OPINIE

Er is weer een nieuw KPMG-rapport verschenen over illegale sigarettensmokkel. Dit rapport, in opdracht van de grote tabaksfirma's, is net als de vorige edities onbetrouwbaar. Maar het Algemeen Dagblad nam het kritiekloos over en liet een woordvoerder van Philip Morris haar propagandaverhaaltje vertellen. 

Door de webredactie

Elk jaar doet KPMG voor de tabaksindustrie onderzoek naar illegale smokkel van sigaretten binnen Europa. Eerst heetten deze onderzoeken Project Star en werden ze uitgevoerd in opdracht van Philip Morris. In 2013 werd uitvoerig geschreven in onder meer Vrij Nederland en ook op deze site waarom deze onderzoeken onbetrouwbaar zijn. Professor Pim Levelt, voormalig president van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen oordeelde dat de onderzoeksmethode van het Star-Rapport niet deugde, oncontroleerbaar was en niet onafhankelijk omdat Philip Morris betrokken was geweest bij het onderzoek.

Het jaar daarop werd Project Star omgedoopt tot Project Sun en deed KPMG het onderzoek niet alleen meer in opdracht van Philip Morris, maar ook van British American Tobacco, Imperial Tobacco en Japan Tobacco International. In het nieuwe Sun-verslag staat dat de onderzoeksmethode is verbeterd omdat er meer informatie van verschillende tabaksfabrikanten voor handen was. Maar Luk Joossens, Belgisch expert op het gebied van tabakssmokkel, zegt desgevraagd dat dat weinig heeft verbeterd: "Het SUN-onderzoek is niet betrouwbaar om de eenvoudige reden dat de methodologie niet transparant en verifieerbaar is."

Rapport dient lobby
De tabaksindustrie gebruikt de KPMG-rapporten om te lobbyen bij de overheid. Hun theorie is dat accijnsverhoging tot illegale handel leidt en daarom vinden ze dat de overheid deze verhogingen niet in zou moeten voeren. Hun argument om de overheid te overtuigen is dat illegale handel geen inkomsten uit accijns voor de schatkist betekent.

Een flinke accijnsverhoging is volgens de WHO juist het beste middel om het aantal rokers drastisch te verlagen. Dat betekent vooral verminderde inkomsten voor de schatkist van de tabaksfabrikanten en teleurgestelde aandeelhouders.

Er is keer op keer over de misleidende Project Star en Project Sun-rapporten geschreven, KPMG hanteert hun onderzoeksmethode voor deze rapporten wereldwijd. Dit wetenschappelijke artikel concludeert bijvoorbeeld dat de smokkelcijfers in het KPMG-rapport over Azië zeer overdreven en daarmee niet betrouwbaar zijn.

Algemeen Dagblad

Desondanks brengt het AD deze week het 'nieuws' dat er een KPMG-rapport is uitgekomen over illegale handel en dat die handel deze keer is gedaald. Daarmee brengt het AD dit als feiten die kloppen en krijgt de tabaksindustrie de ruimte om via de krant te kunnen lobbyen tegen een accijnsverhoging. Woordvoerder Stefanie Pollet van Philip Morris weet namelijk waarom de illegale handel dit jaar niet is toegenomen: er had geen accijnsverhoging plaatsgevonden. In het AD-stuk zegt ze: "Vorig jaar geen accijnsverhoging op tabak. Dat vermindert de kans dat rokers op zoek gaan naar goedkopere alternatieven." Met andere woorden: als de overheid geen accijnsverhoging invoert, kan de regering blijven rekenen op accijnsinkomsten omdat rokers dan niet uitwijken naar de zwarte markt. En wat Pollet daarbij niet zegt: zo blijft het aantal rokers intact en kan Philip Morris flink aan hen blijven verdienen.

Het had het AD gesierd als ze eerst kennis had genomen van de kritiek op deze rapporten. Een hint naar de betrouwbaarheid staat al op het voorblad van het verslag. KPMG schrijft dat het "op geen enkele manier verantwoording aflegt of juridisch aansprakelijk is voor de inhoud van dit rapport, behalve aan de opdrachtgevers." Nu heeft de krant zich voor het karretje van de industrie laten spannen en informatie de wereld in geholpen die niet betrouwbaar is. Daarom had ze er niet zo kritiekloos over moeten schrijven.