De aandacht gaat altijd uit naar de wereldwijd opererende tabaksgiganten als Philip Morris en British American Tobacco, maar in Ootmarsum in Twente staat sinds 1839 een tabaksfabriek, de enige Nederlandse die nog niet is opgekocht door de multinationals. Hier wordt nog altijd flink verdiend aan de nicotineverslaving van hun klanten.

Door de webredactie

Eind juli publiceerde het tijdschrift Quote de ‘Top 30: schokkend rijke Nederlanders dankzij drank, drugs, seks, wapens of gokhallen’. Op nummer 25 staat Richard Bloemen, met een geschat vermogen van 49 miljoen euro en op nummer 28 Hans Heupink die zo’n 40 miljoen euro waard zou zijn. Beiden zijn afstammelingen van de families Heupink en Bloemen die in 1839 begonnen met het produceren van tabaksproducten in het Twentse Ootmarsum. Vroeger lag dit gehucht nog aan de belangrijke Hanzeroute Hamburg-Kampen-Amsterdam, waardoor zowel de familie Heupink (toen nog samen met de familie Reinders) als de familie Bloemen bedachten dat het slim was om er een tabaksfabriek te vestigen. Lange tijd bestonden deze fabrieken los van elkaar; pas in 2001 fuseerden ze tot Heupink & Bloemen, producent van onder meer de merken Pink Elephant (roze sigaretten) en Black Devil (met vanillesmaak) én een keur aan huismerken voor allerhande supermarkten. Volgens de eigen website produceert Heupink & Bloemen naast sigaretten ook sigaren en shag. Hun producten worden over de hele wereld verkocht.

Miljoenenomzet

Weekblad Elsevier zette Heupink & Bloemen in 2012 op plek 497 van de bedrijven Top 500 van Nederland. Een jaar later maakte het weekblad een lijst van succesvolle familiebedrijven en eindige Heupink & Bloemen op de 85e plaats, met een jaaromzet van 217 miljoen euro. In 2015 waren ze in dezelfde lijst afgezakt naar plek 99; desondanks nog altijd goed voor ettelijke miljoenen omzet.
Wat vinden deze tabaksfabrikanten van die vermeldingen in ranglijstjes? Aan Tubantia/Twentsche Courant liet Richard Bloemen weten het 'moreel verwerpelijk te vinden dat hij op deze lijst prijkt'. Waarom? 'Omdat er alleen maar narigheid van komt.' Welke narigheid vermeldde hij niet.

Nieuwe wet- en regelgeving

Het is nog onduidelijk hoe de zaken er dit jaar voor staan bij Heupink & Bloemen. Nederland voerde nieuwe tabakswet- en regelgeving uit Europa door, waar onder andere in is vastgelegd dat sigaretten er niet meer aantrekkelijk uit mogen zien voor jongeren en dus geen leuke kleurtjes mogen hebben. Ook toevoegingen in de vorm van ‘lekkere smaakjes’ zijn in de ban gedaan, omdat dit jongeren zou kunnen verleiden tot roken, waardoor ze blijvend verslaafd raken aan nicotine.
Deze regelgeving is direct van invloed op de producten van Heupink & Bloemen: de vrolijk roze gekleurde (Pink Panther) en naar vanille smakende (Black Devil) sigaretten. Het nieuws dat dit verbod er aan zat te komen zal voor de fabrikanten niet uit de lucht zijn komen vallen. Al in 2008 raakten ze in Frankrijk in opspraak omdat ze dit soort sigaretten verkochten.

Personeelstransfers

Hans Heupink stapte niet lang na de fusie in 2001 uit het bedrijf (hij richtte daarna een bierbrouwerij op, besloot toch weer terug te gaan naar de tabak, opende een eigen fabriek in Denekamp en verkocht dit bedrijf HTH Tabak in 2008 weer aan Heupink & Bloemen). Het verbod op toegevoegde kleurtjes en smaakjes raakt dan ook vooral Richard Bloemen. Hij zit nog altijd op zijn plek, zo blijkt uit gegevens van de Kamer van Koophandel. Hij is directeur van Heupink & Bloemen en ook van de holding Columbus 1492 (vernoemd naar het jaar waarin Columbus tabak naar Amerika bracht).
De andere directeur, Jaap van de Wal, is welhaast onvindbaar op internet. Al blijkt uit een pagina met personeelstransfers in Twentevisie dat hij sinds 2007 directeur is bij Heupink & Bloemen, waar hij eerst Commercieel Directeur was nadat hij die functie eerder had bekleed bij concurrent Koninklijke Theodorus Niemeijer te Groningen.
Ook Van de Wal zal ongetwijfeld een aardig boterham kunnen beleggen met de productie en verkoop van zeer verslavende en ziekmakende tabaksproducten.

Tabakslobby

Heupink & Bloemen houdt zich normaal gesproken redelijk op de achtergrond als het gaat om tabakslobby. Liever laat ze de grote spelers op de wereldmarkt (Philip Morris, British American Tobacco, Japan Tobacco International en Imperial) de hete kastanjes uit het vuur halen. Toch zitten er wel degelijk brieven van Heupink & Bloemen tussen de vrijgegeven interne documenten van de tabaksindustrie, inclusief lobbybrieven aan het ministerie van Volksgezondheid. Heupink & Bloemen is ook lid van de VSK, dé lobbyvereniging voor tabaksproducenten. Het bestuur van de VSK wordt gevormd door de voor trouwe lezers van TabakNee inmiddels bekende tabakslobbyisten Karin op de Kamp, Arnoud Jan Ongerboer de Visser én Jan Hein Sträter.

Stil vanuit Twente

Het lidmaatschap van Heupink & Bloemen bij de lobbyclub zet hen recht tegenover Philip Morris, de enige tabaksfabrikant die niet aan de VSK meedoet. Deze grote broer van Heupink & Bloemen liet eerder dit jaar door Ernst & Young een rapport opstellen, dat door de overheid in het kader van transparantie op haar website werd gepubliceerd. In het rapport oppert de Marlboro-producent dat het niet eerlijk is dat er minder accijns op shag wordt geheven en dat de overheid er goed aan zou doen om dat recht te trekken. Een regelrechte aanval op de omzet van de relatief kleine shag-producent Heupink & Bloemen.

Toch bleef het stil vanuit Twente, al is dat geen verrassing. Want wat kun je anders doen als je een kleine speler bent op de tabaksmarkt, die wordt gedomineerd door tabaksreuzen? Je stil houden, want voor je het weet ga je in rook op, 'Big Tobacco'-rook.