Het kabinet gaat wetgeving voorbereiden voor een verplicht uitstalverbod van tabaksproducten. Staatssecretaris Van Rijn heeft dit vandaag per brief aan de Tweede Kamer laten weten. Tabaksverkopers hebben met succes een vrijwillig convenant tegen weten te houden.

Door de webredactie

Het besluit van staatssecretaris Van Rijn (VWS) geeft gehoor aan de wil van de Tweede Kamer die in juli 2015 instemde met een motie van de Kamerleden Marith Rebel (PvdA, tegenwoordig Marith Volp) en Carla Dik-Faber (ChristenUnie). De motie verzocht de regering om een convenant te sluiten met de supermarktbranche ‘waarin wordt toegewerkt naar een displayban voor tabaksproducten en de Kamer daar uiterlijk 1 januari 2016 over te informeren [...]’.

De supermarktbranche kreeg daarna nog eens een half jaar de tijd om tot een convenant te komen, maar eind januari 2016 was al duidelijk dat zo’n vrijwillige overeenkomst er niet ging komen omdat de supermarktbranche wilde dat ook tabaksspeciaalzaken en tankstations ‘met het oog op een gelijk speelveld’ de tabakswaren uit het zicht zouden halen. Die lieten meteen weten dat niet van plan te zijn.

Uit de brief van Van Rijn aan de Tweede Kamer blijkt nu dat inderdaad alleen de supermarkten, verenigd in het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL), een voorstel hebben gedaan om per 2020 tabaksproducten af te schermen. ‘Andere brancheorganisaties zijn bereid om stappen te zetten om te komen tot verminderde zichtbaarheid van tabaksproducten, maar niet tot invoering van een boogde displayban’, schrijft de staatssecretaris.

Spruitjes

De tabaksspeciaalzaken, vertegenwoordigd door de NSO, willen niet verder gaan dan het verwijderen van tabaksreclame op de gevels en de uitstalling van tabak in de etalages.

‘Wat de supermarkten van ons vragen is om de productgroep af te dekken waarmee 50-70 procent van de goederenomzet wordt behaald’, stelde NSO-voorzitter Jos Zuidwijk tegenover de Levensmiddelenkrant. ‘Wij willen dat niet. Een tabakswinkel verkoopt tabak, dat mogen we in onze winkels toch laten zien? Een groenteboer verbied je ook niet om zijn spruitjes te laten zien.’ Maar spruitjes doden dan ook geen 20.000 Nederlanders per jaar, kan men daar tegenover stellen.

De VNPI, BOVAG en BETA, de brancheorganisaties voor tankstations, willen slechts een gedeeltelijke displayban per 2019 toezeggen.

Tabakswand

Van Rijn concludeert daarom nu dat een vrijwillig convenant er niet in zit. ‘Ik zal daarom conform moties en toezeggingen wetgeving voorbereiden. Daarbij zal ik bezien of een nadere differentiatie, met oog op jongeren, mogelijk en wenselijk is.’ Volgens de NOS gaat het verbod dat nu wordt voorbereid gelden voor alle verkooppunten van tabak.

KWF Kankerbestrijding begroet de aangekondigde maatregel met instemming. Tegen de NOS stelt de belangenorganisatie dat hiermee ‘een nieuwe generatie rokers kan worden voorkomen. Het blijkt dat kinderen twee keer zo snel beginnen met roken als sigaretten groot zijn uitgestald. Vaak zien kinderen als eerste een wand met tabaksproducten als ze de supermarkt binnenkomen. We doen alsof het een heel normaal product is, terwijl het dodelijk is.’

Ook Stichting Rookpreventie Jeugd juicht de displayban toe, maar zegt daar bij dat het slechts een klein stapje is. ‘Het zou beter zijn als het aantal verkooppunten drastisch zou worden teruggesnoeid, zodat tabak alleen nog in speciaalzaken wordt verkocht en als de accijnzen drastisch zouden worden verhoogd. Dat zou echt het verschil maken’, aldus de stichting.

Ook het Longfonds is positief over de ontwikkeling. ‘Kinderen rookvrij laten opgroeien is het beste dat we voor de longen van onze kinderen kunnen doen’, schrijft de organisatie op de website. ‘Want gezonde longen moeten gezond blijven. Het Longfonds is samen met KWF Kankerbestrijding en Hartstichting initiatiefnemer van de Rookvrije Generatie. We willen dat alle kinderen de kans krijgen om rookvrij op te groeien, zonder blootstelling aan tabaksrook en zonder de verleiding te gaan roken.’