TabakNee wist de hand te leggen op honderden geheime documenten van Philip Morris International (PMI) die zeer recent zijn opgedoken. Met alle ins en outs over haar lobby in Brussel. Dit is deel 4 van de serie.

Door de webredactie

- Maar liefst 188 Europarlementariërs verspreid over vijf commissies hebben met een tabakslobbyist afgesproken of hadden een afspraak ingepland. Dat blijkt uit een intern overzicht van Philip Morris van medio 2012. Met de 38 leden van de ENVI-commissie (zie deel 2) erbij, die ook met een tabakslobbyist afspraken, komt het totaal uit op 226. 

- Daarmee hebben deze parlementariërs het tabaksontmoedigingsverdrag (het FCTC-verdrag) geschonden van de Wereldgezondheidsorganisatie. In dat verdrag staat dat bij het opstellen van antirookmaatregelen, de tabaksindustrie op afstand moet worden gehouden.

- Vooral Europarlementariërs in commissies die zich over interne markten (IMCO), landbouw (AGRI) en juridische zaken (JURI) buigen, hebben voor de lobby opengestaan.

Deze vierde aflevering van de Philip Morris-files legt weer een stuk van de reikwijdte van de Philip Morris-lobby bloot. De Marlboro-fabrikant heeft kosten noch moeite gespaard om invloed uit te oefenen op de herziening van de Europese Tabaksproductenrichtlijn, het antirookplan van Brussel dat het aantal tabaksdoden (700.000 per jaar in Europa) moet terugdringen en dat vergaande gevolgen voor de inkomsten van de tabaksindustrie kan hebben.

In deel 1 deden we, gebaseerd op de geheime interne documenten, de algemene lobbystrategie van Philip Morris International (PMI) uit de doeken. In deel 2 las u hoe het de Marlboro-lobbyisten lukte om met meer dan helft van de Europarlementariërs van de belangrijke ENVI-commissie voor Volksgezondheid, Milieubeheer, en Voedselveiligheid af te spreken. Deze commissie heeft op dit dossier veel macht binnen het Europees Parlement, omdat zij de Tabaksproductenrichtlijn heeft voorbereid. En omdat de commissieleden amendementen op het voorstel konden indienen om de tekst sterker te maken of juist af te zwakken in het voordeel van tabaksfabrikanten als Philip Morris. In deel 3 stond de top 10 van de duurste PMI-lobbyisten in Brussel.

De inspraak-commissies

Nadere analyse van de geheime Philip Morris-files wijst uit dat de tabaksfabrikant nog veel meer parlementariërs heeft benaderd opdat het Europees Parlement de richtlijn zou matigen. Het ingewikkelde regelgevende proces in Brussel zit als volgt in elkaar:

De eerder genoemde ENVI-commissie is op het tabaksdossier eindverantwoordelijk voor het voorbereiden van een nieuw wetsvoorstel voor de plenaire behandeling in het parlement. Maar omdat sommige antirookmaatregelen ook impact kunnen hebben op andere deelgebieden (landbouw – tabak wordt vooral verbouwd in Italië en Spanje – en interne markt bijvoorbeeld) hebben andere commissies de mogelijkheid om zich over deze richtlijn uit te spreken.

Het gaat in dit geval om de volgende vijf commissies: Internal Market and Consumer Protection (IMCO), International Trade (ITA), Industry, Research and Energy (ITRE), Agriculture and Rural Development (AGRI) en JURI (legal affairs).

Deze commissies mogen hun mening over het antirookvoorstel geven. Daarnaast mogen ze amendementen voorstellen op de wetstekst. Een woordvoerder van de Europese Unie legt uit dat de hoofdcommissie, in dit geval dus ENVI, die mening in principe naast zich neer kan leggen. "Maar", zo zegt de woordvoerder, "daarmee ontstaat er een kans dat de Europarlementariërs die deel uitmaken van de andere deelcommissies, tijdens de uiteindelijke plenaire stemming tegen de gehele richtlijn zouden kunnen stemmen. Als ENVI een compromis weet te vinden waarin de deelcommissies zich gedeeltelijk kunnen herkennen, wordt de kans groter dat de voorstellen door hen aangenomen zullen worden."

De rol van de inspraak-commissies biedt Philip Morris een extra kans om invloed uit te oefenen. Vandaar dat zij ook de Europarlementariërs die in deze commissies zitten – en de parlementariërs die als hun vervangers optreden als de commissieleden zelf verhinderd zijn – heeft benaderd voor een gesprek.

