TabakNee heeft al een aantal keer gepubliceerd over de hardnekkige rookcultuur bij Defensie, inclusief accijnsvrije, dus spotgoedkope sigaretten op de NAVO-bases. Nu blijkt dat ook werknemers bij de marine accijnsvrije sigaretten kunnen kopen.

Door de webredactie

De accijnsvrije sigaretten worden verkocht op marineschepen zodra ze buiten de 12-mijlszone varen (zo’n 22 kilometer van de kust). Een communicatiemedewerker van Defensie bevestigt dit. “Op alle walinrichtingen in Nederland, in de Nederlandse Antillen en op Aruba, alsmede op schepen, binnenliggend in havens in Nederland, in de Nederlandse Antillen en op Aruba, is de verkoop van tabaksartikelen niet toegestaan,” zegt hij. “Slechts op schepen die zich bevinden buiten de Nederlandse territoriale wateren (12-mijlszone) of in een haven buiten het Koninkrijk der Nederlanden, alsmede bij eenheden van de Koninklijke marine die buiten het grondgebied van het Koninkrijk der Nederlanden opereren, mag verkoop van tabaksartikelen plaatsvinden.” Met die verkoop wordt accijnsvrije verkoop bedoeld, erkent hij desgevraagd.

‘Even de longen asfalteren’

Die goedkope sigaretten passen binnen het ‘rookbemoedigingsbeleid’ waarover TabakNee regelmatig heeft gepubliceerd, zoals eind mei van dit jaar op Wereld Niet Roken Dag. Maar ook eerder, in een driedelige serie in 2014.
“Zo, mannen, even de longen asfalteren,” krijgen soldaten in sommige krijgsmachtonderdelen tijdens hun oefeningen te horen. Veel jonge militairen zouden gaan roken. De krijgsmacht heeft een duurzaamheidsnota ontwikkeld waar rookpreventie, gek genoeg, geen plek in kreeg. Op de NAVO-bases, zoals in Brunssum en Eibergen (Duits-Nederlands), wordt tabak accijnsvrij verkocht. Daar kosten sigaretten tussen de € 2,50 en € 3,50 per pakje. Ideaal om te (blijven) roken en te smokkelen. Op Kamervragen hierover kwam het antwoord dat dit nou eenmaal vastligt in allerlei verdragen. En onderzoek naar het rookgedrag in de diverse onderdelen van het leger, zoals TabakNee graag zag, vonden de staatssecretarissen van Volksgezondheid en Defensie niet nodig.

Ruim 28 sigaretten per dag

Het rookbemoedigingsbeleid krijgt dus ook gestalte bij de marine dankzij de goedkope sigaretten buiten de 12-mijlszone. De woordvoerder van Defensie laat weten dat er wel restricties zijn aan de verkoop ervan. “Per man en per week mogen niet meer worden verkocht dan 200 sigaretten.” In een pakje Marlboro, wereldwijd het favoriete merk, zitten 20 sigaretten. De limiet komt erop neer dat het roken van ruim 28 sigaretten per dag (24 uur) blijkbaar de maatstaf is. Zelfs straffe rokers lukt dit niet. Dat roept de vraag op of er sigaretten worden gesmokkeld.

“De tabaksartikelen zijn uitsluitend bestemd voor persoonlijk gebruik,” zegt de voorlichter. “Overdracht van rantsoenen is niet toegestaan. Blijkt dat over meer wordt beschikt dan volgens de bepalingen mogelijk is, dan dient naar de herkomst van het meerdere een onderzoek te worden ingesteld.”
“Bij scheepstoko’s en bij kantines mogen geen uitingen van tabaksreclame aanwezig zijn. Ook sponsoring door tabaksmerken is niet toegestaan,” voegt de voorlichter spontaan toe.

Helikopteroperaties

We hadden nog een vraag: mag er op schepen van de marine gerookt worden. Zo ja, zijn er rookruimtes aanwezig?
“Aan boord van marineschepen kan alleen buiten worden gerookt, op daarvoor speciaal aangewezen plaatsen. Het is binnen niet toegestaan te roken. Er zijn dan ook geen rookruimtes binnen. Indien er helikopteroperaties of bevoorrading van brandstof plaatsvindt wordt er in verband met de veiligheid ook buiten niet gerookt, afhankelijk van het type schip.”

De accijnsvrije sigaretten bij de marine zijn het zoveelste voorbeeld van het risico dat jonge mensen gaan roken wanneer zij in het leger gaan. Dit is overigens niet een typisch Nederlands probleem, het speelt ook in bijvoorbeeld de VS en Israël, waar na afloop van de dienstplicht meer dan 40 procent van de soldaten rookt.