Accijnsverhogingen voor tabak gaan in Frankrijk gepaard met een strijd tussen de overheid en de tabaksindustrie en -verkopers over de aanpak van illegale handel. Daarbij probeert de industrie de regering Macron voor het blok te zetten.

Door de webredactie

In maart van dit jaar zette de regering van Emmanuel Macron een eerste stap in een aangekondigde accijnsverhoging die de prijs van een pakje sigaretten naar 10 euro in 2020 moet laten stijgen. Sinds 1 maart kost een pakje in Frankrijk 8 euro. Het effect was niet te missen, schrijft Euroreporter: de tabaksverkopen gingen in maart meteen met 20% omlaag.
De accijnsverhoging is een van de verkiezingsbeloften van Macron, die de Fransen van het roken af wil helpen en streeft naar een ‘sigaretten-vrije generatie’. Volgens Euroreporter een hele opgave, omdat Frankrijk een diepgewortelde rookcultuur kent. Met 22,4% dagelijkse rokers in 2014 (cijfers van Eurostat) hoort Frankrijk tot de landen waar het meest wordt gerookt in de EU. Zweden had met 9,8% het laagste percentage, Bulgarije met 28,2% het hoogste. Nederland zat daar met 19,1 precies tussenin. (Recente CBS-cijfers laten zien dat dit percentage dagelijkse rokers inmiddels op 17,2% staat.)

Illegale handel

De tabaksindustrie is niet blij met de Franse accijnsverhogingen en krijgt daarin steun van de buralistes, de vergunninghouders voor tabaksverkoop in Frankrijk. Vorige zomer ondernamen de tabaksverkopers al allerlei wilde acties om te protesteren. Officieel verzetten zij zich niet tegen de accijnsverhogingen, maar tegen de te geringe actie die de regering zou ondernemen om illegale handel in sigaretten tegen te gaan.
Smokkel en illegale handel in sigaretten is altijd een argument dat de tabaksindustrie gebruikt om te protesteren tegen accijnsverhogingen. Het biedt de industrie bovendien een kans om toch weer invloed op het ontmoedigingsbeleid ven de overheid uit te oefenen. In Frankrijk proberen de tabaksverkopers dat door de regering te wijzen op de tegenstrijdigheid tussen Europese regelgeving en het internationale FCTC-verdrag.

Track and trace

De Europese Commissie heeft de lidstaten het mandaat gegeven om een ad-hoc track and trace systeem op te zetten. Daarbij staat de Commissie toe dat bedrijven die al volgsystemen operationeel hebben en die samenwerken met de tabaksindustrie een deel van markt mogen behouden.
Tegelijkertijd is Frankrijk gebonden aan het Protocol tegen illegale handel in tabaksproducten dat onderdeel is van de Framework Convention on Tobacco Control (FCTC) van de Wereldgezondheidsorganisatie. Dat protocol, inmiddels geratificeerd door zowel de EU als Frankrijk, schrijft voor dat systemen om illegale handel in tabaksproducten tegen te gaan onafhankelijk moeten zijn van gevestigde belangen van de tabaksindustrie.

Houdt Macron stand?

Macron heeft eerder aangegeven dat hij zich aan het FCTC-verdrag wil houden en elke invloed van de tabaksindustrie buiten de deur wil houden. De tabaksverkopers – op de achtergrond gesteund door de tabaksfabrikanten – dreigen echter met nieuwe acties als ze niet betrokken worden bij de strijd tegen de illegale handel. Volgens Euroreporter zijn de acties van treinpersoneel in Frankrijk een goede test om te zien hoe standvastig de regering Macron is. Tot nog toe heeft ze geen krimp gegeven in reactie op de stakingen door spoormedewerkers. Vergeleken met hen hebben de tabaksverkopers veel minder macht, reden waarom Euroreporter de vraag durft te stellen: ‘Gaat het Macron lukken om Frankrijk eindelijk van het roken af te helpen?’