Laatste update 29 december 2014.

Hoe moet de tabaksindustrie haar producten promoten? Alle vormen van reclame, promotie en sponsoring zijn immers verboden, op grond van de Nederlandse Tabakswet (2002). Als altijd probeert de tabaksindustrie de randen van verboden en wetten te omzeilen en heeft toch nog mazen in de wet gevonden, onder andere via YouTube.

Hoewel de tabaksindustrie ontkent gebruik te maken van de social media, ontstaat uit onderzoek een ander beeld. YouTube wordt ijverig gebruikt voor sluikreclame. De conclusie van Elkin et al (Tob Control 2010;19:361-366) is dat video's die tabaksproducten propageren duidelijk aanwezig zijn op YouTube, een niet te miskennen teken van de indirecte marketingactiviteiten van de tabaksfabrikanten en hun kompanen.

De video's zien er professioneel uit

Op YouTube zijn veel, vaak populaire, pro-roken videoclips waarin tabaksmerken expliciet worden genoemd. De onderzoekers merken op dat een aantal video's er heel professioneel uitzien en een zelfde formule hanteren. Maar vaak weet je niet wie de video heeft gemaakt en geplaatst. Daarom is het bewijs moeilijk te leveren.

YouTube heeft regels die ervoor moeten zorgen dat de inhoud enigszins in het gareel blijft. Zo mogen er geen video's op met een pornografisch karakter of zinloos geweld. YouTube kijkt of video's wel door de beugel kunnen. Verder mogen inzenders van video's geen misbruik maken van de site. Dat is duidelijk wel het geval met de sluikreclame voor tabak. In feite zouden de overheid of gezondheidsorganisaties YouTube moeten verzoeken de tabakssluikreclame van de site te halen.

Voorbeelden op YouTube

De webredactie is natuurlijk zelf op YouTube gaan speuren. Wij vonden videoclips die aan sluikreclame doen denken. Sommige filmpjes hebben een vast patroon: enkele jongeren zitten voor de camera en gaan een merk uitproberen. Het pakje wordt close voor de camera vertoond en de smaak uitgebreid geprezen.

Eén van de filmpjes die wij, toen we online gingen, als voorbeeld gaven, is direct van YouTube verwijderd. Het was een clip van jongeren die Marlboro aanprijzen. Maar die kun je dus niet meer zien. De volgende is wel blijven staan: kijk hier om te zien hoe een nieuw merk 'spontaan' op YouTube wordt geïntroduceerd. Sluikreclame? Oh jee, het filmpje is alweer verwijderd!

Een van onze bezoekers stuurde ons deze link.

Oproep

Vind jij 'verdachte' filmpjes op YouTube? Stuur een e-mail naar de webredactie.