Het aantal beelden van tabaksproducten dat in series, films, muziekvideo’s en op social media te zien is, neemt toe, blijkt uit onderzoek van Truth Initiative. Dat is schadelijk, want blootstelling aan deze beelden vergroot de kans dat jongeren gaan vapen en roken.

Door de webredactie

De Netflix-serie Stranger Things is pas tien minuten bezig, als de politiechef nadat hij uit bed komt zijn eerste sigaret opsteekt. Als hij gedoucht heeft, rookt hij voor de spiegel weer een sigaret en inhaleert nog eens flink. Na scènes over een vermiste jongen komt de politiechef opnieuw in beeld als hij paffend het politiebureau binnenstapt. De baliemedewerkster pakt de peuk uit zijn mond en drukt de sigaret uit.

De Netflix-serie is een van de voorbeelden uit het rapport ‘Lights, Camera, Tobacco?’ van Truth Initiative, de grootste Amerikaanse organisatie die roken en vapen ontmoedigt. Uit nieuw onderzoek blijkt dat in series, muziekvideo’s, films en op social media steeds meer beelden van tabak worden getoond. Dat geldt ook voor vrijwel alle films die dit jaar in aanmerking kwamen voor een Oscar voor Beste Film. Miljoenen jonge mensen worden blootgesteld aan beelden die het gebruik van tabak verheerlijken en normaliseren, aldus Truth Initiative, die deze ontwikkeling al jaren volgt. Hoewel het onderzoek vooral gericht is op de Amerikaanse situatie, hebben de beelden ook gevolgen voor bijvoorbeeld Nederland, omdat deze entertainment ook hier te zien is.

De impact van beelden

De tabaksbeelden dragen bij aan het risico dat een nieuwe generatie loopt op een levenslange nicotineverslaving, aldus Truth Initiative. Uit recent onderzoek naar de impact blijkt dat jonge mensen na het zien van tabaksbeelden driemaal meer geneigd zijn met e-sigaretten te beginnen. In 2012 stelde het Amerikaanse hoofd van volksgezondheid (de Surgeon General) al vast dat jongeren en jongvolwassenen twee keer zo vaak zouden willen gaan roken vergeleken met degenen die minder aan tabaksbeelden waren blootgesteld.

Uit het rapport van Truth Initiative blijkt dat het aantal beelden van tabaksproducten in series die populair zijn onder jongeren van 15 tot 24 jaar in 2022 ruim verdubbeld is. Bij series die mensen achter elkaar ‘bingen’, is het aantal beelden zelfs bijna verviervoudigd.

BBC One grootste overtreder, Netflix tweede

Zes van de zeven Amerikaanse networks (te weten Netflix, FOX, HBO, AMC, CW en FX) hebben in 2022 allen meer tabaksbeelden gebruikt. Het Britse BBC One staat op de lijst als ‘top-overtreder’ als gevolg van de succesvolle serie Peaky Blinders. Netflix volgt op de tweede plaats, FOX op de derde plaats. Ondanks een oproep in 2019 om te stoppen met tabaksbeelden in niet-historische series en films die gericht zijn op jongeren, gaat Netflix door met het opnemen van deze beelden in series die populair zijn onder jongeren, zoals Cobra Kai.

Zelfs tekenfilms bevatten meer tabaksscènes

Ruim de helft (53 procent) van de 15 topseries die het meest populair zijn onder jongeren (15-24 jaar) bevatten tabaksbeelden. Op zich is dat iets minder vergeleken met de twee jaar eerder, toen dat nog gold voor 60 procent van de series. Maar het aantal beelden is in deze series in 2022 met 110 procent toegenomen. Behalve Dahmer – Monster en Stranger Things, gaat het ook om bijvoorbeeld The Walking Dead.

