OPINIE

De meeste Nederlanders staan achter het rookontmoedigingsbeleid van de overheid. Dat zou blijken uit het onderzoek 'Preventie en tegengaan van roken en overgewicht: een taak van de overheid?' van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). TabakNee ontdekte dat cruciale vragen ontbraken.
Door de webredactie

Volgens het CBS-onderzoek zouden Nederlanders het antirookbeleid van de overheid dus steunen. Op het eerste gezicht lijkt dat goed nieuws. Een kanttekening is wel op zijn plaats: vergeleken met landen als bijvoorbeeld Ierland en Australië voert Nederland een boterzacht antirookbeleid.

En wat vroeg het CBS precies aan de deelnemers? Of voorlichting over de schadelijke effecten van roken een taak van de overheid is (Ja, zegt 79 procent). Bent u voorstander van het rookverbod in de horeca? (Ja, zegt 67 procent). Moeten sigaretten duurder worden door hogere accijnzen? (60 procent is voor, 5 procent heeft geen mening). Heeft de overheid een rol bij het betalen van hulpmiddelen en begeleiding van rokers die willen stoppen? (Slechts 29 procent is het hiermee eens).

Zo hadden we graag willen weten...

Het CBS heeft nagelaten cruciale vragen te stellen en dat is precies hét manco in dit onderzoek. Zo hadden we graag willen weten of Nederlanders het een taak van de overheid vinden om de beschikbaarheid van tabak sterk te beperken. Bijvoorbeeld door de verkoop van sigaretten in de supermarkt te verbieden of door een rookverbod op scholen.

Weliswaar noteerde het CBS dat Nederlanders voor hogere tabaksaccijnzen zijn, maar het had moeten vragen of die accijnzen drastisch moeten worden verhoogd, zodat een pakje sigaretten pakweg 10 of 15 euro gaat kosten. Beperking van de verkooppunten en hoge accijnzen helpen namelijk heus om roken te ontmoedigen. En waarom vroeg het CBS niet of Nederlanders wel weten dat tabakswaren uiterst giftig en verslavend zijn? En dat de helft van de rokers aan de gevolgen ervan sterft?

Keurig binnen de lijntjes

Het onderzoek, dat werd uitgevoerd tussen april en juni vorig jaar, is bedoeld om 'een beter beeld te krijgen van gevoelens en ontwikkelingen in de samenleving,' stelt het CBS. In totaal vulden 3501 mensen de vragenlijst in - ofwel 59 procent van de personen die via internet werden gevraagd om mee te doen. Maar liefst 41 procent deed dat niet.

Wie zijn die mensen die niet mee wilden doen? Dat vragen we aan het CBS. Het blijkt dat de eerste generatie niet-westerse allochtonen, alleenstaanden, mensen met lage inkomens en inwoners uit zeer sterk stedelijke gebieden 'iets minder goed responderen dan gemiddeld, maar nog altijd voldoende goed.' Dat mensen met lage inkomens ondervertegenwoordigd zijn (iets minder goed responderen dan gemiddeld, heet het eufemistisch) geeft te denken.

Bij de vraag of roken duurder moet worden, bleek er een verschil van mening tussen diverse inkomensgroepen. Maar, stelt het CBS: 'Dit verschil verdwijnt wanneer ook rekening wordt gehouden met geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en herkomst.' Mensen met een laag inkomen denken net zo over accijnsverhoging als mensen met een hoog inkomen? Dat kunnen we ons niet voorstellen. Dit resultaat heeft ongetwijfeld te maken met de manier waarop de vraag is geformuleerd|: 'Moeten sigaretten duurder worden door hogere accijnzen?' Het maakt echt wat uit bij de beantwoording van deze vraag of de deelnemers in hun hoofd hadden dat accijns met 9 eurocent wordt verhoogd (zoals nu is geschied) of met 6 euro zodat een pakje 12 euro gaat kosten.

Conclusie

Het CBS is met deze enquête keurig binnen de lijntjes gebleven – ter legitimering van de bestaande praktijk en van een beleid dat vooral de belangen van de tabaksindustrie dient. Het ministerie van Volksgezondheid kan rustig gaan slapen.