OPINIE

Waar staat de Partij van de Arbeid op weg naar rookvrij Nederland? TabakNee raakt de weg kwijt, mede dankzij een blog van PvdA-parlementariër Marith Rebel-Volp die ook weer hoop biedt.
Door Stella Braam & Frits van Dam

Onlangs was het Wereld Niet Roken Dag en klom Marith Rebel-Volp in de pen. 'Nog lange weg te gaan naar tabaksvrije wereld' luidde de titel van haar blog. Rebel wil, net als wij, een wereld zonder tabak.

Rebel maakt de stand in tabaksland op. En net als wij concludeert zij: 'Er is geen reden om erg tevreden te zijn.' Er is nog een lange weg te gaan, pent ze verder. 'En we gaan wat de Partij van de Arbeid betreft niet hard genoeg.'

Wat zouden wij graag willen? is de tekst van een tussenkopje om direct het antwoord te geven: 'Alle schoolpleinen rookvrij, geen vrijblijvendheid maar een dwingend kader.' Wij nemen aan dat zij hiermee wetgeving bedoelt. Hé, hebben wij iets over het hoofd gezien in Van Rijns Tabaksontmoedigingsbrief? Die brief werd 23 april dit jaar naar de Tweede Kamer gestuurd. Van Rijn wil namelijk geen wetgeving om scholen rookvrij te maken.

Rebel vervolgt: 'De PvdA zou graag zien dat verkoopautomaten in de horeca verdwijnen. Als er in het café toch niet meer gerookt mag worden waarom dan wel verkopen?'

Wij blij maar hoe zit 't nou precies? In de brief van haar partijgenoot Van Rijn staat namelijk iets heel anders. Nodig is 'nader onderzoek naar de vraag of de naleving van sigarettenautomaten is verbeterd'. En daar waar Van Rijn zwijgt over plain packaging – standaardverpakkingen voor tabak zoals in Australië is ingevoerd en waartoe ook Engeland heeft gekozen – neemt Rebel geen blad voor haar mond. 'Waarom geen standaard, onaantrekkelijke pakjes die precies representeren wat er in zit: een vies, onaantrekkelijk giftig product.' Nog maar onlangs, tijdens onze rondgang langs politieke partijen naar aanleiding van de Provinciale Verkiezingen, liet u ons weten dat plain packaging een optie is, maar 'op termijn'.

'Haal rookwaar uit het blikveld van kinderen en jongeren', blogt Rebel verder. 'Kinderen zijn zeer gevoelig voor reclame en herkennen al jong een merk en verbinden daar een gevoel aan. En laat dat ook een oproep zijn aan supermarkten en andere verkooppunten: pak je maatschappelijke verantwoordelijkheid en zet de rookwaar onder de toonbank.'

U laat het nu maar aan de supermarkten over of ze tot zelfregulering overgaan. U moet wel een beroep doen op zelfregulering van de supermarktbranche want was het niet uw eigen PvdA die nog maar kortgeleden tégen het amendement stemde om de verkoop van tabak te beperken tot een overzichtelijk aantal tabaksspeciaalzaken? Makkelijk te controleren voor dat handjevol controleurs?

We pakken de stemming er nog eens bij. Het staat er zwart op wit, PvdA is tégen. En ook op onze Provinciale Rondvraagverkiezingen was u duidelijk: tabak mag in supermarkten worden verkocht. Hebt u zich door de VVD en de tabakslobby op het verkeerde been laten zetten? En nu roept u supermarkten op om de sigaret te verstoppen. Dat heeft de Stichting Rookpreventie Jeugd al gedaan, zij schreef een open brief aan Jumbo – haal tabak uit de supermarkt, stap één is uit zicht – maar Jumbo zei nee: 'Klanten bepalen zélf wat zij willen kopen.' Precies het VVD standpunt: roken is geen verslaving maar een vrije keuze.

Het zou fijn zijn te weten waar de PvdA voor staat, want wij raken intussen de weg kwijt. Sigarettenautomaten verbieden ja of nee, schoolpleinen verplicht rookvrij, tabak uit de supermarkten en plain packaging? Trouwens, bent u de hoge accijnzen, volgens de WHO hét middel tegen tabak, niet vergeten?

Kom op, mevrouw Rebel, stap over dat benarde partijpolitieke gedoe heen. Trek u niets aan van de VVD of zogenaamde coalitiebelangen, en doe wat uw huisartsenhart u ingeeft. Kom op voor het belang van de patiënt. Keiharde maatregelen tegen het roken: accijnzen omhoog zodat een pakje sigaretten minimaal 10 euro kost. Verkoop alleen in tabaksspeciaalzaken. Morgen plain packaging. En natuurlijk uw steun aan de campagne De Streep. De generatie die vanaf 2016 wordt geboren, zal niet meer roken. Dat zou nog eens een boodschap zijn geweest voor Wereld Niet Roken Dag.

REACTIE MARITH REBEL

Marith Rebel reageerde dezelfde dag nog met een tweet op Twitter.
Haar boodschap luidde: 'Tussen wens&werkelijkheid staat een conservatieve meerderheid verdere stappen in tabaksbeleid vaak in de weg, helaas.'

Op 9 juni vroeg Frits van Dam per e-mail aan Rebel of ze een uitgebreidere reactie wilde geven. Diezelfde dag antwoordde zij:

'Geachte meneer van Dam, waar ik vooral mee bezig ben is in de Tweede Kamer dingen voor elkaar krijgen. Op verschillende dossiers. Het moet mij van het hart dat ik enigszins teleurgesteld ben in uw oproep. Ik vind het erg gratuit om juist mij aan te vallen. Ik heb in de afgelopen twee jaar de staatsecretaris flink aangejaagd op dit dossier. En soms is het dan zaak om je zegeningen even te tellen en op een volgend moment vervolgstappen te kunnen zetten. De wens meer te doen, delen we. Maar de meest effectieve manier in Den Haag is niet enkel roepen wat je wil maar zoeken naar meerderheden en strategische momenten om door te pakken. Een volgend moment is het Algemeen Overleg Tabaksontmoediging op 23 juni. Maar ook dan geldt dat er wel een Kamermeerderheid nodig is voor vervolgstappen. Ik wil mijn energie en aandacht liever richten op het verkrijgen van meerderheden op die vervolgstappen. Om wens en werkelijkheid dichter bij elkaar te krijgen.

En u mag dat onvoldoende vinden. Maar het is wel de realiteit. Laten we hopen dat er in de toekomst wel meerderheden zijn om sneller te kunnen op dit dossier. En laten we vooral ook inzetten op het betrekken van stakeholders die op dit dossiers stappen kunnen zetten, zoals supermarkten, scholen, ouders.

Ik zal dus verder geen reactie geven op uw oproep maar vooral door mijn inzet in de Tweede Kamer laten zien waar ik sta.

Vriendelijke groet,

Marith Rebel