In de series Law and Order: SVU en Euphoria worden zelfs minderjarigen getoond die tabak gebruiken. Het is opmerkelijk dat ook tekenfilms zoals The Simpsons, Bob’s Burgers en Family Guy alleen maar meer tabaksbeelden bevatten. Sterker, bij The Simpsons was er een ruime verdubbeling van het aantal beelden van 75 naar 195. Ook SpongeBob SquarePants, bedoeld voor jonge kinderen, bevat tabaksbeelden.

Tabak in 40 procent van de films voor jongeren

Truth Initiative verwijst ook naar een onderzoek door NORC, de researchgroep van de Universiteit van Chicago, dat aantoont dat het aantal tabaksbeelden in topfilms weliswaar daalde in 2022, maar dat nog altijd 35 procent van de films zulke beelden bevatte. In geen enkele film voor kinderen zouden tabaksscènes moeten zitten, stelt Truth Initiative, maar in werkelijkheid bevat 40 procent van alle films die geschikt zijn voor jongeren tabaksbeelden, wat de kans dat ze gaan roken vergroot.

Terwijl het rapport zich richt op series, films en clips uit 2022, hebben onderzoekers ook gekeken naar de films die dit jaar in aanmerking kwamen voor een Oscar. Negen van de tien films die genomineerd zijn voor beste film (behalve Barbie) bevatten tabaksbeelden, terwijl dat er een jaar eerder nog zeven waren. De film The Zone of Interest, die de Oscar voor beste buitenlandse film kreeg, is geschikt voor jongeren vanaf 13 jaar. Ook de winnende animatiefilm The Boy and the Heron bevat scènes waarin gerookt wordt.

“Beelden van tabak spelen een grotere rol bij het beginnen met tabaksgebruik door jongeren en jongvolwassenen dan veel mensen denken. Het rapport heeft als doel om de Hollywood-gemeenschap voor te lichten over de impact die hun series hebben”, stelt Kathy Crosby, CEO en president van Truth Initiative.

Ook meer tabaksbeelden in muziekvideo’s

Ook muziekvideo’s laten tweemaal zo vaak tabaksbeelden zien. Het gaat om 28 procent van de nummers die in de hitlijsten staan. In 2021 gold dat nog voor 12,8 procent van de meest populaire hits. Het gaat om clips van artiesten zoals Bruno Mars, Farruko, Elle King en Miranda Lambert, en The Weeknd. In de Verenigde Staten gaf 9 van de 10 tieners aan dat ze YouTube gebruiken. Volgens het rapport van Truth Initiative gaf ruim eenderde van de 15- tot 24-jarigen aan dat ze op YouTube tabaksbeelden zien.

(tekst gaat verder onder de video)

Bron: Truth Initiative

Oproep tot meer maatregelen

Truth Initiative roept op tot meer bewustzijn om het jongerenpubliek te beschermen. Want met zoveel mogelijkheden om tabaksbeelden te zien, zijn ook de risico’s groot. “We willen dat de entertainmentindustrie met ons samenwerkt om het jonge publiek te beschermen tegen deze schadelijke en invloedrijke beelden”, aldus Crosby. De organisatie wil striktere wetgeving en doet een oproep aan de sector om een samenhangend beleid op te zetten om tabaksbeelden tegen te gaan, zoals meer voorlichting voor regisseurs, schrijvers en producenten. Ook wijst Truth Initiative op het belang van het informeren van acteurs over de invloed die zij hebben wanneer ze met tabaksproducten te zien zijn op het scherm, en hoe krachtig hun boodschap is als ze roken en vapen verwerpen. Ook moeten de waarschuwingen voor en na series over het gevaar van tabaksgebruik en vooral vaping, blijven. Tevens pleit Truth Initiative voor een systeem waarbij series en films waarin gerookt wordt, worden aangemerkt als ongeschikt voor kinderen en jongeren.

tags:  sluikreclame | social media | nicotineverslaving | vape-hype | jongeren | onderzoek | Truth Initiative | netflix | roken in films