216 Europarlementariërs

Uit een overzicht dat dateert van medio 2012 blijkt dat van de in totaal 201 leden van deze commissies, het bij 94 is gelukt om langs te gaan of een afspraak in te plannen. Ook 94 van de 195 vervangers hebben met een lobbyist om de tafel gezeten of een afspraak ingepland. In totaal gaat het dus om 188 politici.

Daarnaast bleek uit deel 2 van deze serie al dat ook 38 leden van de ENVI-commissie hebben afgesproken met een Marlboro-lobbyist. Daarmee komt het totaal op 216. Het is niet ondenkbaar dat er nog meer afspraken zijn gemaakt, die op latere overzichtslijsten terecht zijn gekomen.

Vooral de Europarlementariërs in de commissies IMCO, AGRI en JURI stonden open voor een gesprek. Bij hen heeft meer dan de helft zich ingelaten met een tabakslobbyist. Een gedetailleerd overzicht staat onderaan dit artikel.

Dat deze Europarlementariërs tabakslobbyisten de ruimte geven om hun argumenten uiteen te zetten, druist in tegen het FCTC-verdrag van de Wereldgezondheidsorganisatie. In artikel 5.3 van dat verdrag staat dat de tabaksindustrie op afstand moet worden gehouden als er nieuwe antirookmaatregelen worden vastgesteld. Het verdrag is zowel door de Europese Unie als door alle afzonderlijke lidstaten geratificeerd.

Ingestoken argumenten

Philip Morris heeft haar lobbyisten, zo blijkt uit een interne presentatie, geadviseerd om in hun gesprekken met parlementariërs verschillende argumenten te gebruiken en die kracht bij te zetten met onderzoeken. Het eerste argument dat de lobbyisten moesten aanvoeren was dat er een gebrek aan wetenschappelijk bewijs zou zijn dat de voorgestelde regels zullen helpen het tabaksgebruik te verminderen, wat zij konden onderbouwen met het rapport Eurobarometer 385 uit 2012.

Ook zou er geen juridische basis voor de voorstellen zijn. Een rapport van de German Foodstuff Law Association (BLL 2012) moest dat duidelijk maken. Een waarschuwing voor de economische impact van de richtlijn moest verduidelijkt worden met het Nomisma rapport van juni 2012. En de lobbyisten moesten ook benadrukken dat de illegale handel in sigaretten zal toenemen, waarbij ze konden verwijzen naar het Transcrime Rapport van januari 2012.

De commissies in detail (per medio 2012):

IMCO (Internal Market and Consumer Protection)

Leden: 24 van de 41 leden hebben afgesproken of een afspraak gepland met een PMI-lobbyist.

Vervangers: 13 van de 39 vervangers hebben afgesproken of een afspraak gepland. Bij twee van hen staat zelfs de opmerking 'regelmatig'.

AGRI (Agriculture and Rural Development)

Leden: 27 van de 44 leden hebben al een afspraak gehad of er een ingepland met een PMI-lobbyist.

Vervangers: 21 van de 44 vervangers hebben afgesproken of een afspraak ingepland.

ITRE (Industry, Research and Energy)

Leden: 21 van de 60 leden hebben al een afspraak gehad of er een ingepland.

Vervangers: 36 van de 58 vervangers hebben dat ook gedaan.

INTA (International Trade)

Leden: 9 van de 31 leden hebben een afspraak gehad of die ingepland met een PMI-lobbyist.

Vervangers: 15 van de 30 vervangers hebben dat ook gedaan.

JURI (Legal affairs)

Leden: 13 van de 25 leden hebben een afspraak gehad of die ingepland met een tabakslobbyist van Philip Morris.

Vervangers: 9 van de 24 vervangers hebben dat ook gedaan.

In de volgende afleveringen van deze serie leest u nieuwe onthullingen en reacties van parlementariërs.

Wilt u de eerste aflevering teruglezen? Klik hier. Klik hier om deel 2 te lezen. En hier voor deel 3.

Hier kunt u deel 5 lezen.

Wilt u meer weten over wat voor bedrijf Philip Morris is? Lees dan de vijfdelige serie 'Philip Morris onder het vergrootglas', te beginnen bij deel 1.

Op de hoogte blijven van ander nieuws van deze site? Meldt u dan aan voor de nieuwsbrief. Dat kan in de rechterkolom van deze pagina of via de homepage.