De WTO maakte in een beroepsprocedure een definitief eind aan de juridische strijd van de tabaksindustrie tegen standaardverpakkingen voor tabak in Australië. De weg is vrij voor andere landen om het voorbeeld van Australië te volgen.

Door de webredactie

Op 9 juni verwierp de Wereldhandelsorganisatie (WTO) een beroep van de Dominicaanse Republiek en Honduras tegen een uitspraak uit 2018 waarin de WTO besloot dat generieke tabaksverpakkingen geen inbreuk maken op internationale handelsverdragen of intellectuele eigendomswetten. Het beroepscollege van de WTO bevestigde de eerdere uitspraak waarin werd gesteld dat de invoering van standaardverpakkingen “passen in en daadwerkelijk bijdragen aan Australië’s doelstelling om het gebruik van en de blootstelling aan tabaksproducten te verminderen.”

“Dit is een belangrijke uitspraak voor Australië en een enorme winst voor de volksgezondheid in de hele van de wereld”, zegt Suzanne Zhou van het McCabe Centre for Law and Cancer in Melbourne in een reactie op de website van het centrum. “Dit beslissende vonnis bevestigt dat standaardverpakkingen in overeenstemming zijn met internationale handelswetten en zal landen het vertrouwen geven dat ze bewezen en effectief volksgezondheidsbeleid kunnen doorzetten ondanks juridische dreigementen.”

Juridisch gevecht

Australië voerde in 2012 als eerste land ter wereld verplichte standaardverpakkingen voor tabak in. In 2016 concludeerde een onderzoek in opdracht van de Australische overheid dat de maatregel het gewenste effect had en voor een kwart had bijgedragen aan de vermindering van het aantal rokers.

De tabaksindustrie verzette zich vanaf het begin heftig tegen de maatregel. Vier internationale tabaksproducenten voerden constitutionele bezwaren aan bij het Australische Hooggerechtshof, Philip Morris Australië maakte bezwaar op basis van een investeringsverdrag en vier tabak-exporterende landen – Cuba, de Dominicaanse Republiek, Honduras en Indonesië – begonnen een zaak bij de WTO. Daarbij kregen ze naar alle waarschijnlijkheid steun van de tabaksindustrie. De landen beriepen zich op bepalingen in de WTO-verdragen TRIPS (Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights) en TBT (Technical Barriers to Trade). In alle gevallen stelden de vonnissen Australië in het gelijk.

Goed voorbeeld...

Inmiddels volgden 12 landen het voorbeeld van Australië, te weten Frankrijk, het VK, Nieuw-Zeeland, Noorwegen, Ierland, Thailand, Uruguay, Saoedi-Arabië, Slovenië, Turkije, Israël en Canada. Later dit jaar volgen Singapore en Nederland, terwijl ook België, Hongarije en Georgië wetgeving voorbereiden.

De definitieve WTO-uitspraak is volgens het McCabe Centre for Law and Cancer een aanmoediging voor andere landen om ook generieke verpakkingen voor te schrijven. Nu deze juridische strijd definitief is beslecht, kunnen regeringen over de hele wereld zich gaan richten op de vraag wat plain packaging voor hun land kan betekenen: minder tabaksgebruik, wat leidt tot een betere gezondheid en minder voorkombare sterfgevallen”, aldus de directeur van het McCabe Centre, Hayley Jones. Het centrum werkt samen met de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en fungeert als kenniscentrum bij juridische tegenwerking van de implementatie van het WHO Kaderverdrag inzake Tabaksontmoediging (FCTC). In 2016 riep de WHO de verdragspartners op om standaardverpakkingen voor tabak in te voeren.

Lees de volledige uitspraak van het WTO beroepscollege op wto.org