Twee jaar na oprichting blijkt de Foundation for a Smoke-Free World nog steeds uitsluitend gefinancierd te worden door Philip Morris International. De stichting kreeg afgelopen jaar 80 miljoen dollar van PMI. Dat blijkt uit analyse van hun belastingaangifte 2019 door de Tobacco Control Research Group.

Door Eveline Lubbers en Berna van Vilsteren*

De Foundation for a Smoke-Free World (FSFW), die claimt een onafhankelijk non-profit organisatie te zijn, ligt al vanaf het begin van haar bestaan onder vuur, omdat het zich als bondgenoot presenteert in de wereldwijde strijd tegen de rookepidemie. De Wereldgezondheidsorganisatie en anti-tabak ngo’s namen eind 2017 direct afstand van deze club, omdat die volledig leunt op financiering van Philip Morris (PMI). Zij zien FSFW als een organisatie die onder het mom van wetenschap de pr doet voor de ‘heatstick’ IQOS van PMI als gezonder alternatief voor de sigaret.

Ondanks toezeggingen van FSFW om op zoek te gaan naar financiering uit andere bronnen, blijkt uit analyse van hun belastingaangifte  door de Tobacco Control Research Group (TCRG) van de Universiteit van Bath dat PMI nog steeds de enige geldschieter is.
Terwijl FSFW beweert zich te concentreren op wetenschappelijk onderzoek, wordt niet meer dan de helft van het geld daaraan besteed. Van het totale budget van 80 miljoen dollar gaat eenderde op aan salarissen, pr en rekeningen met een juridische of andere bestemming.

Public relations en advocacy

De geldstromen die wel een wetenschappelijk oormerk hebben, lijken volgens de vakgroep uit Bath meer op public relations en advocacy. Het ging daarbij onder meer om uitbetalingen aan VIDA.news een online platform dat “het gebrek aan accurate informatie over tobacco harm reduction wil rechtzetten” – een missie die heel erg lijkt op die van FSFW. Verder ontving het International Network of Nicotine Consumer Organisations geld om wereldwijd de schadelijke gevolgen van roken uit te dragen, en de Conrad Foundation kreeg een bedrag voor wetenschapswedstrijden te houden voor kinderen.

Aanzienlijke bedragen werden vrijgemaakt voor organisaties die al jaren directe banden met de tabakindustrie hebben. Centre of Excellence for the Acceleration of Harm Reduction, gevestigd aan de Universiteit van Catania in Italië, ontving meer dan acht ton en het Rose Research Center aan Duke University in de VS kreeg meer dan vier ton.

Leegloop

FSFW geeft daarbovenop miljoenen uit aan pr om banden met academici aan te halen en zo een geloofwaardig imago op te bouwen. Hiervoor heeft het Ogilvy en Ruder Finn ingezet, twee bedrijven met historische banden met de tabakindustrie. Ondanks alle pogingen zijn slechts 7 van de 45 gefinancierde organisaties verbonden aan academische instituten.
Bovendien heeft FSFW een probleem met het vinden van personeel, en het te houden. In 2019 gaf de organisatie meer dan tien keer zoveel uit aan recruiters dan in het jaar daarvoor. Desondanks zijn er intussen weer vijf medewerkers vertrokken, die in het jaarverslag 2019 nog op sleutelposities genoteerd staan; daarmee komt het verlies van topmensen op tien sinds de oprichting van de organisatie.

Nutteloos en contraproductief

Tess Legg, de onderzoekster die ook de aangifte van 2018 analyseerde stelt: “We zien totaal geen verandering dit jaar, FSFW is nog steeds niets anders dan een frontgroep.” Anna Gilmore van TCRG benadrukt het belang van onafhankelijke wetenschap in de strijd tegen de rookepidemie. “Dit onderzoek wijst uit dat het nutteloos en contraproductief is onderzoek uit te besteden aan PMI. Het is hoog tijd de tabaksindustrie belasting te laten betalen, ook voor de schade die ze hebben veroorzaakt – een soort ‘de vervuiler betaalt’ – zodat met dat geld daadwerkelijk onafhankelijk onderzoek kan worden gesteund.”

* Eveline Lubbers (PhD) en Berna van Vilsteren zijn onderzoeksjournalisten.