Een nieuw rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) geeft een overzicht van maatregelen die Europese landen kunnen helpen om roken onder jongeren te ontmoedigen. Het rapport laat zien waar nog winst te behalen valt.

Door de webredactie

Er wonen ongeveer 900 miljoen mensen in Europa, waarvan 28% rookt, zo’n 252 miljoen mensen. Het aantal aan tabak gerelateerde ziekten en doden is daardoor enorm hoog: gemiddeld verliezen levenslang verslaafde rokers twintig productieve jaren van hun leven.

Tabacco Free Generations

Begin september werd door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het rapport Tobacco Free Generations, protecting children from tobacco in the WHO European Region vrijgegeven. Het document geeft een overzicht van de maatregelen die in verschillende Europese landen al zijn genomen om kinderen te beschermen tegen tabak, maar maakt ook duidelijk welke winst er nog te behalen valt. Het rapport werd voornamelijk geschreven door Yvette van der Eijk van het Center for Tobacco Control Research and Education van de University of California.

Verslaafd

Eén op de twee kinderen onder de vijftien raakt verslaafd aan nicotine. Hoe vaker ze het proberen, hoe groter de verslavingskans. Baby’s die tijdens de zwangerschap zijn blootgesteld aan tabaksrook door meeroken van de moeder, maken al kans om een afhankelijkheid voor nicotine te ontwikkelen. Het rapport geeft een overzicht van internationale en Europese verdragen en doelen waarin de bescherming en de gezondheid van kinderen is verwoord. Tabaksontmoediging speelt hierin een grote rol.

Mensenrechten

Allereerst is er een lijst van mensenrechten. Kinderen hebben het recht op een optimaal leven, zo blijkt uit de omschrijvingen (zie ook dit artikel): “Overheden moeten zich daarom inzetten om ervoor te zorgen dat kinderen zich zo gezond mogelijk ontwikkelen”. En: “ze zouden op moeten groeien in een schone en veilige omgeving, beschermd moeten worden tegen schadelijke drugs en activiteiten die misbruik van hen maken, hen schade toe kunnen brengen of hun welbevinden en ontwikkeling in gevaar brengen.” Door kinderen te beschermen tegen tabak, voldoen overheden aan deze ethische plichten.

Antirookverdrag FCTC

Ook merkt het rapport op dat het internationale antirookverdrag FCTC, dat is opgesteld onder de vlag van de WHO en door meer dan 180 landen (waaronder Nederland, de EU en al haar lidstaten) is ondertekend, genoeg handvatten biedt om kinderen te beschermen tegen tabak. Beschreven wordt dat hoge accijnzen bijvoorbeeld tot gevolg kunnen hebben dat tabak minder aantrekkelijk wordt voor jongeren om aan te schaffen. Rookverboden kunnen ervoor zorgen dat ze op openbare plekken beschermd worden tegen meeroken. Ook kunnen grote gezondheidswaarschuwingen en plain packaging tabaksproducten minder aantrekkelijk maken. Daarnaast zouden kinderen middels informatieve campagnes bewust gemaakt moeten worden van de gevaren van roken.

Niet optimaal

Hoewel 53 Europese landen het FCTC-verdrag hebben ondertekend, wordt er nog niet optimaal gebruik van gemaakt van de aanbevelingen in het verdrag. Zo heeft maar 17% van de Europese landen een rookverbod in de openbare ruimten ingesteld en heeft maar 4% verplichte grote gezondheidswaarschuwingen op tabaksverpakkingen. Ook heeft maar 15% grootschalige antirookcampagnes op verschillende mediakanalen uitgevoerd. Slechts 6% handhaaft een reclameverbod op tabaksproducten, of promotie of sponsoring door tabaksproducten.

Health 2020

Ook het in 2012 door de EU ingestelde programma Health 2020 komt in het rapport aan bod. Daarin zijn basisprincipes beschreven voor een gezond leven, die de lidstaten zouden moeten nastreven om de volksgezondheid op het continent voor 2020 aanzienlijk te verbeteren. Gezondheid wordt beschouwd als een mensenrecht, dat mogelijk maakt om sociaal en economisch goed te functioneren. Een sterk antirookbeleid kan de lidstaten helpen bij het navolgen van Health 2020. Door roken te ontmoedigen, neemt de volksgezondheid immers enorm toe.

Millenials

In 2014 is de European Child and Adolescent Health Strategy 2015-2020 opgesteld. Hierin staat over millenials: ‘Deze Europese generatie is de eerste die realistisch gezien kan streven om vrij te zijn van tabak (…) Als landen samenwerken om het doel van 30% reductie van het tabaksgebruik voor 2025 te bereiken, kan de Europese Regio van de WHO ernaar streven dat alle kinderen die na 2000 zijn geboren opgroeien tot niet-rokende volwassenen en de middelbare leeftijd bereiken op een continent waar tabak een zeldzaamheid is en waar hun kinderen opgroeien zonder direct of indirect bloot meer te staan aan tabaksrook.”

Streng antirookbeleid

Ierland en Groot-Brittannië worden in het rapport door hun strenge antirookbeleid neergezet als voorlopers op het Europese continent. Zij voerden bijvoorbeeld accijnsverhogingen in en stelden plain pakaging verplicht. Nederland wordt in de studie niet specifiek genoemd.