Ondanks een verbod worden in veel landen nog steeds losse sigaretten verkocht, blijkt uit recent onderzoek van de WHO. Dat maakt het voor kinderen en jongeren veel makkelijker om te beginnen met roken. Longarts Wanda de Kanter weet dat dit ook in Nederland volop gebeurt, “onder de toonbank”.

Door de webredactie

“Als ik meeloop met welzijnswerkers in achterstandswijken in grote steden hoor ik van rokers eigenlijk twee schokkende dingen”, zegt Wanda de Kanter, voorzitter van Rookpreventie Jeugd. “Ze zeggen dat kinderen overal sigaretten kunnen kopen zonder dat daarop gehandhaafd wordt. En ze vertellen dat veel winkels onder de toonbank ‘gewoon’ losse sigaretten verkopen, ook aan kinderen en jongeren. Veel mensen zijn ervan overtuigd dat dit alleen in ontwikkelingslanden gebeurt, maar in Nederland is het ook dagelijkse praktijk. Dat vind ik heel kwalijk.”

5 tot 20 dollarcent

In meer dan tachtig landen is de verkoop van losse sigaretten verboden. Toch blijkt uit een recent WHO-onderzoek dat winkels en straatverkopers in veel landen nog steeds losse sigaretten verkopen, met name in landen waar bewoners een laag inkomen hebben. Zo verbood Ghana in 2017 de losse verkoop, maar zijn losse sigaretten nog steeds verkrijgbaar in alle winkels. De prijs van een sigaret varieert in de onderzochte landen van bijvoorbeeld 20 dollarcent in Sri Lanka tot 5 dollarcent in Bangladesh.

Verslaafd maken

De Kanter noemt de verkoop van losse sigaretten de effectiefste manier om kinderen en jongeren verslaafd te maken aan tabak. “Voor kinderen en jongeren is de grootste drempel om te beginnen met roken de prijs van een pakje sigaretten. Met losse sigaretten heb je daar geen last van. Ze kunnen heel makkelijk een paar keer één of twee sigaretten kopen en zo verslaafd raken. Ze zien dan bovendien niet de waarschuwingen en de vieze plaatjes op de pakjes. Ook voor net gestopte rokers is zo’n losse sigaret een grote verleiding, zeker als je niet veel te besteden hebt.” Een losse sigaret kost in Nederland zo’n 40 eurocent.

NVWA moet onderzoek doen

Wanda de Kanter vindt dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit een keer goed onderzoek moet doen naar de losse verkoop. “Ik snap dat het lastig is, omdat winkeliers losse sigaretten alleen verkopen aan klanten die ze kennen. Maar je kunt deze praktijken niet zomaar voort laten bestaan. Winkeliers moeten zelf ook beseffen dat ze een verantwoordelijkheid hebben naar kinderen en jongeren. En dat ze zwaar beboet kunnen worden als dit uitkomt.”