De effecten op de ontwikkeling van de hersenen van jongeren die in contact zijn gekomen met tabaksproducten zijn nadelig, blijkt uit nieuw onderzoek. Ze hebben relatief slechtere neurocognitieve functies en de structuur van hun hersenen is minder goed ontwikkeld. Wanda de Kanter waarschuwt ook voor de effecten van roken tijdens de zwangerschap.

Door de webredactie

Wat is de impact van blootstelling aan tabaksproducten op de hersenontwikkeling van jongeren? Dat vroegen onderzoekers van het College of Public Health van de universiteit van Nebraska Medical Center in de Amerikaanse staat Omaha zich af. In hun studie Longitudinal Assessments of Neurocognitive Performance and Brain Structure Associated With Initiation of Tobacco Use in Children, 2016 to 2021, gepubliceerd op het JAMA open network, blijkt dat die hersenontwikkeling op een negatieve manier beïnvloed wordt. Voor het cohortonderzoek werden de gegevens van 17.073 kinderen geanalyseerd. Daaruit bleek dat er een verband bestaat tussen het op jonge leeftijd blootstaan aan tabaksgebruik – gewone sigaretten en alternatieve tabaksproducten als e-sigaretten – en een onderontwikkeld brein en lager leervermogen.

“Ons onderzoek toont aan dat blootstelling aan tabak resulteert in inferieure neurocognitieve functies”, schrijven de onderzoekers. “Antirookmaatregelen en evidence-based interventies zouden tabaksblootstelling op jonge leeftijd moeten voorkomen.”

Lekkere smaakjes extra verleiding

Het onderzoek is een steun in de rug voor antirookorganisaties die waarschuwen voor e-sigaretgebruik onder jongeren. Tabaksfabrikanten richten hun marketing op jongeren, zodat ze een nieuwe groep nicotineverslaafden aan zich kan binden. Alternatieve tabaksproducten met lekkere smaakjes zijn volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) een extra verleiding voor jongeren om met nicotinehoudende producten te gaan experimenteren. Per juli van dit jaar zouden die smaakjes daarom verboden worden. Inmiddels is duidelijk dat het verbod niet voor 1 januari 2023 verwacht mag worden.

Effecten voor het ongeboren kind

Longarts Wanda de Kanter merkt op dat er ook alles aan gedaan moet worden om jonge aanstaande moeders van het roken af te houden. “Aangezien het een ernstige verslaving is, zal voorkomen moeten worden dat jonge meisjes überhaupt beginnen”, zegt De Kanter. “Naast effecten op het brein van het (ongeboren) kind en de kans op aangeboren afwijkingen, zijn ook de effecten op het verloop van de zwangerschap fors: de placenta kan loslaten en er bestaat een verhoogd risico op vroeggeboorte.” (Onlangs bleek nog uit onderzoek van het Erasmus MC dat rokende moeders vaker kinderen met afwijkende hersenen hebben – red.) 

De Kanter roept de overheid daarom op extra aandacht te besteden aan rookpreventie rond de zwangerschap, bijvoorbeeld door middel van een voorlichtingscampagne.