Onder uitgaanspubliek is het gebruik van e-sigaretten in drie jaar tijd verdubbeld. Tegelijkertijd is het aantal rokers onder uitgaanders nauwelijks afgenomen. Dat blijkt uit Het Grote Uitgaansonderzoek 2023 van het Trimbos-instituut. De Nationaal Rapporteur Verslavingen bepleit ondertussen meer preventieve maatregelen tegen nicotineverslaving.

Door de webredactie

Het percentage uitgaanders dat het afgelopen jaar ten minste één keer heeft gevapet is sinds 2020 verdubbeld, van 22,4 procent in 2020 naar 50,4 procent in 2023. Van deze groep gebruikt 55,6 procent maandelijks een e-sigaret/vape en 12 procent dagelijks. Dat blijkt uit de nieuwste editie van Het Grote Uitgaansonderzoek van het Trimbos-instituut.

Het instituut baseert de bevindingen op een enquête onder 7.012 uitgaanders tussen de 16 en 35 jaar die in het jaar voorafgaand aan het onderzoek minstens één keer een feest, festival, club of discotheek hadden bezocht. Omdat de respondenten via sociale media zijn geworven, is de steekproef niet representatief en moeten de uitkomsten met enige voorzichtigheid worden bekeken, aldus het Trimbos-instituut.

Nog steeds flink veel rokers

Niettemin is duidelijk dat onder uitgaanders ook flink wordt gerookt, “al lijkt een groot deel een ‘gelegenheidsroker’”, stellen de onderzoekers. Iets minder dan 60 procent (58,9 procent) had ten minste één keer in het afgelopen jaar gerookt, waarvan 77 procent maandelijks rookte, 59,7 procent wekelijks of vaker en 37,4 procent (bijna) dagelijks. “Op uitgaansdagen roken de respondenten meer dan op dagen dat zij niet uitgaan: respectievelijk gemiddeld 10 sigaretten versus 7 sigaretten”, aldus het onderzoek.

Nauwelijks verschil met 2020

In 2020 waren deze cijfers – bij een kleiner aantal respondenten (4.824) – nagenoeg gelijk: 60,4 procent had in het afgelopen jaar ten minste één keer tabak gerookt, waarvan 73 procent ten minste één keer per maand en 40,6 procent (bijna) dagelijks. Het aantal gerookte sigaretten was op uitgaansdagen toen eveneens 10 tegen 6 op niet uitgaansdagen.

Bijna zeven op de tien respondenten in de steekproef (68,8 procent) zijn hoog opgeleid (hbo of universiteit). Ruim een kwart van de respondenten (27,0 procent) is lid van een studentenvereniging. De respondenten zijn afkomstig uit alle provincies en de verdeling vormt wat dit betreft een goede afspiegeling van de Nederlandse bevolking in de leeftijd van 16 t/m 35 jaar, aldus het onderzoek.

Jaarverslag Rapporteur Verslavingen

Tegelijk met het Uitgaansonderzoek stuurde demissionair staatssecretaris Van Ooijen (VWS, CU) het eerste jaarverslag van de Nationaal Rapporteur Verslavingen naar de Tweede Kamer. De nationaal rapporteur schrijft dat aanvullende maatregelen nodig zijn om het aantal rokers, dat op zo’n 20 procent blijft steken, terug te dringen. “Dit kan (deels) middels versnelde invoering van reeds voorgenomen maatregelen. Gedacht kan worden aan een verdere accijnsverhoging en een versnelde reductie van het aantal verkooppunten. Daarnaast kan overwogen worden de minimumleeftijd voor de aanschaf van tabak te verhogen, bijvoorbeeld naar 21 jaar.” Rapporteur Arnt Schellekens constateert dat voor dit soort maatregelen breed draagvlak is.

Hij stelt dat ook verhogen van de minimumleeftijd voor de aanschaf van vapes het overwegen waard is. “De toegenomen populariteit van het vapen onder jongeren zal vrijwel zeker leiden tot een toename van nicotineverslaving onder jongeren.”

Schellekens bepleit een integrale aanpak van de preventie van alle gedragsverslavingen en kondigt aan dat hij bezig is met het opstellen van een integrale richtlijn verslavingspreventie. De rapporteur komt ook op voor rokers die willen stoppen, maar die dat niet meteen lukt. Hij adviseert daarom de vergoeding voor het stoppen met roken uit te breiden tot twee- of driemaal per jaar. Daarnaast bepleit hij voor de kleine groep patiënten met een ernstige tabaksverslaving behandeling binnen de specialistische verslavingszorg mogelijk te maken.