E-sigaretfabrikant Juul kreeg tijdens een privédiner tips voor de introductie van zijn vapes in het VK van het Britse hoofd tabaksontmoediging, Martin Dockrell. Ook ASH-CEO Deborah Arnott was bij het etentje aanwezig. Dat blijkt uit interne documenten die zijn vrijgegeven als onderdeel van de grote schikking die Juul trof met de Amerikaanse staat North Carolina.

Door de webredactie

Het was juni 2017. Het hoofd van het tabaksontmoedigingsprogramma in het Verenigd Koninkrijk, Martin Dockrell, had een privédiner met Adam Bowen, medeoprichter van e-sigarettenfabrikant Juul, en twee andere bedrijfsfunctionarissen. Het etentje vond plaats in de marge van een nicotineconferentie in de Poolse hoofdstad Warschau. Ook Deborah Arnott, CEO van Action Against Smoking and Health (ASH), de grootste antirookorganisatie in het VK, at mee. Het diner werd door een van de Juul-medewerkers als ‘uitstekend’ omschreven, zo onthulde The Examination, een nieuwsplatform dat onderzoek doet naar te voorkomen gezondheidsproblemen.

Vrijgekomen interne documenten

De ontmoeting is bekend geworden omdat Juul Labs miljoenen interne documenten openbaar moest maken, als onderdeel van een schikking tussen de vape-fabrikant en North Carolina. Deze Amerikaanse staat heeft Juul aangeklaagd vanwege jongerenmarketing, waarbij het bedrijf veelkleurige reclames en jong-uitziende modellen heeft ingezet om de e-sigaret te lanceren, zonder waarschuwing dat de vapes nicotine bevatten. De marketing wordt gezien als oorzaak van de vape-epidemie. Juul Labs schikte voor een bedrag van 47,8 miljoen dollar. Met een deel van het geld, 1 miljoen dollar, zetten de University of North Carolina en de University of California een openbaar online register op, waarmee het publiek de vier miljoen interne documenten kan inzien. De eerste 280.000 documenten zijn sinds januari van dit jaar beschikbaar . In 2025 moeten alle documenten doorzoekbaar zijn. Overigens lopen er in de VS ruim 5.100 zaken tegen Juul Labs, die grotendeels gecombineerd worden behandeld.

Juul tevreden over Dockrell

De Britse volksgezondheidsdienst Public Health England (PHE), waar Dockrell sinds 2014 het tabaksontmoedigingsprogramma leidt, heeft geen verslag van Dockrells diner bijgehouden. Zelf weigerde Dockrell om The Examinator te woord te staan. Maar het Britse ministerie voor Volksgezondheid verklaarde dat Dockrell geen advies aan Juul Labs zou hebben gegeven en ook geen informatie heeft verstrekt die niet openbaar beschikbaar was.

Maar een hoge Juul-functionaris die bij het diner aanwezig was, schreef in een interne e-mail dat Dockrell had gezegd dat de PHE zeer positief (‘very supportive’) was over het op de markt brengen van Juul e-sigaretten in het VK. Ook zou Dockrell zijn gesprekspartners handige informatie hebben gegeven door uit te leggen dat ‘vooraf geen toestemming’ nodig zou zijn als het bedrijf de Juul niet als e-sigaret, maar als een ‘nieuw tabaksproduct’ zou lanceren. De Juul-functionaris schreef dat het bedrijf eerder niet aan deze snellere route had gedacht en omschreef het als een ‘zeer aantrekkelijke benadering’ van de Britse markt.

Dockrell was, voordat hij bij PHE kwam werken, hoofd onderzoek en beleid van ASH. Daar werkte hij nauw samen met Deborah Arnott, die de antirookorganisatie sinds 2003 leidt en mede aan de basis staat van het Britse overheidsbeleid om rokers te stimuleren over te stappen op e-sigaretten. Vorig jaar werd bekend dat de Britse overheid aan 1 miljoen rokers gratis e-sigaretstartsets zou gaan uitdelen. Arnott verklaart dat de Juul-functionarissen ‘misleidend verslag’ hebben gedaan van de discussie en ontkent dat Dockrell over de snelle route heeft geadviseerd. Ook stelde ze dat zij en Dockrell hun diner zelf hebben betaald.

Een biertje met Martin in Brussel

Mogelijk hebben Juul-vertegenwoordigers meer contact gehad met Dockrell. Enkele maanden na het etentje stond een Juul-consultant op het punt Dockrell te ontmoeten. Dat blijkt uit een e-mail, verstuurd op 11 oktober 2017 aan Juul-topmensen, waarin deze consultant schrijft dat “Martin in Brussel zal zijn voor een bijeenkomst volgende week en we gaan daarna een biertje drinken. Als er iets is waarvan je wilt dat ik het vraag, dit is het moment om je verzoeken te doen.”

In 2018 omschreef de consultant Dockrell als ‘sterk pro-e-sigaret’ in een document waarin ook staat dat hij de ‘drijvende kracht’ was achter het besluit van PHE in 2015 om een positief rapport over vapes te schrijven. Hierin werd beweerd dat e-sigaretten 95 procent minder schadelijk waren dan gewone sigaretten. Dat percentage is een hardnekkige mythe die tabaksbedrijven gebruiken bij hun lobby voor minder strikte e-sigaretregelgeving, aldus The Examination.

In een beleidsdocument van Juul, gedateerd 20 maart 2019, worden Dockrell en Arnott als ‘huidige bondgenoten’ genoemd. Een van de ‘huidige tegenstanders’ is de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO.

Deze contacten zijn ‘volledig ongepast’

Martin McKee, hoogleraar Europese volksgezondheid aan de London School of Hygiene & Tropical Medicine, bekritiseerde Dockrell en Arnott voor het bijwonen van het diner: “Het was volledig ongepast om zelfs maar ontmoetingen te hebben met vertegenwoordigers van een bedrijf dat verslavende producten produceert die veel door kinderen worden gebruikt, laat staan om er advies over te geven”, zei hij. “Het is nog erger dat we er nu pas van weten.”

Juul op de Britse markt

In juli 2018 kwamen de Juul-producten op de Britse markt. Het bedrijf maakte geen gebruik van de route om de e-sigaret als een nieuw tabaksproduct te lanceren, want dan zou het te maken hebben gekregen met beperkingen vanwege het tabaksreclameverbod. Daarentegen volgde het bedrijf de procedures van de instantie die geneesmiddelen en gezondheidszorgproducten reguleert. Eind 2018 kocht Altria, het moederbedrijf van Philip Morris USA, aandelen in Juul, maar verkocht deze weer in 2023.

Verdrievoudiging van vape-gebruik onder Britse kinderen

Het nieuws over het diner komt in het VK naar buiten op het moment dat Dockrell een nieuw wetsvoorstel over vaping opstelde waarbij verpakkingen, het uitstallen en de smaakjes worden aangepakt om te voorkomen dat de marketing gericht is op jongeren. Het aantal kinderen in het VK dat e-sigaretten gebruikt is de laatste drie jaar verdrievoudigd, aldus het Britse ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zorg. Artsen en gezondheidsexperts stellen dat de Britse aanpak waarbij e-sigaretten worden voorgesteld als een veiliger alternatief voor roken, een standpunt dat mede door Dockrell is vormgegeven, heeft bijgedragen aan de enorme toename in e-sigaretgebruik onder Britse tieners.