Smaakstoffen in sigaretten, zoals menthol, worden in de nabije toekomst verboden, zo heeft Brussel besloten. Maar er blijkt een gaatje in de wet: losse menthol-hulzen en -filters mogen gewoon blijven worden verkocht, meldt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Ondanks het verbod kunnen smaakstoffen in tabaksproducten via de 'hulzen-sluiproute' toch blijven.
Door Stella Braam

Op 19 mei 2014 heeft Brussel strengere regels ingesteld om het tabaksgebruik te ontmoedigen (en is de zogenoemde herziene Europese Tabaksproductenrichtlijn: Tobacco Products Directive, kortweg TPD, in werking getreden). De nieuwe regels moeten burgers in Europa tegen de schade van tabak beschermen en kinderen ontmoedigen om te gaan roken. Daarom worden smaakjes, zoals menthol, in tabaksproducten verboden (voor menthol geldt een overgangstermijn tot 2020) in elke EU-staat, dus ook in Nederland. Tabaksproducten met smaakstoffen erin mogen, kortom, in de nabije toekomst niet meer worden verkocht.

Menthol is zo'n smaakstof (naast bijvoorbeeld vanille- en dropsmaak) die door de sigarettenindustrie wordt gebruikt om de sigaret 'lekkerder' of in dit geval 'frisser' te maken, vooral geschikt voor beginnende en dus jonge rokers. Dat weet Mascotte, marktleider op het gebied van de productie en verkoop van sigarettenvloeipapier en producent van zogenaamde 'menthol-hulzen' ook. 'Geeft een lekkere smaak', zeggen ze over hun menthol-hulzen in hun webshop. 'Heerlijk fris voor jou tijdens het roken. En voor iedereen die jou spreekt na het roken.' Menthol zorgt er ook voor dat rook dieper kan worden geïnhaleerd, aldus onderzoek van het Trimbos-instituut: 'Er zijn aanwijzingen dat menthol in sigaretten de kans op hart- en vaatziekten en kanker als gevolg van roken vergroot.'

NVWA: 'Hulzen zijn geen sigaretten'

Je kunt de menthol-hulzen gemakkelijk online kopen maar ook in winkels, bijvoorbeeld bij kantoorboekwinkel Primera in Amsterdam-Noord. Je zou denken dat die menthol-hulzen (en -filters) ook verboden gaan worden. Maar van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) die controleert of ondernemers zich houden aan de regels van de Tabakswet (zie hier), mag Mascotte haar menthol-hulzen gewoon (blijven) verkopen op grond van de nieuwe Europese regels. 'Een filter met menthol mag los wel verkocht worden, het te verkopen product is dan geen tabaksproduct. Een filter als onderdeel van een sigaret mag geen menthol bevatten. Het product is dan een tabaksproduct,' laat een persvoorlichter van de NVWA per e-mail weten. Kortom, de hulzen en filters met smaakjes mogen ook in de toekomst worden verkocht. En omdat het geen tabaksproduct is, valt het niet onder het verbod in de Tabakswet, bevestigt de NVWA desgevraagd. Een meisje van 13 mag dus gewoon die hulzen kopen (en er thuis, met de hulzenstopper van 'paps', een mentholsigaret van maken).

Als de NVWA gelijk heeft, wordt het verbod op lekkere smaakjes ondermijnd via die losse hulzen en filters met smaakjes. Wat zegt de Tabaksproductenrichtlijn van de EU hier precies over? In artikel 7.7 van de herziene TPD staat: 'Lidstaten zullen de verkoop verbieden van al die tabaksproducten die smaakstoffen bevatten, ongeacht het onderdeel zoals filters, sigarettenpapier, verpakking, capsules of welke (technische) elementen dan ook die ervoor zorgen dat de geur of de smaak van de betreffende tabaksproducten of hun rook-intensiteit daardoor verandert.' Hier staat dus klip en klaar dat smaakstoffen (zoals menthol) in geen enkel onderdeel van de sigaret (of de verpakking) mogen zitten.

Tijd om in te grijpen

Volgens artikel 2.18 van de herziene richtlijn wordt het sigarettenpapier als onlosmakelijk onderdeel van de sigaret gezien. Maar omdat de menthol-sigarettenhuls van Mascotte alleen maar is ontworpen om er een mentholsigaret van te maken, maar dit strikt genomen nog niet is bij verkoop (er moet immers nog tabak in met behulp van Mascotte's 'hulzenstopper'), lijkt dit 'slimme' product door de mazen van de Europese Tabaksproductenrichtlijn en dus ook door die van de Nederlandse Tabakswet te glippen.

'Daarmee zou de richtlijn, het beschermen van Europese burgers tegen de schade van tabak en het ontmoedigen van kinderen om te gaan roken, haar doel missen,' stelt Mr. Geertje Creijghton, bestuurslid van de Stichting Rookpreventie Jeugd. 'Tijd om in te grijpen en te pleiten voor aanpassing van onze Tabakswet, zodat ook afzonderlijk verkochte onderdelen, die geen enkele andere functie (kunnen) hebben dan het maken van een sigaret – zoals de hulzen – geen menthol of andere smaakstoffen mogen bevatten.'