Er is een duidelijk verband tussen de aanwezigheid van tabaksproductie in een land en de mate van inmenging van de industrie in het antirookbeleid. Dat blijkt uit een studie van de Universiteit van Bath, waarbij voor het eerst de productieketen van sigaretten – van tabaksplantage tot in de fabriek – in kaart is gebracht en afgezet tegen de mate van inmenging. 

Door de webredactie

Voor het eerst hebben onderzoekers in kaart gebracht hoe de complete productieketen van tabak van tabaksplantage tot fabriek er wereldwijd uitziet. De onderzoekers, verbonden aan de Universiteit van Bath, hebben die kaart daarna afgezet tegen de mate van inmenging in het tabaksbeleid door de tabaksindustrie, zoals die is geregistreerd in de Global Tobacco Industry Interference Index, een wereldwijde enquête waarin de mate van inmenging van de industrie in beleid wordt geïnventariseerd.
Het onderzoek, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nicotine and Tobacco Research, laat zien dat er een direct verband is tussen de mate van aanwezigheid van tabakstelers en -fabrikanten in een land en de mate van inmenging.

Sigarettenproductie in 74 landen

De onderzoekers vonden 47 landen waar dochterondernemingen van de internationale tabaksindustrie tabaksplantages exploiteren, in 51 landen wordt de eerste bewerking van tabaksplanten uitgevoerd en in 74 landen heeft de productie van sigaretten plaats. Die laatste bewerking wordt vooral door de vier grote tabaksfabrikanten gedaan: Philip Morris International, Japan Tobacco International, Imperial Brands en British American Tobacco. De sigarettenproductie gebeurt vooral in Europa en Noord-Afrika. De teelt en eerste bewerking gebeurt vooral in landen met lagere en middeninkomens.

Hoge mate van inmenging

Landen als Indonesië en de Verenigde Staten, waar relatief veel dochterondernemingen van de internationale tabaksteelt en -productie-industrie actief zijn, kennen een hoge mate van politieke inmenging. Beide landen hebben ook nagelaten het internationale kaderverdrag FCTC inzake tabaksontmoediging van de Wereldgezondheidsorganisatie te ratificeren. In dat verdrag staan onder meer verplichtingen waarmee landen gezamenlijk een muur opwerpen tegen de inmenging van de tabaksindustrie, om zo de tabaksepidemie (wereldwijd 8 miljoen doden per jaar) tegen te gaan. In zowel Indonesië als de VS is een sterke lobby van de tabaksindustrie actief.
Landen die zeer strenge antirookmaatregelen hebben geïmplementeerd waarbij de industrie weinig in de melk te brokkelen heeft gehad, hebben juist weinig tabak producerende bedrijven binnen hun grenzen.
De conclusie van de onderzoekers is daarom dat tabaksproducenten die door hun aanwezigheid in een land invloed op de economie en de schatkist hebben, makkelijker op een willig oor van beleidsmakers kunnen rekenen.

Industrie houdt reclameverboden tegen

“Met deze studie hopen we de aandacht te vestigen op de compromissen die gepaard gaan met het ruimte bieden aan de productieketen van tabak, en tegelijk steun te bieden aan de overheden en volksgezondheidsleiders in met name lage- en middeninkomenslanden”, zegt de hoofdauteur van het onderzoek, Rosemary Hiscock, tegen Eurekalert. Volgens Hiscock zijn vooral landen met lage- en middeninkomens kwetsbaar voor inmenging van de industrie, “door een tekort aan middelen en politieke wil.”
Hiscock ziet bijvoorbeeld dat in landen waar de industrie sterk aanwezig is reclameverboden voor tabak vaak worden tegengehouden, terwijl dit juist een heel effectieve manier is om roken te ontmoedigen.
Michael Bloomfield, co-auteur van het onderzoek, voegde toe dat door aandacht te vestigen op de invloed die tabaksproducenten rechtstreeks en via dochterbedrijven over de hele wereld hebben, “we hopen dat beleidsmakers beter in staat zijn om te reageren op de uitdagingen die hen van levensreddend volksgezondheidsbeleid afhouden om roken tegen te gaan.” De onderzoekers roepen op tot grotere transparantie over de plekken waar de internationale tabaksindustrie opereert.