UPDATE 01-10-2020
Onlangs maakte Abe Brandsma zijn debuut op de Nederlandse televisie, als woordvoerder van tabaksgigant British American Tobacco (BAT). Je moet de tabaksindustrie niet “excluderen”, was zijn boodschap. Brandsma is jong en heeft zijn roots in werkgeversvereniging VNO-NCW en de VVD. Kortom, een ideaal rolmodel voor de nieuwe garde tabakslobbyisten.

Door de webredactie

Op de buis komt Abe Brandsma over als een energieke en vriendelijke Hollandse jongen. Zelfverzekerd ook en dat heeft hij bij tabaksfirma BAT geleerd: tussen 2015 en 2017 volgde hij er een ‘media-on cameratraining’. Brandsma gaat door het leven als Key Account Manager & Company Spokesperson a.i. BAT Benelux.

Haagse Lobby

In de uitzending Haagse Lobby van 12 oktober 2017, waarin verslaggever Rick Nieman de (anti)tabakslobby onderzoekt, komt Brandsma aan het woord vanaf 20:15 minuten. Hij zegt onder andere: “Het excluderen van de tabaksindustrie leidt niet tot betere wet- of regelgeving.” En: “Als je besluiten neemt om tabak te reguleren, dan moet je kijken naar alle partijen die ermee te maken hebben.” Een achterhaald standpunt, want Nederland heeft het internationale antirookverdrag FCTC ondertekend, waarin het belooft de tabaksindustrie niet te betrekken bij de totstandkoming van het beleid. Dat lijkt Brandsma op de tv voor het gemak maar even te zijn vergeten. 


Een van de maatregelen waarbij de tabaksindustrie werd geëxcludeerd (lees: buitengesloten), was de “enorme accijnsverhoging” in 2013. Brandsma, een beetje zuur glimlachend: “En de enigen die daar profijt van hebben gehad, dat waren de tabaksverkopers in België en Duitsland.” Nederlandse rokers zouden massaal over de grens tabak gaan kopen. Maar internationaal is aangetoond dat hogere accijnzen wel degelijk tot minder rokers leiden.

Nederland Schoon (en BAT)

In september 2015 berichtte TabakNee al over de betrokkenheid van de tabaksindustrie bij de zogenaamde ‘peuken-pilots’ van Nederland Schoon in de gemeenten Rotterdam, Breda, Den Haag en Utrecht. Die samenwerking mocht niet, vanwege het eerder genoemde antirookverdrag FCTC. 
In een video van Nederland Schoon over de peukenpilot in Rotterdam (november 2015), komt Abe Brandsma kort aan het woord: “Ik ben blij dat met dit project rokers in staat worden gesteld om verantwoordelijk om te gaan met de peuken die zij in hun handen hebben.”

In een andere video, nog steeds in Rotterdam, zien we hem deelnemen aan een voorbereidende workshop van Nederland Schoon, waarna hij op de Lijnbaan papieren zakjes met promotiemateriaal uitdeelt aan winkeliers. ‘Hou het leuk, hier die peuk’, staat op een van de flyers te lezen. Het gaat om de peukenzuil die Nederland Schoon en BAT, met medewerking van de gemeente Rotterdam, in die gemeente tussen juni en september 2015 promootten. Stichting Rookpreventie Jeugd stuurde Rotterdam een brief met vragen hierover, de verantwoordelijke wethouder ontkende elke vorm van samenwerking met BAT.

VNO-NCW en VVD

Het duurde tot 2014 – en twee lange stageperiodes bij BAT – voordat Brandsma definitief koos voor een managementfunctie bij de tabaksgigant, zo blijkt uit zijn LinkedIn profiel. Hij begon als student European Studies in Maastricht met een stage van zeven maanden bij de EU-vertegenwoordiging van de Nederlandse werkgeversvereniging VNO-NCW in Brussel. Daarna volgden twee stages bij BAT, eerst twee jaar in Amsterdam (corporate en regulatory affairs) en daarna nog eens vijf maanden in Brussel, bij de EU-vertegenwoordiging van de tabaksproducent.
In 2010 stapte hij weer over naar het VNO-NCW, waar hij vier jaar lang Algemeen Secretaris Jong Management was en in die hoedanigheid als Haagse lobbyist stond geregistreerd. In die tijd volgde hij ook een ‘VVD Masterclass’ in Amsterdam. Brandsma, die nu in Den Haag woont, schuift graag aan bij borrels van de Haagse liberalen, zo blijkt uit zijn Facebookpagina. 
Met VNO-NCW én de VVD in zijn bagage is Brandsma een rolmodel in de tabakslobby. 
VNO-NCW stond immers tot voor kort onder de bezielende leiding van Niek Jan van Kesteren, die warme gevoelens koestert voor de tabaksindustrie.

