De aankomende staatssecretaris voor Jeugd, Preventie en Sport, Vincent Karremans (VVD), benadert problemen in de samenleving met een ondernemersmentaliteit van eerst handelen en dan analyseren. Over zijn plannen met preventie houdt hij zich nog even op de vlakte.

Door de webredactie

Met de voordracht van Vincent Karremans (1986) als staatssecretaris voor Jeugd, Preventie en Sport op het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), komt er opnieuw een VVD-er op dit voor de tabaksindustrie cruciale departement. Onder voorganger Edith Schippers, voor de VVD van 2010-2017 minister van VWS, stond de deur wagenwijd open voor de tabakslobby, zozeer dat ze zelfs Minister van Tabak werd genoemd. De vraag is wat Karremans gaat doen. Gaat hij daadwerkelijk de volksgezondheid en de jeugd vooropstellen en zich richten op preventie? Of gaan toch de ondernemersbelangen het zwaarste wegen?

Ondernemer en politicus Karremans geldt al enkele jaren als een ‘golden boy’ van de VVD. Al tijdens zijn studies rechten en financiële economie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam begon hij samen met een studiegenoot het online banenplatform Magnet.me, dat studenten en jonge professionals aan werkgevers koppelt. Tot 2021 zou hij managing director blijven bij het succesvolle platform, maar ondertussen kwam ook zijn politieke carrière op gang. In 2018 werd hij vanuit het niets lijsttrekker en fractievoorzitter van de VVD bij de Rotterdamse gemeenteraadsverkiezingen, daarna raadslid, en vanaf 2021 is hij als wethouder verantwoordelijk voor Handhaving, Buitenruimte & Mobiliteit. Daarnaast was hij van april 2019 tot april 2023 voorzitter van AYA Taskforce, een organisatie gericht op betere zorg voor jonge kankerpatiënten.

Probleemoplossend en resultaatgericht

In een ingezonden opiniestuk in de NRC presenteerde Karremans zich als een politicus met een ondernemersmentaliteit, als iemand die problemen wil oplossen en resultaten wil behalen. Die houding staat volgens hem haaks op de huidige praktijk binnen politiek en overheid, waar nieuwe ideeën vooral worden geanalyseerd en bediscussieerd. Hijzelf is meer van de aanpak ‘eerst experimenteren, dan analyseren’.

Wat hij daarmee bedoelde wordt misschien nog het best geïllustreerd door de antidrugscampagne die Rotterdam in oktober 2023 op zijn initiatief lanceerde. In confronterende billboards (‘Jouw lijntje, zijn liquidatie’) werd niet de dealer veroordeeld, maar juist de (jonge) gebruiker stevig aangesproken op zijn/haar rol. “Als jij jezelf stimuleert via een pilletje of coke, stimuleer je ook de drugsmaffia”, aldus Karremans in het actualiteitenprogramma Op1.

De campagne – die overigens in mei 2024 een reclameprijs ontving – kreeg onmiddellijk zowel bijval als kritiek. Het laatste vooral omdat drugsgebruik voor velen, met name jongeren, inmiddels een normaal verschijnsel is dat ook niet meer weg te denken zou zijn. Karremans is het daar niet mee eens en kiest voor de letter van de wet: “Drugs zijn nu eenmaal verboden. Je kunt wel vinden dat iets niet illegaal moet zijn, maar het is illegaal en het zijn de Eerste en Tweede Kamer die bepalen welke drugs legaal en welke illegaal zijn.”

Het wordt nog spannend wat deze opvatting gaat betekenen voor het preventiebeleid, waaraan Karremans in zijn motivatiebrief aan de Tweede Kamer overigens geen woord besteedde. Roken en vapen staan natuurlijk haaks op de volksgezondheid en de belangen van de jeugd, maar ze zijn wel legaal. Gaat Karremans ze daarom ongemoeid laten, of gaat hij toch volop kiezen voor preventie? Of gaat hij zowel de kool als de geit sparen? In het verleden had hij weinig moeite met deze spagaat. Als voorzitter van AYA Taskforce richtte hij zich op betere zorg voor jonge kankerpatiënten, als ondernemer liet hij tegelijkertijd de tabaksindustrie werven en zich profileren op zijn platform Magnet.me.

‘Preventie vaak weinig effectief’

Hopelijk maakt hij straks als staatssecretaris wat scherpere keuzes voor preventie, maar de eerste voortekenen zijn niet al te gunstig. Tijdens de hoorzitting met beoogde bewindspersonen vertelde hij woensdag weliswaar preventie belangrijk te vinden, maar liet hij zich ook ontvallen dat het volgens hem vaak veel geld kostte en weinig effectief was. Daarbij kwam nog dat hij als liberaal vooral gelooft in eigen verantwoordelijkheid. Geconfronteerd met de bezuinigingen die in het hoofdlijnenakkoord staan, onder andere op leefstijlprogramma’s als Stoppen met roken, zei hij dat geld niet altijd de oplossing is. Het zou vooral gaan om ambities en ‘aan de slag gaan’. Tja. Alsof de mooie woorden over preventie in het hoofdlijnenakkoord kunnen worden gerealiseerd zonder geld. Het lijkt er nu al erg op dat de tabaksindustrie met deze staatssecretaris opgelucht kan ademhalen.