Wel eens van lobbybureau Eppa gehoord? Dit bureau duikt op in de zoektocht naar "postbus 262" te Leidschendam, waarachter een syndicaat van supermarkten en tabaksindustrie blijkt te schuilen. Zij werken samen om zoveel mogelijk verkooppunten van tabak te krijgen. De belangenvereniging van de kleine tabakswinkelier maakt, gek genoeg, deel uit van dit verbond. Hoe ver reikt de invloed van de tabaksindustrie op de vereniging van de kleine tabakverkopers? In deel 7 van deze serie stuiten we op een mysterieus lobbybureau met de naam Eppa. Direct verbonden met de tabaksindustrie en kind aan huis op de ministeries.

Door Stella Braam

Het is 13 juni 2013. Op het ministerie van Volksgezondheid komt een e-mail binnen. Het is een brief van NSO, de brancheorganisatie voor de tabaksdetailhandel, die voor de kleine tabakswinkeliers zegt op te komen. De belangenvereniging is bezorgd over de invoering van een door Brussel gewenst opsporingssysteem dat smokkel moet voorkomen. Zij vreest allerlei administratieve lasten en hoopt dat Nederland hierin niet te ver gaat.

De brief die met hulp van de Wet openbaarheid van bestuur in onze handen is gekomen, is gek genoeg niet ondertekend en verstuurd door een van de voorlieden van de belangenvereniging van de kleine tabaksverkopers, dus door voorzitter Jos Zuijdwijk of zijn rechterhand Janwillem Burgering. Hij is daarentegen verstuurd door een medewerker – de naam is weggelakt – van "@eppa.nl", zo blijkt uit de e-mailheader. Wat voor bureau heeft de belangenorganisatie van de kleine tabakswinkels ingeschakeld?

Eppa blijkt een bureau voor "Politiek & Lobby" en "Strategische Communicatie". Op de homepage werft het bureau klanten met de mededeling: "Wij kennen de formele én informele besluitvormingsprocedures. We verstrekken de voor u relevante informatie en begeleiden uw politieke lobby."

Vertrouwelijk

Dat Eppa over "relevante informatie" beschikt en weet heeft van de "informele" besluitvorming, blijkt geen bluf te zijn, tenminste als het om het tabaksbeleid van de overheid gaat. We komen Eppa minstens veertien keer tegen in de vrijgegeven documenten (van april 2010 tot augustus 2013) van Financiën, Economische Zaken en Volksgezondheid. Het gaat hier om e-mails, brieven en uitnodigingen voor vergaderingen.

Een paar voorbeelden uit de rij. "Het is een tijd geleden dat we bij elkaar zijn gekomen en het lijkt me nuttig weer eens wat lopende zaken te bespreken", schrijft een ambtenaar van het ministerie van Financiën in een e-mail van 16 maart 2011 aan de tabaksfabrikanten. Eppa wordt ook uitgenodigd.

Samen met de tabaksindustrie krijgt Eppa op 3 augustus 2011 het verzoek van Volksgezondheid om uit te zoeken hoeveel verkooppunten van tabak Nederland eigenlijk telt. Vreemd, je zou denken dat het onafhankelijke Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zulke cijfers zou moeten aanleveren. Maar nee, uiteindelijk gaat de Verening Nederlandse Kerftabak (shag, pijp- en pruimtabak) de zoektocht naar het aantal verkooppunten leiden.
Van Financiën mag Eppa zelfs meedenken over de hoogte van de accijns, de zogenoemde "implementatie van de tabaksaccijnsrichtlijn". "Aanstaande dinsdag treffen wij elkaar om 14.00 uur op het ministerie van Financiën voor een overleg over de implementatie van de tabaksaccijnsrichtlijn", mailt een ambtenaar van dit ministerie aan Eppa. Het lobbybureau krijgt vertrouwelijke documenten toegestuurd. "Het besluit over uiteindelijke tariefstelling moet nog genomen worden", schrijft de ambtenaar. "Een en ander is dan ook nog niet voorgelegd aan onze minister. Ik ga er van uit dat jullie vertrouwelijk met deze documenten omgaan."

Ingeseind

Bij Volksgezondheid is Eppa in de hoogste kringen welkom. Eind december 2012 wordt Eppa uitgenodigd schriftelijk haar mening te geven over de antirookmaatregelen in Brussel – Eppa is tégen – en mag het die visie komen toelichten op 30 januari 2013 aan topambtenaar DG Paul Huijts. Ten slotte wordt Eppa ook ingeseind als er een Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) is binnengekomen met, en dat is ongebruikelijk, de naam van de indiener erbij.

