UPDATE 06-09-2015
Nog geen zes maanden geleden stond er een nieuw VVD-woordvoerder op voor het tabaksdossier: Bas van 't Wout. Maar die is alweer ingewisseld voor de volgende, Erik Ziengs. De vierde in twee jaar.

Door de webredactie

Wat hebben VVD'ers Anne Mulder, Arno Rutte en Bas van 't Wout met elkaar gemeen? Ze zijn in de afgelopen drie jaar allemaal VVD-woordvoerder geweest op het tabaksdossier in de Tweede Kamer. Daarmee lijkt er bij de liberalen een stoelendans gaande en wordt het dossier als een hete aardappel doorgeschoven naar de volgende politicus, zoals minister Schippers (VWS) dat in 2012 deed naar staatssecretaris Van Rijn.

Stuk voor stuk spreken deze VVD-woordvoerders zich uit in het voordeel van de tabaksindustrie. De VVD huldigt als liberale partij het standpunt dat een rookverslaving een 'vrije keuze' zou zijn en verkiest steevast economische motieven boven die van de volksgezondheid. Zie daarover dit interview Proctor.

Anne Mulder noemde rokers bijvoorbeeld goed voor de staatskas omdat ze zo lekker veel accijns opbrengen. Bas van 't Wout sprak zich uit tegen het inperken van de verkooppunten van tabak, een van de weinig effectieve maatregelen om jongeren te weerhouden met roken te beginnen: 'Het terugdringen van het aantal verkooppunten heeft enorme economische implicaties. Dat is voor de VVD per definitie een reden om de amendementen niet te steunen.'

Van 't Wout deed die uitspraak op 22 januari van dit jaar, waar hij voor het eerst van zich liet horen tijdens een Algemeen Overleg. Nu, vijf maanden later, is er alweer een nieuwe politicus op het dossier gezet. Ditmaal is het Erik Ziengs, geboren in het Drentse Hoogersmilde. Als tiener speelde hij nog de rol van Sicco in de televisieserie Bartje. Hij stortte zich later op een bedrijf in reclame- en sportartikelen én was actief lid van de VVD. Ziengs zit in de Raad van Toezicht van Nieuwspoort, dé plek waar politiek en lobby elkaar ontmoeten.

Hij houdt zich volgens zijn website in de Tweede Kamer bezig met allerhande economische portefeuilles, van het midden- en kleinbedrijf via zzp'ers tot toerisme. En daar is dan sinds kort het zorgdossier preventie bij gekomen.

Moeder Theresa

Om alvast een beetje met het onderwerp vertrouwd te raken, bezocht Ziengs begin deze maand een Albert Heijn XXL om te zien hoe ze daar proberen geen alcohol aan jongeren te verkopen. Ziengs had daar een machtig mooie ervaring, zo blijkt uit het zelfgeschreven verslag op zijn website: kassamedewerkers worden getraind, er is een kassablokkade, het kan niet op. De grootgrutter wordt afgeschilderd als de Moeder Theresa van de alcoholpreventie en daarmee ook van de tabak, omdat de leeftijdsgrenscontrole daarvoor via hetzelfde systeem verloopt.

Dat de waarheid iets anders in elkaar steekt, blijkt uit de vorige week aan de Tweede Kamer gepresenteerde cijfers over de naleving van de leeftijdsgrens bij de verkoop van tabak, slechts 58 procent van de supermarkten voldoet hieraan. Bij bijna de helft kunnen jongeren gewoon tabak en alcohol aanschaffen. Supermarkten proberen ID-Readers in te voeren, een verificatiesysteem dat een ID-kaart uitleest en berekent of de koper al 18 jaar oud is. Maar die methode is volgens het Trimbos-instituut niet effectief en fraudegevoelig. In Ziengs verslag staat niet of hij daar kritische vragen over heeft gesteld.

Accijns

Dinsdag sprak Ziengs zich voor het eerst uit op het tabaksdossier tijdens een Algemeen Overleg in de Tweede Kamer over dit onderwerp. Toen D66'er Pia Dijkstra voorstelde om de accijns op tabak te verhogen, een maatregel waarvan wetenschappelijk is aangetoonde dat daarmee het aantal rokers drastisch zal verminderen waardoor het aantal doden ten gevolge van tabaksgebruik zal afnemen, kwam Ziengs op voor de mogelijke economische gevolgen: de benzinepomphouder zou zo'n maatregel in de portemonnee kunnen merken omdat de tabaksomzet in zou zakken.

Om Ziengs beter te leren kennen stelden we hem de volgende vragen: Waarom heeft u de preventie-portefeuille overgenomen van Bas van 't Wout? Waarin verschilt u van uw voorgangers? Hoe kijkt u naar het tabaksdossier? Hoe kijkt u tegen verslaving aan? Is dat een vrije keuze? Het nastreven van gezondheid staat vaak recht tegenover de economie en het verdienen van geld. Hoe kijkt u hier tegenaan en wat vindt u in uw positie als woordvoerder preventie het belangrijkst? Heeft u contact gehad met de tabaksindustrie en zo ja, met wie en waar ging dat over? Rookt u zelf? U heeft vier kinderen, roken zij? Zo ja, wat vindt u daarvan?

De woordvoerder van Erik Ziengs liet weten dat hij niet op dit verzoek in wil gaan.

UPDATE 06-09-2015

Hoe denkt Ziengs over rookvrije terrassen? Augustus 2015 liet hij op die vraag (van een antiroken-horecaman) via een medewerker weten: 'De VVD is tegen wet- en regelgeving die horecaondernemers zou verplichten hun terrassen rookvrij te maken. Deze ondernemers hebben met het rookverbod in de horeca al een grote bijdrage geleverd aan de ontmoediging van roken, en dat is vaak niet zonder gevolgen gebleven voor hun omzetten. Bij de invoering van het rookverbod is mensen verteld dat zij niet meer binnen, maar in de vrije buitenlucht nog hun sigaret mogen opsteken. Wat de VVD betreft blijft dat zo. Het idee van een rookverbod op terrassen is wat ons betreft betuttelend, onzinnig en niet effectief. Groepen rokers zouden immers aan de rand van het terras gewoon hun sigaretten kunnen opsteken [...].'