Tijdens het jaarcongres van D66 is een motie aangenomen om de Tweede Kamerfractie van de partij te bewegen om het aantal verkooppunten voor tabak terug te dringen. Daartoe zou een vergunningstelsel uitkomst kunnen bieden.

Door de webredactie

Tijdens het congres van D66 op zaterdag 9 november in Breda is een motie ingediend waarbij de partij zich in wil gaan zetten om het aantal tabaksverkooppunten terug te dringen. In de motie wordt aangevoerd dat er dagelijks 75 kinderen beginnen met roken, dat er op dit moment te veel verkooppunten voor tabak in Nederland zijn en dat de handhaving van de leeftijdsgrens ‘ernstig tekortschiet’. Een beperking van het aantal verkooppunten kan er volgens de motie toe bijdragen dat het aantal jongeren dat begint met roken, teruggedrongen wordt.
Uit een artikel in NRC Handelsblad  blijkt dat de leden van D66 tijdens het congres vonden dat hun partij meer lef moest tonen. Uit het artikel: “Tweede Kamerlid Antje Diertens probeert de zaal nog over te halen tegen de motie te stemmen. In het Preventieakkoord van staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid, CU), zegt ze, worden de regels al aangescherpt. Maar bij de interruptiemicrofoon klinkt: ‘We zijn hier niet bij het CDA-congres, dit is D66. Wat jammer dat Kamerleden dan zeggen: het staat al in een akkoord. Kom op, toon lef!’ Die oproep levert hard geklap op.”

Aangenomen

De motie werd daarop aangenomen. Daarmee wil de partij dat de Tweede Kamerfractie zich gaat inzetten om het aantal verkooppunten van tabak drastisch te verminderen, zodat de beschikbaarheid van tabak afneemt en de naleving van de leeftijdsgrens ook verbeterd kan worden. Er is volgens D66 “geen level playing field [gelijke kansen, red.] omdat kinderen op een leeftijd waarop ze geacht worden nog niet zelfstandig keuzes te maken, beginnen aan sigaretten waar de fabrikant bewust onnodige stoffen aan toevoegt met als enige reden die vrije wil uit te schakelen.”
D66 heeft de Tweede Kamerfractie met de motie verzocht om de maatregelen die in het Nationaal Preventieakkoord zijn gepresenteerd aan te vullen met deze maatregel “zodanig dat het verboden is zonder daartoe strekkende vergunning van de burgemeester bedrijfsmatig of anders dan om niet tabaksproducten aan particulieren te verstrekken of met dat doel aanwezig te hebben en dat een zodanige vergunning alleen kan worden verleend aan een tabaksspeciaalzaak.”

Vergunningstelsel

Stichting Rookpreventie Jeugd is al geruime tijd voorstander van een vergunningstelsel voor tabaksproducten. In 2018 onderzocht zij samen met het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde of er onder politieke partijen belangstelling bestond voor deze maatregel. SP, GroenLinks en PvdA waren toen positief.
In Finland is in 2009 al een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak ingevoerd. Als gevolg daarvan is het aantal verkooppunten van tabak sterk gedaald. Vóór invoering van het vergunningstelsel waren er in Finland tussen de 30.000 en 40.000 verkooppunten. Sinds de invoering van het vergunningstelsel zijn het er nog ongeveer 10.000.
Het vergunningstelsel is een van de maatregelen in een samenhangend rookontmoedigingsbeleid dat in Finland inmiddels heeft geleid tot een percentage dagelijkse rokers van 11,6 procent volgens Eurostat (tegen 17,2 procent in Nederland).
In het rapport ‘Verkooppunten van tabaksproducten’ uit 2016 concludeert het Trimbos-instituut dat ‘het invoeren van een vergunning- of registratiesysteem een belangrijke eerste stap voor tabaksontmoediging’ lijkt. De ervaring in Finland lijkt dit te bevestigen.

Extra steun

Daarbij komt dat het ‘Protocol tot uitbanning van illegale handel in tabaksproducten’ van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) inmiddels officieel in werking is getreden. In artikel 6.2 van dit protocol is opgenomen dat alle partijen ernaar streven een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak in te voeren. Nederland heeft het protocol ondertekend, maar nog niet geratificeerd. In mei werd bekend dat staatssecretaris Blokhuis een eerste stap tot ratificeren had gezet.
Tijdens een debat over het Nationaal Preventieakkoord in september zei Blokhuis volgens Medisch Contact een vergunningenstelsel te willen overwegen. Hij hoopte de Kamer er in 2020 over te kunnen informeren. Nu D66 vóór deze maatregel is, betekent dat dat Blokhuis extra steun heeft in de regeringscoalitie.