Hoe steekt de sigarettenlobby in elkaar, welke strategie hanteert zij en wat doet de overheid hiertegen? De afgelopen zes jaar hebben journalisten van de website TabakNee zich in dit thema verdiept. Vandaag het eerste hoofdstuk van het dossier ‘De tabakslobby in Nederland’: over de tabaksepidemie.

Door de webredactie

TabakNee.nl is in het leven geroepen uit verontwaardiging over wat de tabaksindustrie onder de Nederlandse bevolking aanricht. Vrijwel elke roker krijgt te maken met ernstige ziektes en jaarlijks overlijden in Nederland zo’n 20.000 mensen aan de gevolgen van roken.
Welke tabaksbedrijven zijn actief in Nederland? En wie zijn de woordvoerders? Dat Big Tobacco invloedrijke vrienden heeft blijkt onder meer uit de Volkskrant Top 200 van invloedrijkste Nederlanders 2018, waar menig tabaksvriend op prijkt. Met stip vooraan staat VNO-NCW. De machtige werkgeversorganisatie springt altijd in de bres voor de tabaksbranche.

De feiten

Hier alvast enkele feiten uit het dossier: sinds 2002 mag de tabaksindustrie haar producten niet meer aanprijzen in Nederland en werft zij kinderen en jongeren vooral via social media.
Kleinere winkels die tabak verkopen worden vertegenwoordigd door NSO, de brancheorganisatie van de tabaksdetailhandel. Die vereniging blijkt op te komen voor de belangen van supermarkten en de tabaksindustrie. De lobby voor tabak vindt ook plaats via andere machtige of invloedrijke (branche)organisaties, zoals de supermarktkoepel CBL en de bekende BOVAG. Ook zijn er frontorganisaties die door de tabaksindustrie worden betaald.
De tabakslobby in Nederland spant zelfs academici en universiteiten voor haar karretje. En omdat beleidsmakers verzot zijn op cijfers en statistieken schakelt de tabaksindustrie graag befaamde onderzoeksbureaus in, zoals het consultancybureau KPMG.

Politieke ziekte

“Roken is een politieke ziekte,” zei Michel Rudolphie, voormalig directeur van KWF Kankerbestrijding in een interview bij BNR Nieuwsradio. Rudolphie sloeg de spijker op zijn kop: als het om roken gaat, is de houding van de overheid gespleten. Zij profiteert van de rokers door zo’n 2,5 miljard euro per jaar aan accijns op de tabaksverkoop binnen te halen. Tegelijkertijd moet zij, op grond van artikel 22 in de Grondwet, maatregelen nemen “om de volksgezondheid te bevorderen”.
Sinds de ‘gewone’ sigaret in de westerse wereld onder vuur is komen te liggen, is Big Tobacco met ‘minder schadelijke’ alternatieven gekomen, van e-sigaretten tot en met heat-not-burn-producten. TabakNee houdt ook de lobby voor de Nieuwe Sigaret nauwlettend in de gaten.

Hier deel 1: Over de tabaksepidemie

Dit dossier vervangt de ‘Tabakslobby voor Dummies’.

Wilt u deze reeks artikelen volgen? Neem een gratis abonnement op de tweewekelijkse nieuwsbrief van TabakNee.