Het verminderen van het aantal verkooppunten van tabak heeft aantoonbaar effect op het aantal rokers. Dat blijkt uit een studie van de Amerikaanse drogisterijketen CVS die in september 2014 besloot de tabaksverkoop in haar 7800 winkels te staken. In het half jaar erna daalde de verkoop van sigaretten in 13 staten met 1 procent (95 miljoen pakjes).
Door de webredactie

De studie, gepubliceerd in het American Journal of Public Health, biedt ‘zeer sterke aanwijzingen’ dat het verwijderen van tabak uit de winkels van CVS tot minder rokers heeft geleid, zei Stanton Glantz, directeur van het Center for Tobacco Control Research and Education van de University of California in San Francisco tegen de Huffington Post. ‘Dit laat zien dat verantwoordelijk gedrag van een drogisterij voordelen heeft voor de volksgezondheid van de hele populatie. Het effect was groot genoeg om het op het niveau van de populatie terug te zien, wat zeer indrukwekkend is.’

De onderzoekers constateerden ook dat van de rokers die hun sigaretten alleen bij CVS kochten, 38 procent minder geneigd waren om tabak te kopen nadat de keten met de verkoop ervan was gestopt. Of die klanten ook zijn gestopt met roken, konden de onderzoekers niet vaststellen.

Data analyse

“We geloven dat dit onderzoek duidelijk laat zien dat als drogisterijen geen sigaretten zouden verkopen, er minder rokers zouden zijn, meer mensen langer zouden leven en minder mensen zouden sterven”, zei Dr. Troyen Brennan, hoofdarts van CVS Health en een van de onderzoekers tegen de Huffington Post.
Met een team van onderzoekers van CVS analyseerde Brennan gegevens uit een representatief onderzoek naar de tabaksaankopen van consumenten bij verschillende verkooppunten voorafgaand aan en tot een jaar na CVS’ beslissing tabak uit de schappen te halen. Daaruit bleek onder meer dat in de staten waar CVS zich uit de tabaksmarkt terugtrok 0,14 pakjes sigaretten per roker per maand minder werden verkocht dan in andere staten.

De Amerikaanse Pharmaceutical Association pleit er al sinds 1970 voor dat drogisterijen en apotheken stoppen met sigarettenverkoop. Tot nog toe is CVS sinds 2014 de enige die daar gehoor aan heeft gegeven.

488.000 doden per jaar

“We weten dat tabak 488.000 mensen per jaar doodt in de VS”, stelt Brennan. “Hoe kun je zoiets dan verkopen terwijl van je verwacht wordt dat je de gezondheid bevordert?” Andere ketens, waaronder Walgreens, zijn minder voortvarend. Robin Koval, CEO en President van Truth Initiative, een organisatie in Washington die zich inzet om jeugdroken tegen te gaan, stelt dat Walgreens ‘een belangrijke kans mist om de gezondheid en welvaart van haar klanten te dienen’.

De meeste rokers willen stoppen, weet Brennan van CVS. Sigaretten uit hun zicht halen helpt ze om ervanaf te blijven, stelt hij. ‘Sigaretten zijn impulsaankopen. Als je de beschikbaarheid verandert, dan kun je de rookgewoonten van mensen veranderen.’

Kruidvat en Trekpleister

In Nederland zijn Kruidvat en Trekpleister, beide onderdeel van het moederbedrijf A.S. Watson Group, de enige drogisterijketens die nog sigaretten in het assortiment hebben. In 2014, toen wij berichtten over het besluit van CVS om te stoppen met de tabaksverkoop, liet een woordvoerder van A.S. Watson weten dat Kruidvat en Trekpleister niet van plan waren dat voorbeeld te volgen.

Anno 2017 is daar niets aan veranderd. "Wij zijn niet voornemens om het aantal verkooppunten aan te passen", zegt woordvoesrter José Mes. "Met een beperkt aanbod dat in veel winkels bescheiden wordt gepresenteerd zijn wij één van de vele aanbieders op de Nederlandse markt." 

De grootste winst op dit vlak is in Nederland echter te behalen bij de supermarkten, die de helft van alle tabak in Nederland verkopen. Tabak uit de supermarkten bannen zou voor veel mensen, en zeker voor jongeren de drempel verhogen om sigaretten aan te schaffen. Drie van de vier partijen die nu onderhandelen over de vorming van een nieuw kabinet – CDA, D66 en GroenLinks – spraken zich tijdens het Nationaal Zorgdebat op 21 januari in Carré uit voor vermindering van het aantal verkooppunten. Zij hebben nu de kans die belofte na te komen.