Als de rookvrije generatie in 2032 bereikt is, zal dat tot 2045 tot 120.000 minder gevallen van long-, blaas- en slokdarmkanker leiden. Dat blijkt uit cijfers van het Integraal Kankercentrum Nederland. Tegelijkertijd berekende de WHO dat 1,2 miljoen gevallen van longkanker worden vermeden als wereldwijd de kinderen geboren tussen 2006 en 2010 nooit gaan roken.

Door de webredactie

In Nederland kunnen we tussen nu en 2045 120.000 gevallen van long-, blaas- en slokdarmkanker voorkomen als het lukt om het aantal rokende volwassenen in 2032 terug te brengen tot 5 procent en het aantal jongeren en zwangere vrouwen tot 0 procent, zoals het doel is van de Nederlandse Kankeragenda. Dat blijkt uit berekeningen van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), die voor het eerst inzichtelijk maken wat het effect van rookpreventie is op het voorkomen van kanker.

Uit het onderzoek blijkt dat bij het realiseren van de rookvrije generatie in 2032 89.000 mensen geen longkanker zullen krijgen, ruim 16.000 mensen geen blaaskanker en bijna 15.000 mensen geen slokdarmkanker. De berekeningen zijn gebaseerd op gegevens van onder andere de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en uitgevoerd met de Dynamo-HIA-methode, ontwikkeld door het RIVM en Erasmus MC.

Actieplan rookgedrag

De Nederlandse Kankeragenda is een initiatief van het Nederlands Kanker Collectief, waarin IKNL, KWF Kankerbestrijding en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK) zijn verenigd. De Kankeragenda werd een jaar geleden gelanceerd en bevat 20 ambitieuze doelen – en een concrete aanpak voor vijf daarvan – om de impact van kanker op de samenleving te verminderen. Het terugbrengen van het roken, inclusief het gebruik van e-sigaretten en andere alternatieven, staat boven aan de lijst van doelen. Daarvoor is een actieplan rookgedrag ontwikkeld, waarvan de vandaag gepubliceerde cijfers over de effecten van preventie onderdeel zijn.

Momenteel krijgen jaarlijks meer dan 14.000 Nederlanders longkanker, 6.800 blaaskanker en 2.700 slokdarmkanker. Een groot deel van deze diagnoses wordt veroorzaakt door roken, waar in dit geval alleen het roken van te verbranden tabaksproducten (sigaretten, sigaren en shag) onder wordt verstaan. De effecten van succesvolle preventie zijn overigens nog groter, omdat roken behalve long-, blaas- en slokdarmkanker zeker negen andere vormen van kanker, de longziekten COPD, astma en hart- en vaatziekten veroorzaakt (zie voor details Trimbos.nl). Recent publiceerde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) hierover nieuwe cijfers, waaruit blijkt dat 672.000 mensen in Nederland ziek zijn door roken.

Miljarden minder zorgkosten

Het IKNL gaat ervan uit dat wanneer voldoende beleidsmaatregelen worden genomen om in 2032 de rookvrije generatie te bereiken, in de komende acht jaar al 22.000 kankerdiagnoses zijn te voorkomen. Als de kinderen die in 2032 18 worden niet beginnen met roken, dan gaat dat die generatie (de 4- tot 10-jarigen van nu) in de rest van haar bestaan 66.000 diagnoses van long-, blaas- en slokdarmkanker schelen. De besparing van de zorgkosten die dat oplevert beloopt vele miljarden. Alleen al aan de behandeling van longkanker werd in Nederland in 2019 737 miljoen euro uitgegeven, blijkt uit de website met informatie over Volksgezondheid en zorg.

De cijfers laten zien dat ingrijpen nu urgent is. Op dit moment rookt nog 19 procent van de Nederlanders. Terwijl dat percentage jarenlang gestaag afnam, is die daling in de afgelopen jaren gestagneerd en neemt het roken onder jongeren zelfs weer toe. Wanda de Kanter, longarts en voorzitter van Rookpreventie Jeugd, pleit daarom voor snelle actie: “Ik kan letterlijk huilen om het feit dat jongeren weer meer zijn gaan roken. Op zo’n korte termijn zullen er zoveel vermijdbare nieuwe kankerpatiënten zijn. Dit is hartverscheurend. De overheid moet nú ingrijpen.”

WHO: 1,2 mln. minder longkankerdoden

De IKNL-berekeningen worden onderstreept door onderzoek van de International Agency for Cancer Research (IACR) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), dat afgelopen week werd gepubliceerd. Het bureau berekende dat wereldwijd tot 2095 1,2 miljoen sterfgevallen door longkanker kunnen worden voorkomen als de generatie die tussen 2006 en 2010 is geboren nooit begint met roken. De studie, gepubliceerd in The Lancet, gaat uit van 650 miljoen mensen in 185 landen.

“Deze uitkomsten zijn bemoedigend, omdat ze het bewijs versterken dat het overnemen van eindspelstrategieën die verder gaan dan de WHO Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) het aantal gevallen van longkanker bij jongere generaties significant kan verlagen”, aldus Isabelle Soerjomataram van het IACR.

Nicotinee scheelt miljarden

In Nederland ligt inmiddels een eindspelstrategie voor, het burgerinitiatief Nicotinee, dat op 12 december in de Tweede Kamer wordt besproken en dat inmiddels meer dan 50.000 handtekeningen ter ondersteuning ophaalde. De campagne Zeg JA tegen NicotiNEE beoogt het draagvlak nog verder te vergroten. Nicotinee stelt voor dat iedereen die vanaf 1 januari 2012 is geboren nooit nicotineproducten zal kunnen kopen en tegelijk dat de handhaving van de (illegale) verkoop aan jongeren per direct wordt geïntensiveerd en ondergebracht bij een gespecialiseerde toezichthouder. Uit het bovenstaande blijkt dat dit de samenleving al snel miljarden alleen aan zorgkosten kan schelen.