Britse speciaalzaken verkopen e-sigaretten die meer vloeistof en meer nicotine bevatten dan is toegestaan en in snoepwinkels liggen vapes met namen van snoepmerken. De Britse regering richt een aparte handhavingseenheid op die dit soort praktijken moet tegengaan. Burgerinitiatief Nicotinee pleit ook voor zo’n aparte toezichthouder in Nederland. 

Door de webredactie

Ongeveer de helft van de 11- tot 17-jarigen die e-sigaretten kopen in Groot-Brittannië zegt die zelf in winkels te kopen, terwijl ook in het Verenigd Koninkrijk de verkoop van e-sigaretten aan jongeren onder de 18 verboden is. De Britse regering komt daarom binnenkort met nieuwe maatregelen om deze illegale verkoop aan tieners rigoureus aan te pakken. Als onderdeel van de nieuwe plannen wordt een aparte handhavingseenheid opricht waar 3 miljoen pond (3,44 miljoen euro) voor uitgetrokken wordt. Deze nieuwe toezichthouder gaat onder meer testen of e-sigaretwinkels zich aan de regels houden en of jongeren om hun identiteitsbewijs gevraagd worden.

In 2022 zei 15,8 procent van de Britse 11- tot 17-jarigen ooit een e-sigaret te hebben gerookt en rookte 7 procent regelmatig, in 2021 was dat respectievelijk 11,2 procent en 3,3 procent, bleek uit enquêteonderzoek van Action on Smoking and Health (ASH). Sensoren die e-sigaretrook kunnen detecteren gaan wel 22 keer per dag af op middelbare scholen, schreef de Daily Mail onlangs. “We creëren onbewust een nieuwe generatie nicotineverslaafden”, zei Simon Hassett, ontwikkelaar van de sensoren, tegen de krant.

Toezichthouder voor verkoop aan jongeren

Ook in Nederland wordt het verbod om nicotinehoudende producten te verkopen aan consumenten onder de 18 jaar niet altijd nageleefd. Burgerinitiatief Nicotinee pleit daarom ook voor een aparte toezichthouder die zich specifiek richt op de bescherming van jongeren. Zo’n toezichthouder zou dan moeten kijken naar zowel fysieke als onlineverkoop. Het is nog niet duidelijk of het Britse handhavingsteam ook online gaat handhaven.

Illegale producten in e-sigarettenwinkels

Het nieuwe handhavingsteam in het VK moet er, naast het handhaven van de leeftijdsgrens, ook voor zorgen dat er geen illegale e-sigaretten verkocht worden. Fabrikanten, importeurs, distributeurs en winkels houden zich namelijk massaal niet aan de regels en verhandelen bakken vol illegale e-sigaretten. E-sigaretten in Engelse winkels die als nicotinevrij worden aangeboden bevatten soms bijvoorbeeld toch nicotine, blijkt uit tests van Inter Scientific. De organisatie controleert of producten in het VK aan de regels voldoen. Onlangs deelde ze data over e-sigaretten met The Guardian.

E-sigaretten mogen maximaal 2 ml e-vloeistof bevatten. Met 2 ml kun je ongeveer 300 keer inhaleren voor je e-sigaret op is. Van de 52 geteste producten had 73 procent een tankinhoud groter dan 2 ml. Meer dan 40 procent van de e-sigaretten was gevuld met 5 ml vloeistof of meer. In acht e-sigaretten die volgens de verpakking geen verslavende stoffen bevatten, zat tot wel 20 mg/ml nicotine, de wettelijke limiet. Eén e-sigaret had zelfs meer dan 50 procent nicotine boven de wettelijke limiet.

Journalist scoort illegale vapes

Een jonge journalist van de BBC liet recentelijk zien hoe makkelijk je illegale e-sigaretten kunt kopen met meer e-vloeistof en nicotine dan wettelijk is toegestaan in de Londense winkelstraat Oxford Street. Tussen de schappen met e-sigaretten zag hij al snel een verpakking die niet voldeed aan Britse standaarden. Met de illegale vape in zijn hand vroeg hij aan een winkelmedewerker of er nog iets sterkers te koop was. Vervolgens liet de medewerker hem een doos vol illegale e-sigaretten zien. Aan de kassa werd hij niet om zijn legitimatie gevraagd. Eerder dit jaar confisqueerde de politie nog 3.000 illegale e-sigaretten met excessieve hoeveelheden nicotine.

