Tabaksfabrikanten staan niet bekend om hun menslievende instelling en zijn in veel landen niet meer welkom bij beleidsmakers. Daarom maakt de industrie gebruik van lobbyorganisaties waarvan niet direct duidelijk is dat ze namens de industrie lobbyen. Antirookwaakhond STOP roept op om melding te maken van organisaties die voor de belangen van de industrie opkomen.

Door de webredactie

Al in de jaren 50 wisten tabaksfabrikanten dat roken kankerverwekkend was. Toen ze dat ontdekten, haalden ze hun waar niet zo snel mogelijk uit de handel, maar bedachten juist allerlei lobby- en marketingstrategieën om tabaksproducten zo lang mogelijk aan zo veel mogelijk mensen te kunnen blijven verkopen. Geld verdienen was en is voor de nicotine-industrie belangrijker dan de gezondheid van haar klanten.

Om ervoor te zorgen dat de volksgezondheid tegen de gevaren van tabaksgebruik wordt beschermd, zijn er inmiddels tal van antirookmaatregelen ingevoerd, waaronder reclameverboden, accijnsverhogingen en leeftijdsrestricties. Ook hebben 182 landen (waaronder Nederland en alle Europese lidstaten) het internationale antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) ondertekend, waarin ze in artikel 5.3 hebben afgesproken dat de tabaksindustrie geen invloed op beleidsvorming mag hebben. Dat komt erop neer dat als er nieuw antirookbeleid wordt gemaakt, de industrie haar belangen niet mag komen bepleiten. Die staan immers haaks op het doel van antirookbeleid: het beschermen van de volksgezondheid.

Frontorganisaties lobbyen voor de industrie

De industrie probeert desondanks nog steeds om toch een voet tussen de deur te krijgen. Dat doet ze door frontorganisaties haar argumenten bij beleidsmakers neer te laten leggen. Het gaat om organisaties waarvan niet direct duidelijk is dat ze aan de industrie zijn gelieerd, maar die wel een link daarmee hebben en daarom ook tegen de antirookmaatregelen pleiten. TabakNee heeft een handig overzicht gemaakt van de organisaties die dat in Nederland doen en heeft er in de serie ‘Frontsoldaten van de Tabak’ ook een hele reeks besproken, denk aan stichting Horecaclaim en stichting Red de Kleine Horeca Ondernemer.

Er blijven nieuwe organisaties bij komen

De tabaksindustrie blijft voortdurend nieuwe manieren en organisaties zoeken om haar zaak bij politici onder de aandacht te brengen. Dat bleek in 2019 al uit een overzicht dat tabakslobbywaakhond STOP maakte. Op een interactieve kaart zijn meer dan honderd organisaties over de hele wereld in kaart gebracht. Maar uit nieuw onderzoek blijkt alweer dat er in de afgelopen jaren organisaties bij zijn gekomen, zoals de organisaties die in de factsheet The Many Faces of Modern Addiction staan.

Oproep tot melding

STOP, dat een samenwerkingsverband is van de Tobacco Control Research Group (verbonden aan de University of Bath), het Global Center for Good Governance in Tobacco Control, de International Union Against Tuberculosis and Lung Disease en Vital Strategies, roept op om nieuwe frontorganisaties van de industrie bij hen te melden. Zo kan het een vinger aan de pols houden en zijn waakhondfunctie het beste uitoefenen.