Een meerderheid in de Tweede Kamer wil dat de uitsluitende verkoop van nicotineproducten in tabaksspeciaalzaken naar voren wordt gehaald van 2032 naar 2028. Bovendien wil de Kamer onderzocht hebben hoe daar een vergunningstelsel aan te koppelen is. De VVD noemt het onbehoorlijk bestuur maar laat jongeren in de steek.

Door de webredactie

De Tweede Kamer heeft zich in meerderheid uitgesproken voor het naar voren halen van het moment dat nicotineproducten alleen nog door tabaksspeciaalzaken mogen worden verkocht: naar 2028 in plaats van 2032. Bovendien gaf de Kamer de regering opdracht een verkenning uit te voeren naar de mogelijkheid een vergunningstelsel voor tabaksverkoop in te voeren op het moment dat die verkoop alleen nog via speciaalzaken mag.

Dat is de uitkomst na de stemmingen over moties die vorige week waren ingediend tijdens het debat over de wet die de registratieplicht voor tabaksverkopers regelt. Die wet werd ook aangenomen en gaat nu per 1 januari 2026 in, anderhalf jaar later dan aanvankelijk bedoeld. Met de registratieplicht wil de regering zicht houden op de ontwikkeling van het aantal verkooppunten voor tabak sinds die verkoop niet meer mag in supermarkten. Bovendien zal de registratieplicht de controletaken van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit vergemakkelijken, is de verwachting. Dat laatste argument haalde de VVD, aanvankelijk nog twijfelend over de wet, over de streep om voor te stemmen. Daardoor stemden 103 Kamerleden voor de wet.

VVD is tegen vervroegen

De Kamer stemde dinsdagmiddag voor de motie van Kamerlid Daniëlle Jansen (NSC), die de regering verzoekt “de verkoop van nicotineproducten vanaf 2028 voor te behouden aan enkel tabaksspeciaalzaken.” Met voorstemmen van SP, GL-PvdA, PvdD, Denk, Volt, D66, NSC, CU, CDA en JA21 haalde de motie een nipte meerderheid van 76 zetels. Wat de regering met de motie gaat doen blijft onzeker, ze was door staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport, VVD) ontraden.

In het debat bleek dat zowel Karremans als VVD-woordvoerder Judith Tielen bezwaar hadden tegen het voorstel, omdat het tegen de principes van goed bestuur en een betrouwbare overheid in zou gaan om terug te komen op gemaakte afspraken en de verkoop via speciaalzaken met vier jaar te vervroegen. Jansen pareerde dat met de vaststelling dat de toename van het aantal vapende en rokende jongeren ingrijpen rechtvaardigt en dat ondernemers drie jaar de tijd hebben om zich voor te bereiden.

‘Politiek opportunisme’

Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd, begrijpt niets van de houding van de VVD. “Een betrouwbare overheid staat voor duidelijke regels, handhaving en een eerlijke afweging van belangen”, zegt zij. “Maar wanneer het gaat om de verkoop van nicotineproducten laat de VVD zien waar haar loyaliteit echt ligt en dat is niet bij jongeren, ouders, scholen of artsen. Het RIVM stelde al vast dat het doel van een rookvrije generatie in 2040 niet gehaald gaat worden. Dat komt omdat het Nationaal Preventieakkoord, dat ooit ambitieus begon, onder druk van de tabakslobby sterk werd afgezwakt met dank aan de VVD en VNO-NCW. En nu zegt diezelfde VVD dat de regels niet strenger kunnen. Dit is niet de betrouwbaarheid die de VVD haar kiezers belooft. Dit is politiek opportunisme ten koste van volksgezondheid.”

In de NPO Radio 1-uitzending dr Kelder en Co van 8 februari wierp Tielen de suggestie dat zij onder invloed van de tabakslobby zou staan verre van zich. “Daar zijn regels voor en daar houdt de VVD zich aan”, zei ze.

150 leden voor bestrijden illegale handel

Behalve de motie van Jansen nam de Kamer ook een motie aan van Harmen Krul (CDA), die vraagt om een verkenning naar de mogelijkheden van een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak op het moment dat die verkoop alleen nog mag via speciaalzaken. Voor deze motie stemden SP, GL-PvdA, PvdD, Denk, Volt, D66, NSC, CU, SGP en CDA, samen 78 zetels. Deze motie had oordeel Kamer. Het is niet voor het eerst dat de Tweede Kamer zich positief uitspreekt voor een vergunningstelsel. In 2023 stemde de Kamer in met een motie van CDA en PvdD die de regering vroeg zo’n vergunningstelsel uit te werken. Ruim een halfjaar later liet toenmalig staatssecretaris Van Ooijen (CU) de Kamer weten dat hij niets in zo’n stelsel zag.

De Kamer stemde ook nog in met een motie van Patrick Crijns (PVV), die de regering verzoekt “zich maximaal in te zetten om de illegale handel in tabaksproducten te bestrijden en de Kamer periodiek te informeren over de voortgang.” De motie was verrassend mede-ingediend door zowel Henk Vermeer (BBB) en Ralf Dekker (FVD) als Krul, Tielen en Jansen. Deze motie werd met instemming van alle 150 Kamerleden aangenomen.