Het West-Australische kankerfonds grijpt terug op een oude, maar zeer indringende antirookcampagne om mensen tijdens de aanhoudende Covid-19-pandemie aan te zetten te stoppen met roken. Rokers lopen namelijk meer risico bij een coronabesmetting. 

Door de webredactie

In de afgelopen zeventien maanden is wel duidelijk geworden dat Covid-19 een zware aanslag op de longen pleegt. Vooral rokers behoren tot de risicogroep. De Cancer Council West-Australië heeft daarom een van Australië’s meest memorabele antirookcampagnes opnieuw de ether ingestuurd. In het korte filmpje worden de longen vergeleken met een spons. Als je die na een jaar roken van een pakje per dag uitknijpt, komt er een glas zwarte, giftige vloeistof uit. ‘Sponge’ behoort onmiskenbaar tot de categorie ‘gatverdamme’.

(tekst gaat verder onder de video)

Ernstigere symptomen

Kankerpreventie- en onderzoeksmanager Melissa Ledger van de Cancer Council WA vertelde het Australische Mirage News dat de campagne mensen aan het denken moet zetten over de negatieve gezondheidseffecten van elke sigaret, met name voor hun longen, en om mensen te motiveren om te stoppen met roken. “We weten dat roken een groter risico veroorzaakt op het krijgen van luchtweginfecties en griep. Nieuw bewijs toont aan dat roken een belangrijke risicofactor kan zijn voor ernstigere symptomen van Covid-19; dit komt grotendeels omdat Covid-19 onze longen aantast.”

Naast aantasting van de luchtwegen veroorzaakt roken tot zestien soorten kanker, die allemaal het risico op overdracht van corona bij patiënten verhogen door de aangetaste immuniteit. “Er zijn ook aanwijzingen dat als je andere gezondheidsproblemen hebt, zoals hart- en vaatziekten en kanker, je meer kans hebt op ernstige complicaties van Covid-19”, zegt Ledger, “en roken kan het risico op veel van deze aandoeningen verhogen.”

Campagne met groot effect

‘Sponge’ is een remake van een tv-reclame uit 1979, die indertijd zo succesvol was dat tabakslobbyisten probeerden die te verbieden. In de deelstaat West-Australië werd ‘Sponge’ voor het eerst uitgezonden in 2014 en vervolgens opnieuw in 2016. Uit evaluatie bleek dat meer dan 50 procent van de rokers die het filmpje zagen, zei dat het hen ertoe aanzette om met familie, vrienden of collega’s te praten over stoppen. “Hoewel antitabakscampagnes al heel lang bestaan, is er nog werk aan de winkel en hebben we de ondersteuning van mensen die willen stoppen met roken niet opgegeven”, aldus Ledger. “Vooral nu de Covid-19-pandemie in heel Australië en de wereld voortduurt.” De spons-campagne zal tot 20 november 2021 worden uitgezonden op de Australische tv, video-on-demand, radio, outdoor, digitale en sociale media.

Nederlandse campagne te soft

De Cancer Council WA begon in 2000 met de campagne Make Smoking History, waarvan het spons-filmpje onderdeel is. Eerste doel was het aantal rokers in West-Australië, zo’n 2,5 miljoen inwoners, terug te brengen naar 15 procent in 2010. Het werd 15,1 procent. In 2019 is het aantal verder gedaald naar 10,3 procent. Het laat zien dat indringende campagnes in combinatie met goede rookstophulp de beste weg zijn om mensen te bewegen te stoppen met roken. Zo’n campagne ontbreekt in Nederland al jaren. De PUUR Rookvrij-campagne die de overheid vorig jaar lanceerde is nauwelijks zichtbaar en veel te soft om enig effect te sorteren.

Samenhangend beleid

In Nederland is het aantal rokers tussen 2014 en 2020 gedaald van 25,7 naar 20,2 procent. Maar dat cijfer geeft een vertekend beeld. Vooral laagopgeleide mannen roken veel meer dan gemiddeld. Dat bleek begin juni uit de ‘Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2020’ van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in samenwerking met RIVM en Trimbos-instituut. Die laatste concludeerde dan ook dat er breed moet worden ingezet op campagnes richting mensen met een middelbare en lage opleiding.

Het Australische voorbeeld leert dat alleen harde, confronterende campagnes mensen kunnen doordringen van de ernst en de schadelijkheid van een tabaksverslaving. Die dienen dan wel onderdeel te zijn van een samenhangend rookontmoedigingsbeleid, bestaande uit structurele accijnsverhoging, beperking van het aantal verkooppunten, verbeterde rookstophulp en, last but not least, beperking van het nicotinegehalte in sigaretten om verslavende werking te beperken.