‘Zeg JA tegen NicotiNEE’ is de slogan van een campagne met jongeren ter ondersteuning van het burgerinitiatief Nicotinee, dat 12 december in de Tweede Kamer wordt behandeld. Een wet tegen de nicotine-epidemie is nodig: het tv-programma Radar onthult hoe makkelijk jongeren aan cannabis-vapes komen en het RIVM berekende dat 672.000 mensen ziek zijn door roken.

Door de webredactie

“Je hart weet dat je moet stoppen maar je hersenen die willen het niet toegeven”, zegt een jonge scholiere in een video waarin jongeren vertellen over hun vape- en rookgedrag. De video, te zien op vapenjouwkeuze.nl, is onderdeel van de maandag gelanceerde campagne ‘Zeg JA tegen NicotiNEE’. Deze campagne ter ondersteuning van het burgerinitiatief Nicotinee is opgezet door longpatholoog Daniëlle Cohen en longarts Frank Borm van het Leids Universitair Medisch Centrum, die ook de initiatiefnemers zijn van het gratis lespakket Vapen #jouwkeuze.

Cohen en Borm vroegen leerlingen die bij hun school stonden te roken of vapen of ze hen wilden helpen in hun strijd tegen de nicotine-industrie door hun ervaringen op camera te delen. De leerlingen stonden tot verrassing van de artsen in de rij om mee te doen, schrijft Cohen op LinkedIn. In de video vertellen zij hoe ze rond hun 12e onder druk van vrienden (“je ziet iedereen het doen”) begonnen zijn met vapen of roken, verslaafd zijn geraakt, wel willen, maar niet kunnen stoppen, al te makkelijk aan tabak en vapes kunnen komen en merken dat de nicotine geheugen- en concentratieverlies veroorzaakt. “En op een gegeven moment is het niet echt meer een keuze of dat je het wil of niet, want je lichaam heeft het gewoon op de een of andere manier, hoe dom het ook klinkt, gewoon nodig”, zegt een scholier.

‘Hier kun je geen weerstand aan bieden’

“Hoelang laten we de tabaksindustrie nog de regie voeren?”, vragen Cohen en Borm zich af. “De industrie blijft nieuwe producten lanceren om jongeren verslaafd te maken, en dat moet stoppen!” In het SBS6-programma De Oranjezondag trapte Cohen de campagne zondagavond af met de vaststelling dat de verleidingen van de nicotine-industrie te groot zijn. “Daarom zijn we deze campagne begonnen. Jongeren kunnen hier geen weerstand aan bieden. Ouders kunnen hier niet tegenop opvoeden en scholen kunnen hier niet tegenop lesgeven. We moeten die nicotine weghalen bij de kids en de enige manier daarvoor is het in een wet vast te leggen.”

Cohen doelt op een wettelijk verbod op verkoop van nicotineproducten aan iedereen die geboren is vanaf 1 januari 2012, zoals voorgesteld in het burgerinitiatief Nicotinee, dat op 12 december in de Tweede Kamer behandeld zal worden. In die wet wordt vastgelegd dat de leeftijdsgrens voor aankoop van tabak vanaf 2030, als de kinderen die in 2012 geboren zijn 18 worden, elk jaar met een jaar omhooggaat. Tegelijkertijd moet er per direct een aparte handhaving komen specifiek gericht op het voorkomen dat deze kinderen, die nu instromen in het middelbaar onderwijs, in hun tienerjaren alsnog verslaafd raken aan nicotine.

Lees meer over het burgerinitiatief in ons Dossier Burgerinitiatief Nicotinee.

Radar: Cannabisvapes makkelijk verkrijgbaar

De verleidingen zijn enorm, liet gisteravond ook het AVROTROS-programma Radar weer zien. Het programma toont aan hoe makkelijk jongeren via social media aan vapes kunnen komen die cannabis bevatten. Analyse van de vapes wees uit dat ze behalve THC – verboden in vapes – ook andere giftige stoffen, waaronder weekmakers en verboden bestrijdingsmiddelen, bevatten. Youssef el Markhous, preventiedeskundige bij Jellinek, vertelt over tieners die ‘out’ zijn geraakt na het gebruik van dit soort vapes, zoals een meisje van 14 waarvoor een ambulance moest komen. 

Staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie & Sport, VVD) schrijft in een reactie dat hij met een actieplan komt om het vapen tegen te gaan “met voorlichting aan jongeren, strengere handhaving en waar nodig extra wettelijke maatregelen. Ook wordt de Opiumwet uitgebreid om synthetische cannabinoïden te verbieden.”

550.000ste stopper voor Stoptober

De lancering van de steuncampagne voor Nicotinee valt samen met het begin van Stoptober, de jaarlijkse campagne om mensen te stimuleren te stoppen met roken. De campagne verwelkomt dit jaar de 550.000ste stopper, die gestimuleerd door de gezamenlijkheid van de stopactie 70 procent kans heeft om 28 dagen lang niet te roken of te vapen. Over vapen heeft Stoptober op de site een speciale pagina gericht op jongeren beschikbaar.

672.000 zieken door roken

Stoptober is ook de aanleiding voor het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu om op verzoek van Rookvrije Generatie via de website vzinfo.nl cijfers te publiceren over het aantal chronisch zieken dat is toe te schrijven aan roken. Dat was nooit eerder zo precies uitgezocht. Uit de cijfers blijkt dat op 1 januari 2022 672.000 Nederlanders aan ten minste één chronische ziekte leden als gevolg van roken. De cijfers laten zien dat roken niet alleen jaarlijks voor 19.000 sterfgevallen zorgt, maar ook dat een kleine 4 procent van de bevolking ziek is door het roken. Allemaal zieken die vermeden hadden kunnen worden als de patiënten niet ooit met roken waren begonnen en die zorgen voor onnodige belasting van de zorg.

Strottenhoofd- en longkanker zijn de meest voorkomende ziekten veroorzaakt door roken (respectievelijk 82,5 en 81 procent van alle gevallen), gevolgd door COPD (77,6 procent) en lip-, mondholte- en speekselklierkanker (55,9 procent). In totaal is van 15 ziekten berekend welk percentage is toe te schrijven aan (voormalig) rookgedrag.