Dat Brandsma een masterclass bij de VVD volgde, zal hem alleen maar gesteund hebben in de opvatting dat tabak een legaal product is. Kijkend naar het stemgedrag over het tabaksbeleid in de Tweede Kamer, toont de VVD zich keer op keer een goede vriend van de tabaksindustrie. TabakNee heeft hier al vaak over bericht (zoals hier, hier en hier). Brandsma ging in 2014 weer terug van de werkgeversvereniging naar BAT, waar hij Benelux Manager Corporate Communications & CSR werd. Hij vervult deze functie nog steeds en daar kwam dit jaar (2017) nog de functie Key Accountmanager bij.

‘Politiek en de zorg’

Brandsma wordt op zijn LinkedIn-pagina, onder ‘Recommendations’, door diverse mensen gecomplimenteerd. Zo is daar bijvoorbeeld Bart van Straten, algemeen directeur van het bedrijf Van Straten Medical in Nieuwegein, producent en reparateur van medische, vooral chirurgische, instrumenten voor ziekenhuizen. Deze huurde hem op 9 juni dit jaar in als dagvoorzitter en debatleider van de ‘Benchmarkdag’, getiteld ‘Politiek en de Zorg’. 
Locatie: de sjieke, besloten Haagse Sociëteit de Witte. Pikant detail: onderdeel die dag was “een bezoek aan de Eerste en Tweede Kamer”, aldus Van Straten op Brandsma’s LinkedIn-profiel. Dat hun dagvoorzitter in de tabakslobby werkt, is kennelijk geen probleem voor dit toeleveringsbedrijf in de medische wereld. 
Er zijn meer mensen die geen probleem zien in Brandsma’s werk voor de tabakslobby. Hij krijgt complimenten van buiten de BAT-sector. “Zeer correct, oprecht geïnteresseerd, weloverwogen, authentiek, betrokken, doelgericht en empatisch.” Ja, Brandsma heeft ook nog een ‘sociaal-bewogen’ kant: sinds 2013 geeft hij Nederlandse les aan migranten in de Anwara Mustafa moskee, in zijn woonplaats Den Haag.

Algemeen belang

Terug naar het tv-programma Haagse Lobby. Daarin zegt Brandsma: “Uiteindelijk is het aan politici en ambtenaren om informatie van verschillende kanten tot zich te nemen en dan datgene te doen dat in het algemeen belang is.” Vindt hij dat BAT-belang gelijk is aan het algemeen belang?

Per e-mail sturen we Brandsma dit profiel over hem op, met onder meer de vraag of de ruim 20.000 doden in Nederland (en nog veel meer zieken) tot het algemeen belang behoren.
Brandsma blijft hierop het antwoord schuldig. Hij kan niet meer verzinnen dan het bekende cliché van de tabaksindustrie: “Werken voor BAT betekent dat je werkt voor een legitiem bedrijf dat volledig legale producten verkoopt. De gezondheidsrisico’s die kleven aan roken zijn welbekend en de enige manier om deze risico’s niet te lopen, is door niet te roken. Tegelijkertijd zijn de tabaksproducten die wij produceren en verkopen gericht op geïnformeerde volwassenen die het recht hebben om te roken, als zij dat willen.”

UPDATE 01-10-2020

Abe Brandsma is tot eind 2018 werkzaam gebleven bij BAT. Na een jaar lid te zijn geweest van de Raad van Commissarissen van winkelketen Primera, gespecialiseerd in tabak en rokersbenodigdheden, tijdschriften, kantoorartikelen enz., is Brandsma sinds januari van dit jaar woordvoerder in Nederland voor Philip Morris International.