De tabaksindustrie tracht wetenschappelijke onderbouwing te construeren voor de verminderde schadelijkheid van alternatieve nicotineproducten. Onderzoekers van de universiteit van Bath constateerden dat PMI en BAT daartoe in het afgelopen decennium deelnamen aan ten minste 213 wetenschappelijke evenementen.

Door de webredactie

Sinds jaar en dag probeert de tabaksindustrie wetenschappelijke geloofwaardigheid op te bouwen door onderzoek te financieren en de voor de industrie gunstige uitkomsten daarvan te verspreiden. Recent kwam naar buiten hoe Philip Morris in Japan ogenschijnlijk onafhankelijke wetenschappers betaalt voor onderzoek waarmee het de ‘rookloze toekomst’ kan verkopen.

Tabaksfirma’s construeren desinformatie door selectief te citeren uit de resultaten van wetenschappelijke studies en proberen binnen de wetenschappelijke wereld discussie te laten ontstaan over de schadelijkheid van hun producten. Deelname aan en sponsoring van wetenschappelijke congressen, symposia en workshops is daarbij sinds de jaren 50 een tactiek die de industrie veel heeft gehanteerd.

In het licht van de opkomst van e-sigaretten en andere nicotinealternatieven, waarvan de industrie wil doen geloven dat die minder schadelijk voor de gezondheid zouden zijn dan traditionele sigaretten, onderzochten onderzoekers van de Universiteit van Bath de infiltratie van wetenschappelijke bijeenkomsten door Philip Morris International (PMI) en British American Tobacco (BAT) in recente jaren. Hun onderzoek werd onlangs gepubliceerd in Tobacco Control.

Sponsoring en medeorganisatie

Tussen 2012 en 2021 waren vertegenwoordigers van PMI en/of BAT aanwezig op 213 wetenschappelijke evenementen. Dit blijkt uit de analyse van beschikbare data op de websites van BAT en PMI. Vertegenwoordigers van de tabaksfirma’s hielden er presentaties, leverden posters met uitkomsten van studies aan of sponsorden de evenementen. Een enkele keer zat er zelfs een vertegenwoordiger van de tabaksindustrie in het organisatiecomité van een wetenschappelijk evenement.

De evenementen werden voornamelijk georganiseerd door wetenschappelijke verenigingen of federaties. Echter, negen van de onderzochte evenementen werden georganiseerd door overheidsinstanties, waarvan zes door de US Food and Drug Administration, twee door het US Environmental Protection Agency en één door het British National Centre for the Replacement, Refinement and Reduction of Animals in Research. De aanwezigheid van PMI en BAT op deze evenementen staat haaks op het WHO-kaderverdrag inzake tabaksontmoediging (FCTC) dat contacten tussen overheden en de tabaksindustrie, anders dan voor uitvoeringstechnische zaken, verbiedt. Echter, de VS heeft de ondertekening van het kaderverdrag nooit geratificeerd.

Veel medische evenementen

De evenementen waar de tabaksgiganten hun aanwezigheid binnen de academische wereld probeerden te normaliseren, waren veelal in de toxicologische (28,2 procent), medische (11,7 procent), biologische (11,3 procent) en chemische (10,8 procent) sectoren. Andere onderwerpen waren longgeneeskunde, oncologie, gezinsgeneeskunde, neurologie, aerosoltechnologie en nicotine. Het aantal medische evenementen is volgens de onderzoekers verontrustend, vooral als er wordt gekeken naar het soort invloed op de evenementen. PMI was bijvoorbeeld een directe sponsor op het congres van de Mediterranean League of Angiology and Vascular Surgery in 2019.

Onvolledige informatie

Het onderzoek bevat alleen informatie afkomstig van de websites van PMI en BAT, dus het is aannemelijk dat de gerapporteerde data niet volledig zijn. Zo constateerden de onderzoekers dat één evenement, het congres van het Asian College of Neuropsychopharmacology in 2019, wel op de BAT-website genoemd werd, maar niet op die van PMI, ondanks dat PMI Japan het evenement sponsorde. Daarnaast waren veel evenementen niet transparant over hun sponsoring of de samenstelling van hun organisatiecomité, dus is het mogelijk dat PMI en BAT meer invloed op wetenschappelijke evenementen hebben gehad dan kon worden vastgesteld.

Verder belicht het onderzoek niet in hoeverre derde partijen, zoals GAES (voorheen FSFW), of andere door de tabaksindustrie gefinancierde organisaties invloed uitoefenen op wetenschappelijke evenementen. Ook de betrokkenheid van andere tabaksmultinationals als Japan Tobacco International (JTI) en Imperial Brands is niet in dit onderzoek meegenomen.

Nieuw beleid moet industrie weren

Er moet meer gedaan worden tegen de invloed van de tabaksindustrie binnen de wetenschappelijke wereld, stellen de onderzoekers van Bath. In het verleden zijn er al maatregelen genomen door overheidsinstanties, universiteiten en onderzoeksorganisaties om het bewezen wetenschappelijke wangedrag van de tabaksindustrie te beperken. Afdoende is aangetoond dat de industrie de schadelijkheid van tabak heeft proberen te verdoezelen door bijvoorbeeld onderzoek te financieren dat zou aantonen dat tabak geen kanker veroorzaakt en niet verslavend is. Helaas zijn de maatregelen onvoldoende gebleken en is het zeker na de komst van e-sigaretten en andere nicotine-alternatieven belangrijk dat er naast bewustwording onder de nieuwe generatie wetenschappers van de manipulatieve intenties van de tabaksindustrie, ook aanvullend beleid komt om de invloed terug te dringen.