Wie schuilt achter dit lobbybureau dat kind aan huis is op de ministeries en wordt ingeschakeld door de belangenvereniging van de kleine winkeliers? Uit gegevens van de Kamer van Koophandel blijkt dat Eppa ook opereert onder de naam "The Hague Strategic Communication bv". Aan het hoofd staat de Jaleri Holding BV die de enige aandeelhouder is.

Willem Jan Roelofs

Eppa heeft volgens haar website drie partners. Een van die drie bestuurders is een grootheid in de tabaksbranche: Willem Jan Roelofs, de woordvoerder van de Stichting Sigarettenindustrie (SSI) waarin drie van de vier op Nederlandse bodem opererende sigarettenfabrikanten samenwerken (Japan Tobacco, British American Tobacco en Imperial Tobacco).

De twee andere bestuurders die bij Eppa de dienst uitmaken zijn René van der Steeg en Jurgen Warmerdam. Van der Steeg heeft, net als Roelofs, connecties met de tabakswereld. Volgens de Kamer van Koophandel was Van der Steeg van 1 april 2004 tot 1 oktober 2009 secretaris van de intussen (op 1 januari 2011) ontbonden Landelijke Belangenvereniging van Tabaksdistributeurs Nederland, de exploitanten van de sigarettenautomaten, waarvan Van der Steeg nu nog de "boeken en bescheiden" bewaart. Van 4 juli 2006 tot 26 maart 2007 was Van der Steeg bovendien secretaris van de Stichting Tabaks- en Zoetwarengroothandel Nederland.

Medebestuurder Jurgen Warmerdam op zijn beurt, komt uit de gelederen van MKB Nederland. Daar was hij Secretaris Economische en Fiscale Aangelegenheden. Volgens zijn LinkedIn-profiel was hij 12 jaar lang (september 1997 - 2009) "Tax-lobbyist".

Geen voorzitter meer?

Terug naar Willem Jan Roelofs, één van de bestuurders van Eppa en ook het gezicht van de SSI (Stichting Sigarettenindustrie). Roelofs zit in het bestuur van de SSI en voert het woord in de media. Hoe verhoudt zijn betrokkenheid bij de SSI zich tot lobbybureau Eppa?

Het gekke is dat Roelofs op zijn LinkedIn-profiel suggereert dat hij vanaf 2010 niets meer met de Stichting Sigarettenindustrie (SSI) te maken heeft. Hij was voorzitter van "1989 - 2010 (21 years)". Dat klopt niet, hij was tot 20 juni 2013 de voorzitter, en werd daarna vice-voorzitter, zie dit bericht op deze site. Het leugentje dat hij in 2010 zou zijn gestopt, is opzettelijk in zijn profiel gezet. Zo blijkt uit een vertrouwelijk interview dat Roelofs in 2011 aan twee studenten gaf die een scriptie schreven over de totstandkoming van het rookverbod in de horeca. (klik hier voor het hele interview). De SSI, zei Roelofs, "is een van onze grotere klanten, dus vandaar dat het er waarschijnlijk niet expliciet in staat dat ik voor ze werk." De SSI is, kortom, een klant van Eppa.

De uitleg van Roelofs aan de studenten komt hier op neer: elk jaar vertelt hij aan de drie grote fabrikanten in de SSI welke lobby hij voor ze in petto heeft ("We leggen een actieplan op tafel") en hoeveel geld hij daarvoor nodig denkt te hebben. Vervolgens neemt hij de klus aan namens het lobbybureau Eppa. De SSI is daar een van hun grotere klanten en omdat lobbybureaus vaak liever niet vertellen voor wie ze werken, moet er maar even een omissie in zijn CV.

Kortom, Eppa is direct gelieerd aan de tabaksindustrie en wordt ook ingeschakeld door NSO, de belangenverenging van de tabaks- en gemakswinkels. Die winkels, de achterban, staan echter op voet van oorlog met de industrie, zoals bleek uit het vorige deel van deze serie. Over de relatie met dit bureau van de tabaksfabrikanten wordt op de website van de NSO dan ook met geen woord gerept.

De NSO heeft méér connecties met Eppa. Dat leest u in deel 8, binnenkort op deze site.

De NSO wil niet meewerken aan deze serie en levert daarom geen commentaar.

Eerdere delen lezen? Deel 1. Deel 2. Deel 3. Deel 4. Deel 5. Deel 6. Latere delen lezen? Deel 8. Deel 9. Deel 10. Deel 11.

Op de hoogte blijven van nieuwe afleveringen van deze serie en ander nieuws? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief. Dat kan in de rechterkolom van deze pagina of via de homepage.