OPINIE

Update: 10 juni 2015

Top-lobbyist van werkgeversorganisatie VNO-NCW Niek Jan van Kesteren, die al jarenlang in de top tien van machtigste mannen van Nederland staat en uitgesproken vóór de tabaksindustrie opkomt, treedt toe tot de Eerste Kamer. Een nieuw voorbeeld van de verweving tussen lobby en politiek, in het nadeel van de volksgezondheid.

Door de webredactie

"Ik ben hier om de support van VNO-NCW voor de tabaksindustrie tot uitdrukking te brengen," aldus VNO-directeur en toplobbyist Niek Jan van Kesteren tijdens de Conferentie Illegale Handel en Accijns op 9 september 2010. Een conferentie die door de gezamenlijke tabaksindustrie was georganiseerd in de Hofstad. Van Kesteren noemde tabak een "zwart schaap, een zondebok en een machteloze melkkoe voor een onbedwingbaar belastingheffende overheid." Hij schetste de tabaksindustrie in zijn toespraak als slachtoffer dat toch altijd maar weer de dupe was van regelgeving en poetste de enorme gezondheidsschade die tabak jaarlijks aanricht weg met een vlugge opmerking. De industrie is gebaat bij zo'n machtige vriend, helemaal nu blijkt dat hij nóg machtiger zal worden: Van Kesteren treedt 9 juni voor het CDA toe tot de Eerste Kamer en kan als senator meestemmen over wetten.

Van Kesteren is al sinds jaar en dag lid van het CDA. Eerder zei hij in een onverwachts onthullend vraaggesprek met de regionale zender van zijn woonplaats Katwijk dat hij geen minister wilde worden omdat hij ervan hield als lobbyist achter de schermen aan de touwtjes te trekken: "De eer van het werk moet uitgaan naar de minister. Als duidelijk zou worden dat hij het doet omdat ík het graag wil, dan is dat geen aanbeveling en doet hij het niet." Lobbyen doe je volgens hem "zonder dat andere personen er vanaf weten, anders loopt het in de gaten."

Strategie en advies
Juli 2013 kwam hij in het nieuws nadat hij in Vrij Nederland uitlegde hoe de tabakslobby op VNO-NCW leunt. Hij vindt deze industrie belangrijk omdat die jaarlijks een paar miljard aan accijnzen oplevert. "De Nederlandse staat heeft tabak nodig om zijn begroting rond te krijgen. Daarnaast zorgt deze industrie voor werkgelegenheid." Ook zei hij: "We weten dat tabak heel slecht is voor mensen, maar we verdienen er een hoop geld aan."

Eens in de paar maanden overlegt Van Kesteren met alle brancheorganisaties die met tabak te maken hebben, bespreekt hun strategie en voorziet hen van advies. Uit het Vrij Nederland-artikel blijkt dat Van Kesteren bijvoorbeeld ook het voortouw heeft genomen om andere werkgeversorganisaties in Europa te mobiliseren tegen op handen zijnde antirookwetgeving uit Brussel.

Dat deze lobbyist toetreedt tot de Eerste Kamer zal juichend zijn ontvangen bij de tabaksindustrie. Zij krijgen er een nog machtigere kompaan bij dan ze al hadden. Eentje die niet meer alleen achter de schermen aan de touwtjes trekt, maar vanuit de Eerste Kamer meestemt over nieuwe wetsvoorstellen. Hoe zou hij handelen als er een aanpassing op de tabakswet aan staat te komen, waardoor er minder mensen gaan roken en ziek zullen worden, maar de schatkast mogelijk ook minder accijns binnenkrijgt? Waarschijnlijk in het voordeel van de schatkist en in het nadeel van de volksgezondheid. Het zal niemand verbazen dat dit zeer zorgelijk te noemen is.

Meer informatie over de achtergrond van Van Kesteren is te vinden in dit profiel op deze site.

Update 10-06-2015: In een uitzending van Nieuwsuur van over de nevenfuncties van nieuwe Eerste Kamerleden, zegt van Kesteren dat hij heel goed twee verschillende petten op kan hebben. Zodra hij in de Eerste Kamer plaatsneemt, is hij ineens niet meer de invloedrijke lobbyist maar een heel onbevooroordeeld CDA-kamerlid die zijn partijlijn volgt. Integriteitsonderzoeker Leo Huberts pleit in de uitzending voor een debat over wat senatoren zelf moreel aanvaardbaar vinden en wat niet. Daar sluiten we ons van harte bij aan.