In Indonesië wordt overal nog tabaksreclame gemaakt. Op televisie, in winkels. 85% van de scholen in grote steden als Jakarta zijn omringd met reclame. Ieder jaar vallen er 200.000 tabaksdoden te betreuren. Terwijl de tabaksindustrie in het Westen minder schadelijke producten op de markt zegt te brengen ‘uit bezorgdheid over de volksgezondheid’, probeert ze in Indonesië juist zoveel mogelijk jongeren aan het roken te krijgen. De Indonesische overheid lijkt naar hen te luisteren.
Door de webredactie

“Overal waar kinderen in contact komen met tabaksreclame waarin wordt gesteld dat roken cool en stoer is, heeft dat invloed.” Dat zegt Mike Daube, professor in Gezondheidskunde aan de Curtin University tegen The Sydney Morning Herald. Deze krant publiceerde een uitgebreid verslag over het verschil tussen Australië en Indonesië als het op roken aankomt. Dat verschil is groot, helemaal nu de Indonesische overheid een wet in behandeling heeft die het voor tabaksfabrikanten makkelijker zal maken om hun waar aan de man te brengen. Het contrast met Australië is ook schrijnend: daar mag (net als in Nederland) geen reclame voor tabak worden gemaakt en is een pakje sigaretten ontzettend duur. Ook is het aantal rokers er extreem laag in vergelijking tot de rest van de wereld.

Kinderen doelgroep

In Indonesië is tabak juist zeer goedkoop, overal verkrijgbaar, ook per stuk in stalletjes langs de weg en er wordt dus overal reclame voor gemaakt. Uit een onderzoek uit 2015 blijkt volgens The Sydney Morning Herald dat rond 85% van de scholen in vijf grote steden (waaronder Jakarta) tabaksreclame hing, waarmee jongeren worden verleid tot roken. ‘Size matters’ staat er bijvoorbeeld bij een Marlboro-reclame. Uit onderzoek van de 2014 Global Youth Tobacco Survey blijkt dat 20 procent van jongeren tussen de 13 en 15 jaar roken (onder volwassen mannen is dat zelfs 67 procent).
Terwijl het aantal rokers in de rest van de wereld afneemt door antirookmaatregelen, neemt het aantal in Indonesië juist toe. De industrie maakt gebruik van het gebrek aan regelgeving in het land, zo blijkt uit een uitzending van ABCNews. Een derde van de 250 miljoen inwoners steekt regelmatig een sigaret op. In de documentaire Sex, Lies and Cigarettes uit 2011 geeft een marketingmanager van Philip Morris toe dat kinderen hun doelgroep zijn.

Invloed op beleid

Uit de 2016 Tobacco Industry Interference Index blijkt dat de tabaksindustrie de grootste vinger in de pap heeft bij de Indonesische overheid (ten opzichte van andere landen in Zuid-Oost Azië) en wel degelijk invloed uit weet te oefenen op het beleid.
Indonesië is een van de grootste tabaksproducenten ter wereld. Hoewel Human Rights Watch onlangs nog aandacht vroeg voor de benarde omstandigheden waaronder kinderen op de tabaksplantages werken, ligt er nu een wetsvoorstel bij de overheid dat het mogelijk moet maken om de tabaksproductie verder op te voeren naar 524 miljard stuks in 2020. Werkgelegenheid wordt zo boven mensenrechten en volksgezondheid gesteld. Ook kunnen een aantal antirookmaatregelen zoals gezondheidswaarschuwingen in de vorm van afschrikwekkende plaatjes op tabaksverpakkingen worden teruggedraaid (Indonesië stelde die in 2014 in).

Strafzaak

Strafpleiter Bénédicte Ficq heeft het artikel uit The Sydney Morning Herald naar de Nederlands Openbaar Ministerie doorgestuurd. Namens longkankerpatiënte Anne Marie van Veen en onder meer het KWF en ook Stichting Rookpreventie Jeugd (de initiatiefnemer van deze site) heeft zij een strafzaak voorbereid tegen de industrie. “Bijgaand een link met een publicatie over de praktijken van de tabaksproducenten in Indonesië,” schrijft Ficq aan het OM. “Zonder enige terughoudendheid wordt roken daar volop gepromoot. De locaties waar die marketing plaatsvindt is onthullend voor de doelen die kennelijk worden nagestreefd. Kinderen zijn een target 'an sich'.”
Zij wijst op de hypocrisie van de tabaksindustrie. In het Westen heeft de tabaksindustrie de mond vol over dat de jeugd ontzien moet worden en brengen ze tabaksproducten op de markt die het roken minder schadelijk zouden maken. Ficq: “De (gelijktijdig) door de tabaksindustrie geventileerde 'goede bedoelingen' in landen als het onze, kan nauwelijks serieus worden genomen.

Er wordt verwacht dat het OM later deze maand laat weten of de strafzaak inderdaad zal gaan plaatsvinden.