E-sigaretfabrikanten zijn begonnen hun vapes uit te rusten met hightech gadgets om zich in de markt te onderscheiden en kinderen via meerdere sporen verslaafd te maken. Er zijn vapes met een digitale variant van de klassieke fruitautomaat en vapes waarbij de hoeveelheid trekjes punten opleveren in het ingebouwde spelletje.

Door de webredactie 

In de almaar groeiende e-sigarettenmarkt halen bedrijven steeds extremere stunts uit om de onverdeelde aandacht van potentiële klanten te grijpen. De nieuwste trend is het uitrusten van e-sigaretten met allerlei hightech gadgets die de e-sigaret een multifunctioneel, extra verslavend apparaat maken, schrijft Truth Initiative.

De ingebouwde gadgets omvatten bijvoorbeeld Bluetooth-speakers, HD-touchscreens met flitsende wallpapers, stemherkenning en ingebouwde spelcomputers waarop spelletjes als Pac-Man en Tetris gespeeld kunnen worden. Volgens een wetenschappelijk artikel in het blad Tobacco Control zijn deze multifunctionele e-sigaretten beschikbaar in vape-shops in de VS en kosten ze ongeveer hetzelfde als traditionele e-sigaretten, waardoor ze makkelijk beschikbaar zijn voor jongeren.

Gadgets zorgen voor extra conditionering

In het artikel in Tobacco Control wordt genoemd dat de ingebouwde gadgets in de als ‘smart vapes’ aangeduide e-sigaretten kunnen bijdragen aan ‘operante conditionering’ en daardoor het gebruik van e-sigaretten enorm kunnen versterken. Operante conditionering wil zeggen dat een bepaald gedrag wordt geassocieerd met een plezierige of juist een pijnlijke prikkel (beloning of straf), en daardoor sterk wordt gestimuleerd of afgeremd. Dit is een vorm van gedragsbeïnvloeding die zo diep biologisch verankerd is dat deze moeilijk is te weerstaan. Een van de eerste smart vapes die werd ontwikkeld bevat bijvoorbeeld een digitaal spelletje dat is gebaseerd op de klassieke gokmachine, een extreem voorbeeld van operante conditionering. Van deze fruitautomaten is bekend dat ze verslavender zijn dan veel andere vormen van gokken, omdat ze een ‘variabele beloning’ bieden die slechts zelden en op onvoorspelbare momenten wordt geleverd. Hierdoor blijven mensen eindeloos hetzelfde gokgedrag herhalen in de hoop dat de beloning deze keer wel gaat komen.

Hoe meer trekjes, hoe meer punten

Een andere hervulbare smart vape bevat twee digitale spelletjes waarin de hoeveelheid trekjes punten oplevert die noodzakelijk zijn voor vooruitgang in het spel. In het eerste spel levert het voedsel op voor een virtueel huisdier dat in leven moet worden gehouden en in het tweede levert het een score op die wordt geplaatst op social media om te vergelijken met anderen, in ruil voor prijzen. Hierdoor wordt ingespeeld op de drang naar sociale status die in de tienerjaren sterk toeneemt. Sommige smart vapes maken geen gebruik van spelletjes, maar koppelen vape-gedrag aan spannende animaties of flitsende lichtjes, waardoor het vapen extra wordt gestimuleerd. Het risico is groot dat hierdoor niet alleen vapers nog meer gaan vapen, maar dat jongeren met een bestaande game- of schermverslaving nu ook een nicotineverslaving zullen oplopen.

Celebrities verdienen aan de trend

Beroemdheden blijken ook in te spelen op de trend. Rapper Chris Brown bracht bijvoorbeeld zijn eigen e-sigaretlijn uit, met tientallen zoete smaakjes om uit te kiezen. Elk smaakje wordt geleverd met een bijbehorende cartoon-spaarkaart. Deze kaarten doen denken aan de Pokemon-kaarten die onder jongeren op scholen werden geruild en gespaard. Je kunt ze allemaal verzamelen door alle smaken te roken, wat ook weer een verslavende factor toevoegt.

Tegen deze meervoudige verslavende invloeden zijn de meeste jongeren simpelweg niet bestand en dus richten de auteurs van Truth Initiative en het Tobacco Control-artikel zich op beleidsmakers, met de boodschap dat deze producten beter gereguleerd moeten worden om de verslavingsepidemie onder jongeren tegen te gaan.