De tabaksindustrie mag dan terrein verliezen in het meest welvarende deel van de wereld, in arme en middelrijke landen wint zij marktaandeel door grote marketinginspanningen gericht op jongeren. In arme landen werden 81 keer meer tabaksadvertenties geteld dan in rijke landen, blijkt uit nieuw onderzoek. Al die reclame trekt vooral jongeren over de streep om te gaan roken.
Door de webredactie

Deze week werden de resultaten gepubliceerd van een groot internationaal wetenschappelijk onderzoek naar tabaksmarketing in 462 gemeenschappen in 16 landen. Daarin werd de blootstelling aan verschillende vormen van tabaksreclame (advertenties, posters, radio- en tv-reclame) gemeten in landen met lage, middel- en hoge inkomens.

Uit het onderzoek is gebleken dat in arme landen 81 keer meer reclameboodschappen voor tabak werden geteld dan in rijke landen. Mensen in lage-inkomenslanden meldden gemiddeld 10 keer zo vaak enige vorm van traditionele tabaksmarketing te hebben gezien als mensen in rijke landen. In de landen met lage en middel-inkomens zijn bovendien 2,5 keer zoveel verkooppunten geteld. In deze landen worden bij 64% van die verkooppunten de sigaretten ook per stuk verkocht, een belangrijke manier om jongeren te bereiken die het geld niet hebben om een heel pakje in een keer te kopen.

Afrika cruciaal voor tabaksindustrie

'Dit hoge niveau van marketing in armere landen is in lijn met de focus van de tabaksindustrie op deze landen', schrijft Anna Gilmore, tabaksonderzoekster van de Universiteit van Bath, in The Guardian. 'Die landen zijn de sleutel tot de toekomst van de industrie', stelt ze.

Met name Afrika is cruciaal voor het voortbestaan van de tabaksindustrie. 'De tabaksepidemie is in Afrika nog in het beginstadium, wat betekent dat de industrie er nog miljoenen potentiële klanten kan rekruteren', schrijft Gilmore. 'Marketing is daar de drijvende kracht achter, en de marketing van de tabaksindustrie is opzettelijk gericht op kinderen, in de wetenschap dat de teenager van vandaag de potentiële reguliere klant van morgen is.'

FCTC

Gilmore noemt het teleurstellend dat tien jaar na de inwerkingtreding van het internationale rookontmoedigingsverdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie, de Framework Convention on Tobacco Control (FCTC), de bepalingen daarin zo slecht worden nageleefd. Het verdrag, inmiddels door 180 landen ondertekend, schrijft onder meer een verbod op tabaksreclame en op stuksverkoop van sigaretten voor.

'Er is een gecoördineerde inspanning nodig om reclameverboden in te voeren en na te leven voordat miljoenen meer nodeloos zullen sterven', schrijft Gilmore. 'De tabaksindustrie daarvoor verantwoordelijk houden is een essentiële eerste stap.'

Lees in dit verband ook onze artikelen 'Documentaire: tabaksfirma BAT jaagt op kinderen in Afrika' en 'Philip Morris zoekt nieuwe rokers in Afrika en Latijns-Amerika'