Met een overweldigende meerderheid stemden Britse Kamerleden dinsdag voor de nieuwe Tobacco and Vapes Bill, waar een generatiegebonden tabaksban deel van is. De wet heeft nog wel een weg te gaan voor die definitief wordt. ‘Er zit geen vrijheid in verslaving’, aldus de Britse staatssecretaris voor gezondheid. De stemming is een steun in de rug voor het Nederlandse burgerinitiatief Nicotinee.

Door de webredactie

Met 415 parlementaire stemmen vóór en slechts 47 stemmen tegen de nieuwe Tobacco and Vapes Bill, is Groot-Brittannië een stap dichter bij de Rookvrije Generatie gekomen. Cancer Research UK reageerde met instemming op de uitkomst van deze zogenoemde ‘second reading’ van de wet in het Lagerhuis.

Er roken nog altijd 6 miljoen Britten en de schade die tabaksgebruik veroorzaakt blijft enorm. Uit onderzoek van Cancer Research UK blijkt dat er de komende vijf jaar weer 300.000 kankerdiagnoses te verwachten zijn ten gevolge van roken (waarvan 2.800 ten gevolge van meeroken). Elk jaar sterven er 80.000 Britten aan de gevolgen van roken.

Door een leeftijdsgebonden verkoopverbod voor tabak in te stellen, mag er straks geen tabak meer verkocht worden aan iedereen geboren vanaf 2009. Zo wordt tabak langzaam uit de samenleving gefaseerd. Als het aantal rokers onder de 5 procent daalt, is er sprake van een Rookvrije Generatie. Op dit moment ligt dat percentage in het VK nog op 12 procent.

Labour pakte voorstel van regering Sunak op

Groot-Brittannië speelt al langer met het idee om zo’n tabaksvrije generatie te creëren. De vorige regering onder leiding van Rishi Sunak had een vergelijkbaar wetsvoorstel, maar dat liep op niets uit toen er vervroegde verkiezingen werden uitgeroepen. De Labourpartij kwam echter als winnaar uit de bus en omdat die partij al voor het eerdere wetsvoorstel van Sunak was, was de kans groot dat de regering Starmer het opnieuw zou proberen.

Ook vergunningsstelsel voor tabaksverkoop

De Tobacco and Vapes Bill moet ervoor zorgen dat er in 2040 dagelijks 9,7 miljoen sigaretten minder gerookt zullen worden door Britten. Daarnaast zijn er andere maatregelen die met de wet worden ingevoerd: een uitbreiding van het rookverbod, een introductie van een verkoopvergunning voor tabaksproducten en een uitbreiding van de plain packaging-wetgeving waardoor alle nicotineproducten voortaan alleen nog in een gestandaardiseerde verpakking verkocht mogen worden. Verder komen er maatregelen die de vape-epidemie onder jongeren moet terugdringen, zoals een reclameverbod op alternatieve tabaksproducten en een verbod op vape-automaten.

‘Geen vrijheid in verslaving’

Voorafgaand aan de stemming in het Parlement sprak Wes Streeting, Secretary of State for Health and Social Care. Hij benadrukte het belang van het wetsvoorstel omdat er “geen vrijheid in verslaving zit en tabak juist een zeer verslavende en schadelijke stof is”.

In een reactie op de uitslag van de stemming zei Ian Walker van Cancer Research UK: “Parlementariërs staan aan de goede kant van de geschiedenis door te luisteren naar hun achterban en naar de bewijzen die gezondheidsexperts aanleveren. Deze historische wetgeving zal de cirkel van verslaving doorbreken en een einde maken aan door roken veroorzaakte kankers.”

Maar de wet is er nog niet. Nu er een grote meerderheid voor het voorstel heeft gestemd, moet de wet eerst nog door een parlementaire commissie regel voor regel worden bekeken en eventueel van amendementen worden voorzien. Daarna mogen ook alle andere Lagerhuisleden nog amendementen voorstellen en dan moet er over de slottekst gestemd worden. Vervolgens herhaalt dit hele proces zich in het Hogerhuis, waarna in een ‘pingpong’ tussen Commons en Lords aan de finale tekst wordt gesleuteld. Als zij het eens zijn over de wetstekst, zal koning Charles er een handtekening onder zetten. Maar zelfs dan is het nog niet klaar, want dan moeten de afzonderlijke naties die samen het VK vormen er ook nog over stemmen.

Steun in de rug voor Nicotinee

De overweldigende parlementaire steun in het VK voor het voorstel is een steun in de rug voor het burgerinitiatief Nicotinee, dat voor Nederland een verkoopverbod van nicotineproducten voorstelt voor iedereen geboren vanaf 2012. Dit voorstel wordt 12 december in de Tweede Kamer besproken. De situatie in Nederland is anders omdat Nederland lid is van de Europese Unie en het VK niet meer. Dat betekent dat bij invoering in Nederland toestemming van de Europese Commissie vereist is. Die toestemming is niet per definitie uitgesloten: lidstaten gaan elk over hun eigen gezondheidsbeleid en uitzonderingen op de Europese tabaksregels zijn mogelijk wanneer de gezondheid en levens van burgers op het spel staan.

Nicotinee is inmiddels door meer dan 57.000 mensen ondertekend en wordt door de gehele medische wereld (KNMG en vakorganisaties) alsook de Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (Longfonds, KWF Kankerbestrijding en Hartstichting) ondersteund. Het burgerinitiatief wordt op donderdag 12 december vanaf 10:15 uur in de plenaire zaak van de Tweede Kamer besproken. Het debat is live te volgen via de website van de Tweede Kamer.

Kijk voor meer informatie en antwoord op alle vragen over Nicotinee in ons Dossier Burgerinitiatief Nicotinee op TabakNee.