Hogere accijnzen op tabak en de invoering van neutrale verpakkingen hebben in Nieuw-Zeeland niet geleid tot een toename van smokkelwaar. De waarschuwingen van de tabaksindustrie daarvoor blijken ongefundeerd, stelden onderzoekers vast. Nieuw-Zeeland kan zijn plannen voor strengere tabaksmaatregelen gewoon doorzetten.

Door de webredactie

Strengere tabaksontmoedigingsmaatregelen hebben in Nieuw-Zeeland niet geleid tot meer smokkel van tabakswaren, zo blijkt uit onderzoek door Nick Wilson en Richard Edwards, beiden hoogleraar Gezondheidszorg aan de University of Otago. In een artikel voor The Conversation schrijven de wetenschappers dat tabakssmokkel in Nieuw-Zeeland ‘relatief laag’ is en ook bleef na een flinke stijging van de accijnzen en de invoering van neutrale verpakkingen. Terwijl de tabaksindustrie had geclaimd dat beide maatregelen zouden leiden tot meer illegale handel, aldus de hoogleraren.

Rookvrije generatie per 2025

Deze onderzoeksresultaten zijn belangrijk met het oog op nieuwe wetgeving die in Nieuw-Zeeland in de maak is om in 2025 de rookvrije generatie te bereiken, het Smokefree Aotearoa 2025 Action Plan. De regering wil onder meer verlaging van het nicotinegehalte in sigaretten tot een niet-verslavend niveau, een sterke beperking van het aantal verkooppunten en dat mensen die na 2009 zijn geboren nooit meer legaal aan tabak kunnen komen. De tabaksindustrie heeft er bij het comité dat de wetsvoorstellen voorbereidt op gewezen dat deze maatregelen zullen leiden tot meer illegale handel. Maar dat argument blijkt niet op te gaan, zo toont het onderzoek aan.

Lege pakjes verzameld in coronajaar

Dat onderzoek bestond uit het verzamelen van lege binnen- en buitenlandse sigarettenverpakkingen, die de onderzoekers in de periode van mei 2021 tot april 2022 in Nieuw-Zeeland op straat vonden. Doorgaans is het moeilijk om vast te stellen of buitenlandse pakjes legaal zijn meegenomen door bezoekers of zijn gesmokkeld, maar in het onderzoekjaar golden er inreisbeperkingen vanwege de corona-epidemie, waardoor er geen internationale toeristen en weinig Nieuw-Zeelanders vanuit het buitenland het land inkwamen. Dat betekent volgens de onderzoekers dat de op straat gevonden buitenlandse pakjes ‘hoogstwaarschijnlijk’ gesmokkeld waren.

Weinig verandering

De onderzoekers vonden 1.590 pakjes en verpakkingen, waarvan er 36 buitenlands waren (2,3 procent). De meeste verpakkingen kwamen uit China (1,6 procent van alle pakjes) en Zuid-Korea (0,6 procent), die vooral in Auckland en Wellington werden gevonden. Het totale percentage buitenlandse pakjes wordt geschat op 5,4 procent. Dat komt overeen met de resultaten van pakjes-verzamel-studies (Empty Pack Surveys) in voorgaande jaren: 3,2 procent in 2008/2009 en 5,8 procent in 2012/2013. De omvang van de illegale markt in Nieuw-Zeeland is dus weinig veranderd in een periode waarin de accijnzen sterk verhoogd werden en neutrale verpakkingen zijn ingevoerd, stellen Wilson en Edwards.

Van roken naar vapen

Het wetsvoorstel richt zich op sterk gereduceerde nicotinegehaltes om sigaretten en andere tabaksproducten minder verslavend te maken. Uit studies gepubliceerd in Addiction en op de preprintserver MedRxiv blijkt dat het roken daardoor zal afnemen. De hoogleraren denken dat mensen eerder zullen overstappen op e-sigaretten – want die zijn relatief goedkoop en niet verboden in Nieuw-Zeeland – dan dat ze naar gesmokkelde tabak zullen grijpen. Zij spreken van ‘overdreven en ongeloofwaardige’ zorgen van de tabaksindustrie over illegale handel en bepleiten extra smokkelcontroles en ongewijzigde invoering van het Smokefree Aotearoa 2025 Action Plan.