UPDATE 13-04-2019
Elke winkel in Amsterdam mag tabak verkopen. De gemeente heeft geen mogelijkheden om de verkoop van sigaretten aan banden te leggen. Het invoeren van een vergunningstelsel voor tabak is dan ook urgent.

Door de webredactie

Het Amsterdamse centrum krijgt er steeds meer verkooppunten van tabak bij. Sinds het jaar 2000 is het aantal winkels dat tabak verkoopt meer dan verdrievoudigd. Onlangs spotte TabakNee weer twee nieuwe verkooppunten: een chocolaterie en de ‘Buurtsuper’.
Simone Kukenheim, wethouder zorg in Amsterdam, ziet het met lede ogen aan. Via haar woordvoerder laat zij weten niet in te kunnen grijpen. “Het is niet mogelijk om met het oog op de bescherming van de gezondheid via het bestemmingsplan beperkingen te stellen aan tabaksverkoop. Roken heeft op zichzelf namelijk geen relevantie voor de ruimtelijke ordening van winkelbranches.”
Vorig jaar heeft het college besloten dat de verkoop van tabak en alcohol niet is toegestaan in verkooppunten in de openbare ruimte, zoals kiosken en foodtrucks. Meer kan het niet doen. “In panden met bestemming detailhandel mag dus tabak worden verkocht, mits wordt voldaan aan regelgeving hieromtrent,” zegt Kukenheim. “Maar het college gaat – in een bredere analyse van de winkeldiversiteit - onderzoeken of er eventueel een andere route gekozen zou kunnen worden (via winkeldiversiteit).”

Van stomerijen tot en met Blokker

Elke winkel (behalve slijterijen op grond van de Drank- en Horecawet) kan dus tabak gaan verkopen, van stomerijen tot en met de filialen van Blokker. Kukenheim vindt dit een onwenselijke ontwikkeling. “Roken en meeroken is schadelijk voor de volksgezondheid. Elke week beginnen meer dan 100 jongeren met roken. De helft van de jongeren die start, zal dit de rest van zijn of haar leven blijven doen. Het is belangrijk dat kinderen en jongeren de kans krijgen rookvrij op te groeien en van volwassenen het goede voorbeeld krijgen.”
Rond de zomer komt Kukenheim met nieuw beleid om roken in Amsterdam verder te ontmoedigen. “Het is in het belang van de volksgezondheid om roken te denormaliseren.”
Amsterdam streeft naar een rookvrije generatie. Nog geen jaar terug heeft burgemeester Femke Halsema zich namens de gemeente bij het handhavingsverzoek gevoegd aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) om actie te ondernemen tegen de sigaretten die de wettelijk vastgestelde hoeveelheden giftige stoffen overschrijden. Maar tegenover de explosieve toename van tabakswinkels staat de gemeente machteloos.

Ingrijpen

Het is duidelijk dat de landelijke overheid moet ingrijpen door het invoeren van een vergunningstelsel voor de verkoop van tabak. Longarts Wanda de Kanter pleit er al langer voor dat sigaretten niet meer op elke straathoek te koop zijn. Met een vergunningstelsel kan dat doel worden bereikt. In juli 2018 bleek staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid) een stap in die richting te hebben gezet door aan te kondigen dat Nederland het Protocol tot uitbanning van illegale tabaksproducten van het internationale antirookverdrag FCTC van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) gaat ratificeren. In een brief aan de Tweede Kamer schreef Blokhuis dat dit in 2019, dit jaar dus, gaat gebeuren. Een vergunningstelsel maakt namelijk deel uit van de richtlijnen van dat Protocol.

UPDATE 13-04-2019

Naar aanleiding van dit artikel besteedde de Amsterdamse zender AT5 aandacht aan dit thema.