De e-sigaret Juul, die voor een nicotine-epidemie in de VS heeft gezorgd, rukt op in Europa. Per 17 september ligt de hippe e-sigaret al in supermarkten in België. Vlaamse gezondheidsorganisaties zijn er niet blij mee.

Door de webredactie

‘Omstreden e-sigaret Juul ligt vanaf 17 september ook in de Belgische winkel’, zo luidt de kop van een artikel in Het Laatste Nieuws. Volgens deze krant is België het tiende land in Europa dat de Juul verkoopt. Onder andere Duitsland, Engeland en Spanje gingen voor.
E-sigaret Juul is ontworpen voor tieners, schreef TabakNee eerder. Deze e-sigaret oogt als een USB-stick en is gemakkelijk in gebruik. Het is een rage geworden in de VS. Het aantal scholieren daar dat heeft ‘gedampt’ klom van 1,5 procent in 2011 naar 20,8 procent in 2018. Vorig jaar dampten meer dan 3,6 miljoen Amerikaanse scholieren ‘gedurende de afgelopen 30 dagen’ een e-sigaret – en vooral een Juul, want Juul heeft meer dan 70 procent van de Amerikaanse e-sigarettenmarkt in handen.

Mysteryshoppers

De Juul in de VS is een heuse nicotinebom, met tot aan 59 milligram per milliliter vloeistof, en dat mag niet in de EU. Daarom zijn er in Europa aangepaste versies op de markt. Het Laatste Nieuws meldt dat de Juul in België twee versies heeft: 18 en 9 mg/ml. Juul heeft beloofd al bij de start strikte preventiemaatregelen te nemen. “De verkopers ondertekenen een document met ons waarin ze zich engageren om Juul niet te verkopen aan jongeren onder 18 jaar. Wij gaan dit zelf controleren met zogenaamde mysteryshoppers. Als ze na verschillende controles toch nog door de mand vallen, dan wordt de samenwerking stopgezet,” zegt Caroline Vrancken, woordvoerster van Juul Labs in België.
In nachtwinkels wordt Juul niet verkocht. Juul richt zich naar eigen zeggen op mensen die willen stoppen met roken.

Nicotinezouten

Maar critici, zoals het Vlaams Instituut Gezond Leven, wijzen erop dat Juul Labs gewoon naar zo veel mogelijk klanten streeft die verslaafd aan nicotine zijn en dus vaste klant blijven. Omdat er bij de Juul nicotinezouten zijn toegevoegd aan de vloeistof, komt de nicotine sneller in het bloed en is dus verslavender, klinkt het. San Francisco, de thuishaven van Juul, heeft mede daarom de verkoop van e-sigaretten zelfs verboden.
Het Vlaams Instituut Gezond Leven reageert ook sceptisch op het voornemen van het bedrijf om zich niet te richten op minderjarigen. “Moeten we toestaan dat Juul de taak van de Federale Overheidsdienst [FOD] Volksgezondheid overneemt [en zelf mysteryshoppers op pad stuurt]? Laat de FOD zijn werk doen, en dan vooral in de buurt van scholen waar vanaf 17 september in verkooppunten Juul wordt aangeboden,” klinkt het.

Controle op sociale media

Volgens het Vlaamse Instituut is het ook nodig om de controle op te voeren op de sociale media die door Belgische jongeren gebruikt worden. Het pleit daarnaast voor een algemene monitoring van Juul op de Belgische markt, niet alleen bij jongeren maar ook bij volwassenen. “Wat is de link tussen vapen en roken? Hoe gebruiken rokers de e-sigaret vandaag en hoe kunnen we hen daarbij ondersteunen? Wat zijn de langetermijneffecten van Juul?”

Risico’s

Maar ook op de korte termijn zijn er ernstige gevolgen. Er komt steeds meer naar buiten over de risico’s van vapen. De Centers for Disease Control (CDC) raden mensen dringend aan te stoppen met vapen. Honderden mensen hebben ernstige longaandoeningen gekregen en bij vijf mensen die overleden zijn wordt een verband met vapen verondersteld.
Het Instituut Gezond Leven wijst er verder op dat in de VS heel wat volwassen vapers toch nog gewoon tabak blijven gebruiken. “En dubbel gebruik leidt zeker niet tot gezondheidswinst.”
Een argument dat niet wordt genoemd, maar wél belangrijk is, is dat de e-sigaret een opstapje kan zijn naar het roken van een gewone sigaret.

Geen vastomlijnd plan

Wanneer is Nederland aan de beurt? Tegen TabakNee zei een woordvoerder van Juul Labs dat er nog geen vastomlijnd plan is om hun e-sigaret naar Nederland te exporteren. “Maar we zien wel het potentieel om in de toekomst een alternatief voor rokers te bieden, net als in alle landen waar de rookbelasting hoog is.”