De draaideur tussen politiek en tabaksindustrie liet voormalig Philip Morris International (PMI)-directeur Ruth Dempsey, die 28 jaar bij het bedrijf werkte, overstappen naar de Britse commissie die de regering adviseert over kankerrisico’s. Dempsey heeft ondertussen nog steeds financiële banden met PMI. 

Door de webredactie

De aanstelling van Ruth Dempsey, voorheen directeur Scientific and Regulatory Affairs bij PMI, in de Britse adviescommissie voor kankerrisico’s roept vragen op over mogelijke belangenconflicten en de integriteit van de commissie. De Committee on Carcinogenicity of Chemicals in Food, Consumer Products and the Environment (CoC) adviseert de regering over de gezondheidsrisico’s van chemische stoffen. Echter, hoe objectief is dit advies als een van de commissieleden ruim 28 jaar bij het grootste tabaksbedrijf ter wereld heeft gewerkt?

The Observer onthulde de dubbelrol van Dempsey. Sinds haar benoeming in de CoC in 2020 heeft zij ook nog betaald werk gedaan voor PMI, waaronder het schrijven van een gesponsord artikel over de regulering van verhitte tabaksproducten. Ze bezit bovendien aandelen in de tabaksmultinational en ontvangt een pensioen van PMI. Dempsey verklaarde zich altijd aan de regels te hebben gehouden en haar belangen te hebben vermeld. En hoewel zij zegt vanwege haar pensioenstatus “geen vertegenwoordiger meer te zijn van de tabaksindustrie”, blijven haar financiële banden en sociale media-activiteiten, zoals het ‘liken’ van berichten van PMI-topfunctionarissen, reden tot zorg. Vooral gezien haar mogelijke toegang tot vertrouwelijke beleidsinformatie die waardevol kan zijn voor de tabaksindustrie.

Invloed zoeken via de draaideur

Voorafgaand aan Dempsey’s benoeming was de CoC betrokken bij beoordelingen van zowel e-sigaretten als verhitte tabaksproducten, twee productlijnen van PMI. Van deze producten is inmiddels duidelijk dat die ook kankerverwekkende stoffen bevatten. Het kan toeval lijken dat een ex-PMI-medewerker daarna bij de CoC terechtkomt, maar het is aannemelijk dat dit een aanvulling is op de strategie van PMI om invloed op de politiek uit te oefenen via voormalige medewerkers. Vorige week werd duidelijk dat deze draaideur ook de andere kant op werkt: Jan Bernas, woordvoerder van de Europese fractie van Socialisten & Democraten, stapte over naar PMI.

Tijdens haar carrière bij PMI, die tot 2019 duurde, speelde Dempsey een belangrijke rol in het promoten van de belangen van het bedrijf. In 2017 klaagde ze in een Costa Ricaanse krant over regels die het voor PMI moeilijk maakten om de IQOS, het apparaatje voor verhitte tabak, te lanceren en stelde voor dat landen hun regelgevingskader moesten aanpassen om de voordelen van IQOS te kunnen promoten. Deze publieke steun voor minder strikte regels voor tabaksproducten staat in contrast met de vereiste onafhankelijkheid van haar huidige rol bij de CoC. Zelf zegt Dempsey dat zij ‘nooit vertrouwelijke informatie’ aan PMI heeft doorgegeven.

Workshop over kankerrisico’s

Voor de CoC heeft Dempsey onder andere een workshop geleid over het beoordelen van kankerrisico’s, gericht op het verbeteren van het chemische risicobeoordelingsproces en de regelgevingsvereisten voor kankerverwekkende stoffen. Dat een ex-PMI-medewerker een dergelijke workshop mag geven, lijkt in strijd met het FCTC-verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie, dat landen oproept om contacten met de tabaksindustrie te beperken om de volksgezondheid te beschermen. Het verdrag stelt dat “overheidsfunctionarissen voorzichtig moeten zijn bij interacties (…) in alle gevallen” en contact moeten beperken tot het “strikt noodzakelijke”. Voor het vertrouwen van het publiek is het essentieel dat commissies vrij zijn van belangenconflicten.

De voorzitter van de commissie, David Harrison, stelt dat de benoeming van Dempsey zorgvuldig is gedaan en dat daarbij de belangenverklaring van Dempsey volledig is meegewogen. Maar Sophie Braznell, onderzoeker bij de Tobacco Control Research Group van de University of Bath, is duidelijk over haar zorgen: “De belangen van Big Tobacco zijn niet dubbelzinnig: ze willen meer geld verdienen door producten zoals IQOS en Zyn [nicotinezakjes], en ook sigaretten, te verkopen,” zegt ze. “Door een voormalig senior medewerker en consultant van het grootste tabaksbedrijf ter wereld toe te laten tot deze adviescommissie, brengen we de objectiviteit en integriteit ervan in gevaar.”