De verkiezingsprogramma’s van de verschillende politieke partijen voor de Tweede Kamerverkiezingen van volgend jaar maart zijn nu allemaal gepubliceerd. Wat kunnen we verwachten van de politieke partijen? TabakNee analyseert in een korte serie de standpunten van de partijen over tabak. Dit is deel 2.
Door de webredactie

Onduidelijkheid op links

GroenLinks

‘Al dertig jaar neemt de ongelijkheid toe en maken steeds meer mensen zich zorgen om de toekomst van hun kinderen.’ Dit is waar GroenLinks op in wil zetten in haar verkiezingsprogramma. Het is een onbetwist feit dat roken, alcoholgebruik en slecht eten de belangrijkste oorzaken zijn van een verschil in levensverwachting tussen de ‘haves’ en de ‘have nots’. Dat scheelt wel 8 tot 10 jaar. Sociaaleconomische gezondheidsverschillen komen voor een belangrijk deel door verschillen in gezondheidsgedrag. In het deel van de bevolking met een ‘lage sociaaleconomische status’ wordt veel meer gerookt dan in het ‘hogere’ sociale deel van de bevolking. Een streng tabaksontmoedigingsbeleid zal mensen uit de lagere sociaaleconomische klasse helpen om hun achterstand in gezondheid in te lopen. Daarover echter geen woord in het verkiezingsprogramma van GroenLinks.

Partij van de Arbeid

De PvdA heeft niet veel werk gemaakt van haar preventieparagraaf, die blijft steken in een aantal vage voornemens. ‘We investeren met verzekeraars in preventieve maatregelen zoals stoppen met roken.’ Kinderen tot 18 jaar worden expliciet beschermd tegen roken, staat in het verkiezingsprogramma, maar nergens wordt duidelijk gemaakt hoe. Verkooppunten terugsnoeien, tabak zo duur maken dat kinderen het zich niet meer kunnen veroorloven, over dat soort maatregelen die echt zouden helpen rept het PvdA-programma met geen woord. Het is jammer dat de PvdA niet verder komt dan een paar vrijblijvende zinsneden terwijl zij één van de twee partijen in de Tweede Kamer is die in haar fractie een huisarts (Martith Volp) in haar gelederen heeft – de andere partij is de SP met Henk van Gerven. Het valt te vrezen dat de PvdA geen hardere maatregelen durft voor te stellen, zoals accijnsverhoging of minder verkooppunten, uit angst potentiële kiezers van zich te vervreemden.

Partij voor de Dieren

Ook de Partij voor de Dieren komt niet veel verder dan tot weinig verplichtende zinnetjes als: ‘voorkomen is beter dan genezen’ en ‘preventie is de basis van een goede gezondheidszorg’. Nergens staat welke maatregelen PvdD concreet wil nemen. Zelfs niet dat roken binnenshuis verboden moet worden om huisdieren tegen meeroken te beschermen. Een gemiste kans.

SP

De SP wil meer inzetten op preventie, staat in het verkiezingsprogramma van de SP. Preventieve middelen waarvan het nut is aangetoond, komen in het basisverzekeringspakket. Er moet bovendien een plan komen om te bevorderen dat kinderen geen rokers worden en kiezen voor een gezonde levensstijl. Maar nergens staat wat dat plan inhoudt. Wij willen de SP hier wel een handje bij helpen. Door het ministerie van VWS is een voortreffelijk overzicht gemaakt van wat werkt bij een tabaksontmoedigingsbeleid: verhoog accijnzen substantieel en snoei verkooppunten terug. Dat laatste is zelfs een oud SP-plan uit de tijd van Jan Marijnissen. Verhogen van accijnzen daar lijkt de SP niet erg voor te zijn, het zou met name de minst bedeelden in de samenleving treffen en juist die stemmen vooral SP (en PVV).
Henk van Gerven, een van de twee artsen in de Tweede Kamer is een militant bestrijder van tabak. Het is jammer dat ze in zijn eigen partij niet beter naar hem hebben geluisterd: van zijn ideeën vinden we maar bitter weinig terug in het SP-verkiezingsprogramma.
Spijtig ook dat de partijen die zo tegen accijnsverhoging zijn omdat dit vooral de mensen met weinig geld zou treffen, niet bedenken dat je arme mensen niet helpt met goedkope sigaretten.

D66

D66 wil investeren in preventie en neemt daarbij tabak als speerpunt. Zij is de enige partij die expliciet benoemt dat de volgende generatie, een rookvrije generatie wordt. De manier waarop ze dat wil doen blijft in het vage, het moet gebeuren door een combinatie van voorlichting, gereguleerd aanbod en gereguleerde marketing. Wil D66 accijnzen verhogen, het aantal verkooppunten terugschroeven, wetgeving aanpassen? Het is allemaal onduidelijk. Tegen verkopers van tabak aan jongeren wil D66 strafrechtelijk optreden. Deze partij heeft haar leven gebeterd, want niet al te lang geleden gaf zij aan er geen probleem in te zien dat een notoire tabakslobbyist Frans van Drimmelen een plaats in het bestuur had.
(Overigens wil D66 de accijnzen op tabak met 100 miljoen verhogen om de begroting dekkend te maken,zo blijkt uit de tegenbegroting. Maar dit staat niet in haar verkiezingsprogramma en is geen principieel punt bedoeld om het tabaksgebruik terug te dringen.)

Denk

Denk geeft relatief veel ruimte in haar verkiezingsprogramma aan preventie. Zij wil een Nationaal Preventiefonds oprichten. Zorgverzekeraars gaan een belangrijke rol spelen in het financieren van dit fonds. Gezond oud worden, gezond werken, gezond leren en gezond eten moeten wij gezamenlijk bevorderen: niet alleen omdat iedereen daarmee gebaat is, maar ook omdat ze de uitgaven aan de zorg kunnen helpen beperken. Maar over tabak wordt niet gerept in het Denk-verkiezingsprogramma.

Lees hier deel 1 in deze serie: Rechts gelooft in vrije keus
Lees hier deel 3 in deze serie: De christelijke partijen zijn het meest uitgesproken over anti-tabak maatregelen
Lees hier deel 4 in deze serie: Analyse door TabakNee