E-sigaretten in snoepwinkels

De e-sigaretten zijn in Oxford Street niet alleen in specialzaken te krijgen, maar ook in snoepwinkels. De Daily Mail vond tussen de lolly’s en chocolade ook felgekleurde vapes met zoete smaakjes, duidelijk bedoeld om e-sigaretten aan jongeren te verkopen. In de snoepwinkels staan enorme kasten met wegwerp-vapes, de favoriete e-sigaret van 11- tot 17-jarigen volgens ASH. Deze e-sigaretten kosten maar een paar pond en zijn verkrijgbaar in smaken als ‘Blue Razz Lemonade’ en ‘Fairground Wizz’. Op een aantal van de e-sigaretten staan plaatjes van cartoons. Sommige e-sigaretten bootsen zelfs schaamteloos de smaken en het uiterlijk van populaire snoepmerken na als Chupa Chups, Skittles en Calypso. Deze e-sigaretten kunnen jongeren ook bestellen via de bezorgingsdienst Deliveroo. Of de bezorgers aan de deur om identificatie vragen is niet bekend.

Tabaksindustrie deelt snus uit

Behalve strenger controleren van e-sigaretwinkels overweegt de Britse regering ook accijnsverhogingen en standaardverpakkingen voor e-sigaretten. En terwijl het VK experimenteert met manieren om e-sigaretten minder toegankelijk te maken voor jongeren, ziet de tabaksindustrie kans om de populariteit van snus (nicotinezakjes) onder jongeren te vergroten.

Op websites en festivals in het VK doet de tabaksindustrie steeds vaker aan weggeefacties. Op de website van het merk Velo van British American Tobacco kun je bijvoorbeeld een gratis doosje nicotinezakjes in de smaken Polar Mint, Ruby Berry of Tropical Breeze bestellen. Daarbij moet je aangeven of je een nieuwe, een gematigde of een veel-gebruiker van de zakjes bent en je e-mailadres achterlaten, dat dan uiteraard voor marketingdoeleinden kan worden gebruikt. Japan Tobacco International is volgens Bloomberg van plan komdende zomer snus weg te geven op de muziekfestivals Isle of Wight en Creamfields.

Snus in VK nog niet gereguleerd

Hoewel nicotine schadelijk is voor het zich ontwikkelende brein, is het in het VK nog legaal om snus aan jongeren onder de 18 te verkopen. Daarnaast bestaat de kans dat jongeren die via snus verslaafd raken aan nicotine vervolgens e-sigaretten of tabakssigaretten gaan gebruiken. De gezondheidsrisico’s bij langer dan een jaar vapen zijn nog grotendeels onbekend, maar er zijn al aanwijzingen dat de e-sigaret zorgt voor een aanzienlijk risico op kanker en andere chronische ziekten.

Overheid verzamelt advies

Het is duidelijk dat de nicotine-industrie er alles aan doet om nieuwe generaties aan nicotine verslaafd te krijgen. De Engelse regering is bezig om advies te verzamelen van individuen en organisaties dat kan helpen met het ontwikkelen van effectieve maatregelen om e-sigaretten minder aantrekkelijk te maken voor jongeren. Maar volgens experts is het allang duidelijk welke maatregelen het meeste effect hebben, bijvoorbeeld accijnsverhoging. E-sigaretten zouden niet meer voor een zakcentje verkocht mogen worden en felgekleurde verpakkingen met cartoonpersonages en snoepsmaken moeten verboden worden.

Steun het burgerinitiatief Nicotinee, dat pleit voor een generatiegebonden verbod op de aankoop van nicotine-houdende producten voor de generatie 2012+ én voor een aparte toezichthouder die zich specifiek op de bescherming van jongeren richt. Teken het initiatief op nicotinee.nl