Binnenkort is het verborgen sigaretten-experiment van supermarktketen Albert Heijn voorbij: in vijftien AH-filialen is de tabak nu nog afgedekt, ofwel uit het zicht van de klant. TabakNee vroeg Albert Heijn naar de stand van zaken. De grootgrutter wil niet stoppen met de verkoop van tabak maar wel proberen roken wat minder gewoon te maken.
Door de webredactie

Het is 23 september dit jaar als Albert Heijn (AH) een zes weken durende 'pilot' start in vijftien filialen om de tabakswaren af te dekken, zie ons eerdere nieuwsbericht. Het verstoppen wordt op drie verschillende manieren uitgeprobeerd, achter gesloten deuren, lamellen of in automaten. (Op het snel geschoten kiekje een AH to go op het Amsterdamse Damrak met tabakswaren achter de deur).

De pilots zijn het gevolg van de motie (2 juli 2015) van Kamerleden Dik-Faber (CU) en Marith Rebel (PvdA). Een verzoek aan de regering om een convenant te sluiten met de supermarktbranche 'waarin wordt toegewerkt naar een displayban voor tabaksproducten en de Kamer daar uiterlijk 1 januari 2016 over te informeren [...].' Een display ban is zeer waarschijnlijk zinnig om roken te ontmoedigen, meldde kort geleden het Trimbos-instituut.

Werkbaar scenario

TabakNee vraagt zich af of Albert Heijn heus roken wil ontmoedigen, of dat de pilots er voor de bühne en misschien een vorm van uitstel zijn. Niet al onze vragen worden beantwoord door AH-woordvoerder Dagna Hoogkamer. Of er omzetverlies is door het displayban-experiment wil zij niet vertellen en op andere vragen komen vage antwoorden, bijvoorbeeld: wanneer is de proef geslaagd? Is het criterium dat er minder tabak wordt verkocht? Of dat de omzet gelijk blijft?
Hoogkamer: 'We willen graag ervaren hoe onze klanten en medewerkers het uit het zicht verkopen van tabak ervaren en door middel van deze proeven onderzoeken welke manier het beste werkt. Welke (on)mogelijkheden dit met zich meebrengt voor onze medewerkers (denk aan operationele handling, wachtrijen, veiligheid et cetera) en hoe een eventuele verdere uitrol eruit kan zien.' De ervaringen zullen gedeeld worden met de supermarktkoepel, het Centraal Bureau Levensmiddelen, 'om vervolgens tot een werkbaar scenario voor een convenant te komen'.

Hoe wordt de leeftijd bij de afdek-pilots gecontroleerd?
Hoogkamer: 'Op dezelfde manier als eerder: als de klant jonger oogt dan 25 jaar wordt door de medewerker gevraagd om een legitimatiebewijs te tonen.'

Minder 'normaal'

Wat vindt u van de oproep van KWF, die dit initiatief toejuicht, om, wij citeren uit hun persbericht: '[...] niet de efficiency en de omzet leidend te laten zijn, maar juist de bescherming van kinderen centraal te laten staan bij de uiteindelijke keuze van een display ban?'
Hoogkamer: 'Wij verkopen geen tabak aan jongeren onder de 18 jaar. Ook willen wij serieus kijken naar de mogelijkheden om tabak minder in het zicht te verkopen en dus minder "normaal" te laten lijken voor klanten waaronder jongeren die een Albert Heijn betreden [...].'

Maar tabak weg uit de supermarkt, dat wil Albert Heijn niet. 'Voor ongeveer een kwart van de Nederlandse bevolking maken tabaksproducten onderdeel van de boodschappen uit. Wij willen onze klanten graag keuze blijven bieden.' Al met al lijkt het erop dat Albert Heijn wel bereid is sigaretten uit het zicht te houden, maar niet wil stoppen met dit winstgevende paardje (onlangs werd bekend dat het sigarettenmerk Marlboro, zuivelgigant Campina heeft ingehaald als nummer één van de best verkochte A-producten in de supermarkten. Tabak is één van de meest rendabele producten per vierkante meter in de supermarktbranche, zie dit nieuwsbericht).

Reactie Stichting Rookpreventie Jeugd

Stichting Rookpreventie Jeugd laat weten dat het afdekken van tabaksproducten (waarvoor zij eerder vergeefs een beroep bij Jumbo heeft gedaan) een stap in de goede richting is maar niet voldoende om te voorkómen dat kinderen gaan roken. Alleen al van de controle op de leeftijd via het vragen van het legitimatiebewijs weten we, gezien de dramatische cijfers jaar in jaar uit, dat dit niet werkt. Bovendien geeft tabak in de supermarkt het signaal aan kinderen dat tabak een normaal product is. Voorzitter van deze stichting Wanda de Kanter zei het onlangs nog op de radio: 'Kinderen zien de sigaretten tussen de soep en de suiker in de supermarkt staan en denken dus: "Dat is een normaal product." Die weten niet dat 2 van de 3 rokers aan roken overlijden, dat 1 op de 4 door roken zijn of haar pensioen niet haalt. Dat er op dit moment ruim 400.000 mensen door roken zijn opgenomen in het ziekenhuis, soms heel jonge mensen die aan hartfalen lijden door roken.'

Ofwel, tabak moet uit de supermarkten (en uit de tankstations, boekhandels en souvenirwinkels) waartoe de Gezondheidsraad in België recent nog opriep. Het is spannend wat de uitslag van het AH-onderzoek is. Maar één ding is zeker: er zal niets gebeuren waardoor de tabaksomzet in gevaar komt.