier roept immers meer sympathie op dan een multinational.
Stichting Rokersbelangen van de niet-roker Ton Wurtz krijgt ieder jaar geld van de tabaksindustrie (via de eerder genoemde VSK) om de stem van de rokers te vertolken.
In deze kringen duikt ook Wiel Maessen op. Maessen, een overtuigd roker die zijn acties op eigen kosten zegt te voeren, is actief in diverse internationale pro-rokersorganisaties en richtte, als tegenhanger van TabakNee de websiteTabakJa.nl op.

Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak

De tabaksindustrie roept steeds weer nieuwe frontorganisaties in het leven, zoals de stichting Taskforce Naleving Leeftijdsgrens Tabak (TNLT) met Gerard de Vries (ex-Philip Morris en ex-Lekkerland) als voorzitter. Deze stichting wilde de handhaving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van tabak verbeteren en daarbij samenwerken met het ministerie van Volksgezondheid en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit NVWA. Die samenwerking lukte niet omdat deze Taskforce grotendeels door de tabaksindustrie werd betaald, zodat de regels van het FCTC-verdrag van kracht werden. Ze mochten niet overleggen met het ministerie en de NVWA.
Na tweeënhalf jaar staakte de Stichting TNLT per 30 juni 2018 haar activiteiten.

Steun het onderzoek van TabakNee, via Stichting Rookpreventie Jeugd. Elke donatie is welkom.
Meer achtergrondinformatie? Bekijk hier de film De Vervangers, gemaakt in opdracht van de Stichting Rookpreventie Jeugd over de ‘nieuwe, jonge rokers’ die de tabaksindustrie nodig heeft om de dode rokers te vervangen.
Op de hoogte blijven van nieuws op TabakNee? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief. Dat kan in de rechterkolom van deze pagina of via de homepage.