Het broeit in het van origine rustieke vissersdorp Katwijk. In de gemeenteraad is verzet gekomen tegen de samenwerking van het gemeentebestuur met tabaksgigant Japan Tobacco International (JTI) om het Katwijkse strand peukenvrij te maken. Die samenwerking is verboden vanwege het internationale antirookverdrag FCTC. Een reconstructie van de Katwijkse peukenaffaire.
Door Stella Braam

'We laten de Katwijkse Visserijdagen toch ook niet sponsoren door Clareyn?' Dat schrijft Gerard Bol van De Lokalen in een e-mail aan Frits van Dam, secretaris van Stichting Rookpreventie Jeugd. De samenwerking tussen het Katwijkse gemeentebestuur en tabaksfirma JTI is bij hem in het verkeerde keelgat geschoten, zoals ook bij Hart voor Katwijk, KiesKatwijk, PvdA, en het CDA, de grootste fractie in de gemeenteraad. Wat ging hieraan vooraf?

Het is 21 mei als de gemeente Katwijk de publiekscampagne 'Laat je peuk niet alleen' start. Deze zomer moet het Katwijkse strand peukenvrij worden door zo'n 60 billboards en 90 grote asbakken te plaatsen. De coördinatie is in handen van de gemeente Katwijk, geholpen door de Stichting Nederland Schoon en de sponsor is JTI.

Brief aan college

TabakNee heeft al eerder over de samenwerking tussen JTI en diverse kustgemeentes gepubliceerd, hier en hier. Met steeds dezelfde conclusie: dit is in strijd met het ook door Nederland ondertekende internationale tabaksontmoedigingsverdrag (FCTC). Overheden, dus ook gemeenten en provincies, moeten de tabaksindustrie op afstand houden, is de kern van dit verdrag. Zij mogen niet meewerken aan activiteiten van de tabaksindustrie, dus ook niet aan die welke de tabaksindustrie haar 'corporate social responsibility' noemt. Dit is dan ook de strekking van het nieuwsbericht op TabakNee (24 mei) over de 'Katwijkse Peuken' en van de brief die Stichting Rookpreventie Jeugd (28 mei) stuurt aan het Katwijkse College van B&W. Onder het motto 'beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald', roept de Stichting het Katwijkse gemeentebestuur op de samenwerking met JTI onmiddellijk te verbreken.

In het Leidsch Dagblad wijdt journaliste Alieke Hoogenboom (29 mei) er een artikel aan. Een woordvoerder van het gemeentebestuur laat weten dat zij het antirookverdrag helemaal niet overtreedt. 'Als de producent van (potentieel) zwerfafval met de gemeente wil samenwerken om de gemeente een stukje duurzamer, schoner en prettiger te maken, zien wij geen probleem.'

Eén dag later (29 mei) stuurt Stichting Rookpreventie Jeugd een brief aan alle fractievoorzitters van de Katwijkse gemeenteraad. Anders dan het gemeentebestuur (met wethouders van CDA-, Christenunie- en SGP-huize) reageren de meeste fractievoorzitters redelijk snel. Waar Ralf Boland, fractievoorzitter van de Katwijkse D66, zich in zijn antwoord aan de Stichting nog voorzichtig uitdrukt ('Voorop staat dat de huidige campagne en acties daaromheen niet gericht mogen zijn op het stimuleren van roken'), stelt Gerard Bol, fractievoorzitter van De Lokalen: 'We zijn het ermee eens dat JTI uit het project moet stappen. We laten de Katwijkse Visserijdagen ook niet sponsoren door Clareyn. Er komt zo ook geen Bacardi-beachvolleybaltoernooi in Katwijk. Naast de preventie met alcohol en drugs heeft de gemeente die taak ook wat betreft het roken.'

CDA-fractievoorzitter Krijn van der Spijk heeft het vermoeden 'dat de ambtenaren iets te lichtvaardig in de actie zijn meegegaan.' En Jaap Haasnoot, fractievoorzitter van KiesKatwijk schrijft: 'Het College van B&W is naïef geweest bij de deelname aan de campagne en heeft niet gezien dat hiermee roken wordt gefaciliteerd c.q. als sociaal acceptabel wordt voorgesteld.' PvdA-fractievoorzitter Nelly Smits vindt dat de gemeente onmiddellijk moet stoppen met de samenwerking met JTI, als blijkt dat hierdoor het FCTC-verdrag wordt geschonden.

Vragen in de gemeenteraad

Het is 4 juni als het gemeentebestuur tijdens de maandelijkse gemeenteraadsvergadering over de kwestie schriftelijke en mondelinge vragen krijgt van Anita van Ginkel (Hart voor Katwijk) en Krijn van der Spijk (CDA). Van Ginkel start met de vraag of het gemeentebestuur weet van eenzelfde campagne in andere kustgemeenten, zoals Vlissingen en Noordwijk. 'Overweegt het gemeentebestuur om de samenwerking met JTI op te zeggen? Zo niet, wat als de Stichting de rechtszaak (tegen de Staat, red.) wint?' CDA-fractievoorzitter Krijn van der Spijk zorgt bij de mondelinge vragen voor een verrassing: hij stelt voor 'om op de 90 asbakken in de duinen van Katwijk een "Roken is dodelijk"-sticker te plakken. Dan komen we enerzijds de Stichting Rookpreventie Jeugd tegemoet en zijn we de tabaksindustrie een stapje voor.' Dan vraagt Van der Spijk wie nu eigenaar is van de asbakken langs het strand. Wethouder J.C. Knape (SGP, Toerisme & recreatie, inclusief strand) antwoordt dat de asbakken de gemeente Katwijk niets kosten. 'De gemeente moet wel de inzet leveren om de bakken te plaatsen en te legen,' voegt hij toe. 'Maar ja, dat is voor het goede doel.'

Wordt vervolgd